Trong phần phát biểu của mình, nhiều lần Bộ trưởng cho rằng nhận xét của Quốc hội về “nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn” là hoàn toàn chính xác. Đồng thời, Bộ trưởng cũng đã công bố những con số nợ công thực tiễn trong thời gian vừa qua.
Bộ trưởng Tài chính cho biết: Tỷ lệ tương đối về nợ công đã tăng từ mức 36,5% GDP năm 2001 lên hơn gấp rưỡi - 62,2% GDP vào năm 2015. Còn xét về quy mô, số liệu năm 2015 đạt 2,68 triệu tỷ đồng, gấp 2,3 lần năm 2010 và 14,8 lần năm 2001.
Tốc độ tăng nợ công 5 năm qua khoảng 18,4%, gấp 3 lần tăng trưởng kinh tế là 5,91%”, Bộ trưởng Tài chính nói và cho rằng một phần nguyên nhân là tăng trưởng kinh tế những năm qua không đạt kế hoạch đề ra, dẫn đến tỷ số giữa nợ và GDP có xu hướng tăng.
Nguyên nhân của tình hình này, theo người đứng đầu ngành tài chính là do tăng trưởng kinh tế không đạt theo kế hoạch; là tái cơ cấu nền kinh tế chưa đạt theo yêu cầu, trong khi đó chúng ta lại điều chỉnh chính sách kinh tế để giảm thu để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; Thu giảm nhưng mức chi vẫn giữ theo tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm, đặc biệt là chi an sinh xã hội, chi tiền lương… chi thường xuyên tăng rất nhanh. Tăng chi cho con người đến 7/10 tăng chi thường xuyên.
"Hàng năm, Chính phủ vẫn phải đảo nợ khối lượng lớn: 2014 là 106.000 tỷ, 2015 là 125.000 tỷ, hết tháng 10/2016 là khoảng 95.000 tỷ đồng. Trong khi đó, mức chi vẫn theo tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm đã được Quốc hội thông qua (chi đảm bảo chi an sinh xã hội, không kể tiền lương tăng 18% một năm, cao hơn tăng thu), làm cơ cấu chi thường xuyên trong ngân sách tăng nhanh, lên tới 67,8% tổng thu (tăng 8% so với giai đoạn trước).
Tỷ lệ bội chi cũng ở mức cao. Giai đoạn 2011-2015 có bội chi dự toán là 872.000 tỷ đồng, song thực tế thực hiện 1,02 triệu tỷ đồng. “Nợ công về tuyệt đối đã tăng lên 1,2 triệu tỷ đồng”, Bộ trưởng Tài chính nêu", Đinh Tiến Dũng phân tích.
Để giải quyết vấn đề nợ công, Bộ trưởng Tài chính cho hay sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý nợ công, ngân sách. Trong thời gian tới, Bộ sẽ trình Quốc Hội sửa đổi Luật quản lý nợ công và hiện đang rà soát lại chiến lược nợ công và chính sách về thuế theo đề án đảm bảo an toàn nợ công và việc này đã báo cáo Bộ Chính trị.
Mặt khác, Bộ trưởng đã đề cập đến vấn đề tái cơ cấu lại nợ công theo hướng tăng nợ trong nước và giảm dần nợ nước ngoài, đồng thời tái cơ cấu lại kỳ hạn, lãi suất nợ công.
Theo đó, trong thời gian gần đây, công tác này đã được chú ý hơn nhiều so với trước: Lãi suất huy động đã giảm đáng kể. Cụ thể, nếu năm 2011 huy động trái phiếu chính phủ trong nước là 12,01% thì năm 2012 số này đã giảm xuống còn 9,8%, sang năm 2013 là 7,79%, năm 2015 là 6,28% và đến 2016 chỉ còn 6,4%.
Bộ trưởng cho biết thêm, hiện kỳ hạn nợ công tăng gần gấp đôi, còn lãi suất đã giảm gần một nửa, một phần do tình hình tài chính trong nước khó khăn. “Nhưng đạt được như vậy cũng là rất tốt”, ông nói.
