“Đã làm oan ông, nhưng ông không được bồi thường!”
Từ năm 1990, sau khi được TAND tỉnh Hà Nam Ninh (cũ) xử lại và tuyên không phạm tội, ông Phạm Hồng Thái đội đơn khắp nơi đòi bồi thường oan sai. Tuy nhiên, những yêu cầu của ông liên tục bị các cơ quan chức năng của tỉnh Ninh Bình thoái thác.
Ngày 11/3/2005, tại Công văn số 41/VKSKT, Viện KSND tỉnh Ninh Bình thẳng thừng cho biết: “Như vậy, cơ quan tiến hành tố tụng hình sự huyện Gia Viễn đã làm oan cho công dân Phạm Hồng Thái. Tuy nhiên, căn cứ khoản 1 Điều 18, Nghị quyết 388 ngày 17/3/2003 của Ủy ban thường vụ Quốc hội thì các bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người đó bị oan có hiệu lực từ ngày 1/7/1996 mới được áp dụng Nghị quyết 388 để xét bồi thường thiệt hại. Bản án tuyên ông Thái không phạm tội có hiệu lực từ ngày 23/3/1990, do vậy không thuộc trường hợp được xét bồi thường thiệt hại theo Nghị quyết 388”.
Còn TAND tỉnh Ninh Bình thì hùng hồn hơn khi có Công văn số 22/PTLĐ/TA ngày 21/5/2005 trả lời rằng: “Sau khi nghiên cứu nội dung đơn đề nghị của ông, căn cứ vào khoản 1 và khoản 2 Điều 18 của Nghị quyết 388 ngày 17/3/2003 của Ủy ban thường vụ Quốc hội, xét thấy đơn đề nghị của ông không thuộc đối tượng được áp dụng Nghị quyết để bồi thường thiệt hại. TAND trả lại đơn và trả lời để ông biết”.
Nói tóm lại, cả Viện KSND và TAND tỉnh Nình Bình đều nói thẳng vào mặt ông Thái rằng, chúng tôi đã biết ông bị kết án oan, nhưng ông không được bồi thường, đừng đi khiếu nại làm gì nữa cho mệt!.
 |
| Hồ sơ, giấy tờ chất đống ở nhà ông Thái |
May cho ông, sau nhiều lần kiên trì yêu cầu ông bổ sung các tài liệu, giấy tờ, ngày 17/10/2006, TAND tối cao đã có văn bản số 446/HS-TANDTC do Chánh tòa Tòa Hình sự Đinh Văn Quế thừa lệnh Chánh án TANDTC ký gửi TAND huyện Gia Viễn nêu rõ:
“Sau khi ông Thái được TAND tỉnh Hà Nam Ninh tuyên bố không phạm tội, được khôi phục mọi quyền lợi theo quy định của pháp luật (tại bản án hình sự phúc thẩm số 45 ngày 23/3/1990); từ năm 1990 (trước khi Nghị quyết số 388/2003/NQ-UBTVQH11 được ban hành), ông Phạm Hồng Thái đã có nhiều đơn thư gửi các cơ quan hữu quan đề nghị được bồi thường số tài sản bị thu giữ do bị bắt giam; đề nghị truy tố đối với những người bắt giam và điều tra vụ án và giải quyết quyền lợi cho ông theo quy định của pháp luật. Ông Phạm Hồng Thái đã xuất trình các đơn khiếu nại ghi ngày 19/7/1990; đơn – lệnh đề nghị khởi tố ghi ngày 1/11/1991 và Công văn số 444/KSXKT ghi ngày 25/4/1992 của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thể hiện việc ông đã khiếu nại.
Với các tài liệu trên, được hiểu là ông Phạm Hồng Thái đã có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại nhưng chưa được giải quyết xong. Theo quy định tại khoản 2 Điều 18 của Nghị quyết số 388/2003/NQ-UBTVQH thì yêu cầu bồi thường của ông Phạm Hồng Thái được áp dụng Nghị quyết này để giải quyết.
Tòa án nhân dân tối cao đề nghị quý Tòa khẩn trương tiến hành giải quyết bồi thường thiệt hại cho ông Phạm Hồng Thái theo đúng quy định của pháp luật”.
Lúc này, biết không còn cách thoái thác nào khác, TAND huyện Gia Viễn buộc phải đứng ra thương lượng bồi thường cho ông Thái.
 |
| Doanh nhân mang án oan bên căn nhà đổ nát |
Việc thương lượng không thành do số tiền ông Thái đòi bồi thường lên đến hơn 500 tỷ đồng trong khi TAND huyện Gia Viễn chỉ chấp nhận bồi thường hơn 357 triệu đồng. Hai bên dắt nhau ra tòa.
Tuy nhiên, điều mà người dân huyện Gia Viễn quan tâm lúc bấy giờ không phải là số tiền ông Thái đòi bồi thường hay số tiền Tòa án chấp nhận trả cho người bị oan mà là bộ mặt thật của một bộ phận cán bộ ngành Tòa án Ninh Bình.
Sự thật ngỡ ngàng
Tại Biên bản thương lượng không thành ngày 19/10/2007 giữa TAND huyện Gia Viễn và ông Phạm Hồng Thái, lý do thương lượng không thành được TAND huyện Gia Viễn nêu ra là: “Tổng số mục mà Tòa án chấp nhận bồi thường qua buổi thương lượng là 357.946.905 đồng (Ba trăm năm bảy triệu, chín trăm bốn mươi sáu nghìn, chín trăm linh năm đồng) và ông Thái chấp nhận Tòa án bồi thường là 535.650.175.513 đồng (năm trăm ba lăm tỷ, sáu trăm năm mươi triệu, một trăm bảy lăm nghìn, năm trăm mười ba đồng)”.
Do hai bên không thống nhất được mức bồi thường nên vụ việc được đưa ra tòa.
 |
| Lý do thương lượng không thành là do TAND huyện Gia Viễn chỉ chấp nhận bồi thường hơn 357 triệu đồng |
Ngày 29/5/2008, lần đầu tiên một vụ kiện đòi bồi thường oan sai theo Nghị quyết 388 được đưa ra xét xử ở Ninh Bình. Nguyên đơn của vụ án này không ai khác chính là ông Phạm Hồng Thái. Bị đơn là TAND huyện Gia Viễn, cơ quan đã tuyên bản án oan đối với ông.
Những người chứng kiến phiên tòa này vẫn còn nhớ như in những lời nói đầy gan ruột của ông Vũ Đức Hùng, Phó Chánh án TAND huyện Gia Viễn, đại diện bị đơn và cũng là người chủ trì các buổi thương lượng bồi thường giữa TAND huyện Gia Viễn và ông Thái: “Những mất mát của ông Thái không gì có thể bù đắp được và chúng tôi cố gắng vận dụng quy định của pháp luật một cách tối đa để bồi thường cho ông Thái”.
Thế nhưng, điều bất ngờ là ngay sau những lời phát biểu đầy ân tình ấy, TAND huyện Gia Viễn tuyên ông Thái chỉ được bồi thường 56 triệu đồng (tức là chỉ bằng 1/6 số tiền mà chính cơ quan này đã thương lượng trước đó) cho những oan sai mà ông Thái phải chịu.
 |
| Dù thương lượng bồi thường 357 triệu đồng còn không xong, nhưng khi đưa ra xử, TAND huyện Gia Viễn lại tuyên chỉ bồi thường cho ông Thái 56 triệu đồng |
Càng bất ngờ hơn, chỉ 1 tháng sau, ngày 26/6/2008, lực lượng CSĐT Công an tỉnh Ninh Bình bắt quả tang ông Vũ Đức Hùng đang nhận 70 triệu đồng tiền "chạy án" của hai bị can ngay tại phòng làm việc. Những người chứng kiến vụ việc này kể lại rằng, khi bị bắt, tại bàn làm việc trong căn phòng ông Hùng la liệt những tiền là tiền. Mà đương sự bị ông “bóp cổ” lấy 70 triệu đồng chạy án chỉ là 2 người nông dân ở xã Gia Trung, huyện Gia Viễn thuộc diện cứu tế mỗi khi giáp hạt, trong một phút không làm chủ được bản thân đã xô xát gây thương tích.
 |
| Ông Thái không tin mấy chục năm oan sai khiến ông tan cửa nát nhà chỉ được bồi thường 56 triệu đồng |
Lúc này, ông Thái mới nhớ lại rằng, trước khi phiên tòa ông kiện TAND huyện Gia Viễn diễn ra, đã có người khuyên ông thỏa thuận chi cho ông Hùng hợp lý thì mức đền bù sẽ được thỏa đáng.
Thế nhưng, vì niềm tin vào công lý, ông Thái đã không tin và không làm theo cái thực tế “nát” ấy ở TAND huyện Gia Viễn.
(còn tiếp)
