Xã hội hóa giám định tư pháp ì ạch cản đường "xử" tham nhũng?

Giám định chứng cứ trong vụ án hình sự. (Ảnh minh họa)
Giám định chứng cứ trong vụ án hình sự. (Ảnh minh họa)
(PLO) - Sau 3 năm thi hành Luật Giám định tư pháp, chủ trương xã hội hóa giám định tư pháp vẫn “dậm chân tại chỗ” vì chính cơ chế, trong khi giám định tư pháp vẫn liên tục bị các cơ quan tiến hành tố tụng “đổ lỗi” cho tình trạng ách tắc tiến trình giải quyết các vụ án kinh tế, nhất là án tham nhũng.
“Của hiếm” nhưng thiếu hấp dẫn
Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) Đỗ Hoàng Yến khẳng định, kết luận giám định được coi là một nguồn chứng cứ, cùng với các nguồn chứng cứ khác để làm sáng tỏ sự thật khách quan của vụ án. Trong nhiều vụ án, kết luận giám định là một nguồn chứng cứ quan trọng, thậm chí nhiều khi là chứng cứ duy nhất, nên rất quan trọng.
Thực tiễn giải quyết các vụ án kinh tế nói chung và án tham nhũng nói riêng cũng cho thấy, không có kết luận giám định thì một số vụ án sẽ thành “án mờ”, thậm chí triệt tiêu.
Mới đây, tại cuộc họp về tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong giám định tư pháp (GĐTP) phục vụ điều tra, truy tố, xét xử các tội phạm về tham nhũng, kinh tế, Phó trưởng ban Nội chính TƯ Phạm Anh Tuấn cho biết, trong số 17 vụ án tham nhũng, kinh tế đang thụ lý điều tra, truy tố cần trưng cầu GĐTP thì có đến 10/17 (chiếm 58,8%) vụ là có vướng mắc về giám định. 
Trong đó phải kể đến tình trạng lòng vòng chậm kết luận giám định nên phải đình chỉ vụ án hoặc do nội dung giám định quá khó nên phải dừng. Một thực tế là trong quá trình giải quyết án tham nhũng, có những vụ do Hội đồng định giá tài sản hoặc cơ quan trưng cầu giám định “ngại va chạm, né tránh, đùn đẩy” nên dẫn đến chậm tiến độ xử lý.
Để giải quyết những vướng mắc trong công tác GĐTP, nhất là để phục vụ cho cuộc chiến chống tham nhũng, theo đại diện các cơ quan tiến hành tố tụng, cần có chế tài đối với hành vi “né” thực hiện nghĩa vụ giám định và “đẩy mạnh xã hội hóa GĐTP như đã làm với lĩnh vực công chứng cho thấy rất có hiệu quả” như ông Bùi Mạnh Cường, Phó Viện trưởng VKSNDTC đề nghị.
Song xã hội hóa GĐTP nhìn từ góc độ thành lập văn phòng GĐTP thì hiện còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Theo phân tích của bà Đỗ Hoàng Yến,  việc Luật GĐTP qui định phạm vi xã hội hóa GĐTP hẹp, chỉ giới hạn trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, xây dựng, cổ vật và bản quyền tác giả còn lại, nhiều lĩnh vực có nhu cầu kể cả từ người giám định lẫn người dân, tổ chức như giám định chữ viết, chữ ký, giấy tờ, kỹ thuật hình sự… lại không được thành lập Văn phòng nên “tính hấp dẫn không cao”. 
Chưa đủ niềm tin nên văn phòng khó “sống”
GĐTP vốn là lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn sâu và đầu tư nhiều nhưng chính sách ưu đãi cho các văn phòng GĐTP mới thành lập hầu như rất hạn chế, mà đáng lẽ ra với những văn phòng mới thành lập phải được hỗ trợ về đất đai, thuế, thậm chí cả tài chính... mới có sức hút nhân lực cho hoạt động GĐTP ngoài Nhà nước. “Điều này xuất phát từ nhận thức chưa đầy đủ, nhiều cơ quan nhà nước không đồng tình với việc cần hỗ trợ cho hoạt động GĐTP ngoài Nhà nước nhưng thực ra văn phòng GĐTP hoạt động ngoài Nhà nước nhưng lại phục vụ Nhà nước” – bà Đỗ Hoàng Yến chia sẻ.
Cùng với đó, kinh phí cũng là một nguyên nhân ngăn cản tiến trình xã hội hóa GĐTP bởi theo Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp, “các cơ quan tiến hành tố tụng không đủ khả năng chi trả trưng cầu giám định ngoài Nhà nước vì ngân sách dành cho GĐTP thường được dự toán chung với kinh phí điều tra” nên gần như không tận dụng nguồn xã hội hóa này.
Những lĩnh vực GĐTP được xã hội hóa như tài chính, ngân hàng, xây dựng… vốn là những lĩnh vực được đánh giá là có nhiều “nguy cơ tham nhũng” và thực tế các vụ tham nhũng lớn đa phần là thuộc những lĩnh vực này, song việc các cơ quan tiến hành tố tụng “thiếu hợp tác”, ít trưng cầu GĐTP ngoài Nhà nước (kể cả văn phòng GĐTP) mà theo bà Yến là do nhận thức rằng “cơ quan nhà nước thực hiện bảo đảm hơn, chắc chắn, yên tâm hơn” cũng góp phần khiến công tác xã hội hóa GĐTP… “dậm chân tại chỗ” và nhiều vụ án thiếu kết luận giám định mà không đi được đến cùng.
Và giải pháp căn cơ để gỡ “vướng” trong xã hội hóa GĐTP là phải nhận thức đúng về vai trò của GĐTP ngoài Nhà nước, tạo dựng niềm tin của các cơ quan tiến hành tố tụng và các cơ quan, tổ chức khi thực hiện trưng cầu GĐTP ngoài Nhà nước. Đồng thời, “mở rộng được phạm vi xã hội hóa GĐTP đối với các lĩnh vực thường xuyên, có nhu cầu cao, có chính sách ưu đãi, hỗ trợ các văn phòng GĐTP nhất là trong thời gian đầu mới thành lập vì có ai muốn mạo hiểm lao vào một nghề mới chưa biết có hiệu quả hay không” – bà Yến nhấn mạnh. 
Bà Đỗ Hoàng Yến cũng cho biết, văn bản hướng dẫn thực hiện thành lập văn phòng GĐTP được giao cho từng bộ, ngành tùy vào lĩnh vực quản lý và các bộ, ngành đã rất tích cực. Tuy nhiên, “chúng tôi cũng sẽ rà soát lại để có hướng đôn đốc ban hành đầy đủ hướng dẫn thực hiện xã hội hóa GĐTP trong các lĩnh vực luật định”.
Và để đốc thúc công tác GĐTP phục vụ giải quyết án tham nhũng, chính Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc – Trưởng ban Chỉ đạo Đề án đổi mới và nâng cao hiệu quả GĐTP (Đề án 258) từng yêu cầu các cơ quan chức năng tập trung nhân lực, nguồn lực cho công tác GĐTP, triển khai Luật GĐTP thực sự đi vào cuộc sống. Kiểm tra, thanh tra tổ chức hoạt động của công tác GĐTP cũng như trách nhiệm người đứng đầu với công tác này, không để vì kết luận giám định mà làm chậm tiến độ của các vụ án.

Đọc thêm

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia, ngày 22/11, tại Kuala Lumpur, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng Tổ chức thống nhất dân tộc Mã Lai (UMNO) Dato’ Seri Dr. Ahmad Zahid Hamidi và các lãnh đạo cấp cao trong Liên minh cầm quyền tại Malaysia.

Ông Hà Sỹ Đồng được giao Quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị

Ông Hà Sỹ Đồng được giao Quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị
(PLVN) - Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 1458/QĐ-TTg ngày 22/11/2024 về việc giao ông Hà Sỹ Đồng - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị, giữ chức vụ Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, nhiệm kỳ 2021-2026.

Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho hai phi công

Đại tá Nguyễn Văn Sơn (ở giữa) - Trung đoàn trưởng, bay buồng trước (Trung đoàn không quân 940) được lực lượng chức năng hỗ trợ đưa ra ngoài. Ảnh: Trung đoàn 940.
(PLVN) - Theo thông tin từ Cục Tuyên huấn (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam), Chủ tịch nước có Quyết định số 1267/QĐ-CTN ngày 21/11/2024 về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho Đại tá Nguyễn Văn Sơn, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 940 và Thượng tá Nguyễn Hồng Quân, Chủ nhiệm bay Trung đoàn 940 (Trường Sĩ quan Không quân, Quân chủng Phòng không - Không quân, Bộ Quốc phòng).

Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh

Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh
(PLVN) - Sáng 22/11, tại Hà Nội, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh”.

Tăng cường hơn nữa quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa Việt Nam và Cộng hòa Dominicana

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Cộng hòa Dominicana Luis Abinader Corona. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) -  Trong chương trình thăm chính thức nước Cộng hòa Dominicana theo lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Dominicana Luis Abinader Corona, sáng 20/11 (giờ địa phương), tại Cung Quốc gia ở Thủ đô Santo Domingo, sau nghi lễ đón trang trọng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Tổng thống Luis Abinader Corona cùng Đoàn đại biểu cấp cao hai nước đã có cuộc hội đàm.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 2: Phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ - 'khó nhiều bề'

Ban Chấp hành Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội nhiệm kỳ 2020 - 2025 có 9 thành viên. (Ảnh: Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội)
(PLVN) - Phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ rất quan trọng vì đây là lực lượng góp phần đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với xã hội qua các tác phẩm nghệ thuật. Thế nhưng, thực tiễn công tác phát triển Đảng trong giới văn nghệ sĩ Thủ đô hiện nay và bản thân nhận thức, nỗ lực của lực lượng văn nghệ sĩ Thủ đô để đứng vào hàng ngũ của Đảng đôi khi vẫn là “hai đường thẳng song song”.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia
Ngày 21/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì Bao dung và Hòa bình (IPTP) từ ngày 21-24/11/2024.

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân tại Malaysia
Trưa 21/11 (theo giờ địa phương), tại Phủ Thủ tướng, Trung tâm hành chính Putrajaya, Malaysia, Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân sang thăm chính thức Malaysia, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân từ ngày 21-23/11, được tổ chức trọng thể theo nghi thức cao nhất dành cho Nguyên thủ quốc gia thăm chính thức.

Công tác phát triển Đảng trong giới nghệ sĩ Thủ đô: Những nút thắt cần tháo gỡ - Bài 1: Tự hào là người chiến sĩ trên 'mặt trận văn hóa'

Hà Nội có 97 tác phẩm xuất sắc được trao giải trong Cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ 4 năm 2024. (Ảnh: CTV)
(PLVN) -  Ngày 24/11/1946, tại Nhà hát Lớn TP Hà Nội, Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất đã diễn ra. Trong diễn văn khai mạc, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi. Văn hóa lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường và tự chủ”. Lá thư Người gửi giới họa sĩ và văn nghệ sĩ năm 1951 đến nay vẫn vẹn nguyên tính thời sự: “Văn hóa, nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”.

Kiến tạo trong kỷ nguyên mới phải đột phá đi thẳng vào hiện đại

Quang cảnh Hội thảo. (Ảnh trong bài: V.Anh)
(PLVN) - Yêu cầu bao trùm trong kiến tạo kỷ nguyên mới là phải tiến hành đồng thời, thắng lợi quá trình “đột phá kép”. Một mặt, phải đột phá đi thẳng vào hiện đại, vào những lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là công nghệ số mà Việt Nam có lợi thế. Mặt khác, phải đột phá trong việc giải quyết triệt để những “điểm nghẽn”, những khó khăn đang kìm hãm, cản trở sự phát triển của đất nước.

Khẳng định vị thế quốc tế của Việt Nam trong giải quyết thách thức toàn cầu

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên thảo luận phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng. (Ảnh: TTXVN)
(PLVN) - Ngày 19/11 (theo giờ địa phương), tại Rio de Janeiro, Brazil, Hội nghị Thượng đỉnh G20 năm 2024 tiếp tục diễn ra với Phiên thảo luận về phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng dưới sự chủ trì của Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva, Chủ tịch G20 năm nay. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự và có bài phát biểu tại Phiên thảo luận.

Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: Bàn làm chứ không bàn lùi

Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) -  Chiều 20/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành thảo luận chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Đa số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tán thành với chủ trương đầu tư dự án với tinh thần bàn làm chứ không bàn lùi.