Tạo hành lang pháp lý để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa

PGS.TS Bùi Hoài Sơn phát biểu tại nghị trường Quốc hội. (Nguồn ảnh: Quochoi.vn.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn phát biểu tại nghị trường Quốc hội. (Nguồn ảnh: Quochoi.vn.
(PLVN) - Để khơi thông nguồn lực phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu tạo hành lang pháp lý phù hợp, thông qua việc ban hành, sửa đổi các luật liên quan.

Lợi thế so sánh từ tài nguyên văn hóa

Tại nhiều nước trên thế giới, cụm từ công nghiệp văn hóa (CNVH) đã không còn xa lạ, mà trở thành một bộ phận quan trọng của nền kinh tế, có những đóng góp lớn vào tăng trưởng chung của đất nước. Ở một số quốc gia, CNVH thậm chí là ngành “hái ra tiền”, đem về nhiều ngoại tệ khi xuất khẩu sang các quốc gia khác. Tại Việt Nam, qua số liệu ước tính, sau 7 năm triển khai thực hiện Chiến lược phát triển các ngành CNVH Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, giá trị tăng thêm (giá hiện hành) của các ngành CNVH đóng góp vào nền kinh tế năm 2018 đạt 5,82%; đến năm 2022 là 4,04%.

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, CNVH gồm 4 yếu tố cơ bản là tài năng sáng tạo, tiềm năng, tài sản văn hóa, công nghệ và kỹ năng kinh doanh để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ văn hóa. Trong 4 yếu tố này, điểm đặc biệt của CNVH ở Việt Nam chính là lợi thế so sánh từ tài nguyên văn hóa. Đây cũng chính là điểm mạnh lớn nhất của Việt Nam.

Bên cạnh đó, người Việt Nam là một dân tộc thông minh, yêu thích khám phá, sáng tạo. Chúng ta có một đội ngũ văn nghệ sĩ tài năng và trong lĩnh vực nào cũng có người Việt Nam tài năng, được thế giới ghi nhận. PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhận định, đóng góp của các ngành CNVH vào nền kinh tế quốc dân thời gian qua là rất đáng kể. Điều này chứng minh rằng, quan điểm của Đảng và chính sách của Nhà nước trong phát triển các ngành CNVH là hoàn toàn đúng đắn.

Tuy nhiên, theo ông Bùi Hoài Sơn, bên cạnh những kết quả đạt được, cũng còn một số “điểm nghẽn”, rào cản đối với việc phát triển các ngành CNVH. Đó là nhận thức chưa hoàn toàn đúng đắn, đầy đủ về phát triển các ngành CNVH. Theo đó, ở nhiều nơi, nhiều lúc, nhiều người vẫn coi CNVH là một lĩnh vực thuần túy kinh tế, ít chứa đựng giá trị văn hóa, chạy theo đồng tiền, nên coi nhẹ các sản phẩm văn hóa, không định hướng, thậm chí buông lỏng quản lý. Ngược lại, có nơi, có lúc, có người lại “dị ứng” với phát triển CNVH, coi văn hóa là lĩnh vực đặc biệt, cần lánh xa sự chi phối của kinh tế thị trường. “Cả hai điều này cần phải được nhận thức lại, thống nhất rõ ràng hơn. Tôi cho rằng, sản phẩm văn hóa là sản phẩm hàng hóa nhưng có logic đặc biệt. Vì thế, nó vừa phải theo đúng quy luật của thị trường như quy luật cung - cầu, quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh, nhưng vừa phải được điều tiết theo những giá trị đạo đức, nhân văn của văn hóa”, ông Sơn nói.

Bên cạnh đó, thể chế, chính sách, luật pháp cũng chưa hoàn toàn phù hợp với sự phát triển của CNVH. Phân tích, ông Bùi Hoài Sơn cho rằng, dù đã có chiến lược phát triển các ngành CNVH đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, nhưng hệ thống các chính sách và luật pháp liên quan đến CNVH còn thiếu nhiều, không chỉ là các luật liên quan đến cả 12 ngành CNVH, mà còn ở cả các luật có liên quan gián tiếp nhưng có ảnh hưởng rất quan trọng đến phát triển CNVH như đất đai, thuế, phí, hợp tác công tư, quản lý sử dụng tài sản công, tài trợ và hiến tặng trong lĩnh vực văn hóa...

Về nguồn lực, dù đã có nhiều nỗ lực, nhưng so với nhu cầu của thị trường và so sánh với các nước trong khu vực và trên thế giới, nguồn lực tài chính của cả Nhà nước và khu vực tư nhân, xã hội hỗ trợ cho văn hóa chưa tương xứng với nhu cầu phát triển văn hóa nói chung, CNVH nói riêng. Nguồn nhân lực cho CNVH cũng còn thiếu đào tạo bài bản, thiếu các kỹ năng kinh doanh, xây dựng thương hiệu…

Khẳng định sức mạnh và giá trị Việt Nam

Ảnh minh họa. (Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch).

Ảnh minh họa. (Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch).

Để khơi thông nguồn lực phát triển các ngành CNVH, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng, trước hết phải bắt đầu từ việc nhận thức đầy đủ, đúng đắn về ý nghĩa, tầm quan trọng của các ngành CNVH trong sự phát triển bền vững đất nước. Cùng với đó, cần tạo môi trường thông thoáng cho sự phát triển các ngành CNVH. “Điều này nên xuất phát từ việc tạo ra hành lang pháp lý phù hợp qua việc ban hành, sửa đổi các luật theo hướng thúc đẩy các ngành CNVH phát triển. Cả những luật trực tiếp liên quan đến 12 ngành CNVH, lẫn các luật gián tiếp như đất đai, thuế, phí, đối tác công - tư, quản lý, sử dụng tài sản công hay luật hiến tặng và bảo trợ cho văn hóa...”, ông Sơn nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, cần quan tâm nhiều hơn đến yếu tố then chốt nhất - chính là nguồn lực cho văn hóa, đặc biệt là nguồn nhân lực. Ngoài ra, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cũng kiến nghị cần phát triển thị trường nghệ thuật, có những chính sách đãi ngộ tốt để người nghệ sĩ có thể sống được bằng nghề của mình, toàn tâm, toàn ý cho sáng tạo, từ đó thu hút được người tài đến với lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Ngoài ra, cần xây dựng một số thương hiệu cho các ngành CNVH Việt Nam, từ đó tạo đòn bẩy cho quá trình hợp tác quốc tế, tạo môi trường kích thích sáng tạo, đam mê đối với sự phát triển các ngành CNVH trong toàn xã hội.

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Hai ông Mai Văn Chính và Nguyễn Chí Dũng làm Phó Thủ tướng Chính phủ

Quang cảnh phiên làm việc chiều 18/2. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) - Tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 diễn ra chiều 18/2, với 448/448 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết phê chuẩn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026 đối với hai ông Mai Văn Chính và Nguyễn Chí Dũng.

Xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận: Việt Nam không bắt đầu từ con số 0

Các đại biểu Quốc hội cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) - Ngày 17/2, thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, các đại biểu Quốc hội cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù và kiến nghị nhiều giải pháp để bảo đảm thực hiện thành công dự án.

Bãi bỏ 17 điều của Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành

Các đại biểu Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua Luật. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) - Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội vừa được Quốc hội thông qua đã bãi bỏ 17 điều của Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành; bảo đảm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và công tác cán bộ.

Đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung cơ chế miễn trừ trách nhiệm trong nghiên cứu khoa học

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường sáng 17/2. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)
(PLVN) - Đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung cơ chế miễn trừ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân quyết định việc đầu tư, quản lý, sử dụng kết cấu hạ tầng phục vụ cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số khi xảy ra thất thoát, lãng phí mà không có nguyên nhân từ tham nhũng, tiêu cực.

Hôm nay - 17/2: Quốc hội thảo luận về cơ cấu tổ chức và cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ khóa XV

Một phiên làm việc của Quốc hội tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9. (Ảnh: quochoi.vn)
(PLVN) - Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, hôm nay - 17/2, Quốc hội sẽ nghe Tờ trình, Báo cáo thẩm tra về cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV; nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV; sau đó, thảo luận tại Đoàn về các nội dung trên.

Biểu dương 95 Gương sáng công nhân tiền phong

Biểu dương 95 Gương sáng công nhân tiền phong
(PLVN) - Tối 16/2, tại Hà Nội, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam tổ chức chương trình biểu dương 95 công nhân lao động tiêu biểu là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam lần I năm 2025, với chủ đề “Gương sáng công nhân tiền phong”. Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự và phát biểu tại chương trình.

Công nhân Việt Nam phấn đấu xứng đáng danh hiệu người đảng viên

Quang cảnh diễn đàn (Ảnh: PV)
(PLVN) - Sáng 16/2, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐ VN) tổ chức Diễn đàn “Phấn đấu để xứng đáng là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”. Diễn đàn là dịp để các đảng viên công nhân giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm về quá trình phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện trở thành đảng viên và nỗ lực, phấn đấu để trở thành đảng viên công nhân tiêu biểu.

Nghị quyết 57 là lời hiệu triệu, là mệnh lệnh đối với toàn thể người dân Việt Nam

Ảnh minh họa. (Nguồn: VGP).
(PLVN) - Ngày 22/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Chỉ sau 20 ngày, Chính phủ đã kịp thời ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Tăng tốc đột phá phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia: Cần hành lang pháp lý cơ bản và toàn diện

Thực hiện hiệu quả công tác quản lý nhà nước về chuyển giao công nghệ. (Ảnh minh họa: MOST)
(PLVN) - Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Huỳnh Thành Đạt cho biết, Bộ đã hoàn thiện bốn dự án luật quan trọng, dự kiến trình Quốc hội thông qua trong năm 2025, bao gồm: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Các dự án Luật này sẽ tạo hành lang pháp lý cơ bản toàn diện cho hoạt động KH,CN&ĐMST trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc theo tinh thần tại Nghị quyết số 57-NQ/TW...

Nghị quyết số 57-NQ/TW - Chiếc 'đũa thần' để dân tộc vươn mình

Đưa Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực để hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. (Ảnh: MOST).
(PLVN) - Giới nghiên cứu khoa học bày tỏ sự tin tưởng khi Nghị quyết 57 cho phép thí điểm các vấn đề mới từ thực tiễn, chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm và thời gian trễ trong nghiên cứu khoa học. Các cơ quan nghiên cứu được khuyến khích xây dựng cơ chế cho phép tổ chức và nhà khoa học thành lập, điều hành doanh nghiệp dựa trên kết quả nghiên cứu...

Khát vọng mãnh liệt và quyết tâm vươn lên của dân tộc

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị phát triển KH-CN, ĐMST, CĐS và nhân lực chất lượng cao.
(PLVN) - Tại Hội nghị phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tuần qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh về việc thực hiện Nghị quyết 57, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đào tạo nhân lực chất lượng cao là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu cho sự phát triển đất nước, lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, chủ thể...