Cholesterol là một chất béo được gọi là lipid (mỡ) và rất quan trọng cho hoạt động bình thường của cơ thể, đến từ hai nguồn: Nội sinh và Ngoại sinh. Trong khi nguồn nội sinh từ gan tạo ra tất cả lượng cholesterol cần thiết cho cơ thể thì nguồn ngoại sinh chủ yếu đến từ các thực phẩm là nơi khởi phát của tình trạng thừa cholesterol.
Cholesterol có hai loại chính là cholesterol “tốt” và “xấu”. Vấn đề đặt ra là nếu hàm lượng cholesterol vượt quá ngưỡng cần thiết; trong đó loại xấu tăng nhiều hoặc mất cân đối với loại tốt sẽ dẫn đến tình trạng thừa cholesterol, hay còn gọi là rối loạn mỡ máu.
Thừa cholesterol, đặc biệt là cholesterol xấu (LDL) rất nguy hiểm vì khi cholesterol xấu nằm lại trong mạch máu lâu ngày sẽ tạo thành các mảng bám trên thành động mạch, làm hẹp đường lưu thông của máu, gây ra bệnh xơ cứng động mạch. Nếu chúng làm nghẽn mạch máu dẫn lên tim thì sẽ gây ra nhồi máu cơ tim, còn làm nghẽn đường máu lưu thông lên não sẽ gây ra đột quỵ, tai biến mạch máu não…
Có 5 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cholesterol. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống và chế độ ăn uống. Nhiều người Việt đang có thói quen ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều cholesterol mà không hay biết. Thực phẩm chứa nhiều cholesterol được tìm thấy nhiều nhất ở những thức ăn có nguồn gốc từ động vật và mỡ động vật như thịt bò, mỡ bò, thịt lợn, mỡ lợn, nội tạng động vật…
Thói quen uống nhiều rượu, bia và các thức uống có ga cũng sẽ làm tăng cholesterol xấu. Duy trì lối sống không khoa học như thiếu tập thể dục và các hoạt động thể chất, không kiểm soát cân nặng (béo phì), hút thuốc (một số hóa chất có hại trong thuốc lá làm tăng lượng cholesterol xấu gây ra tình trạng xơ vữa động mạch)… cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thừa cholesterol.
Tuy nhiên, điều đáng mừng là bạn hoàn toàn có thể hạn chế tình trạng thừa cholesterol bằng cách điều chỉnh thói quen ăn uống, lối sống. Một số khuyến nghị được đưa ra trong đó nổi bật là chủ động tăng cường sử dụng chất béo có lợi như omega 3-6-9. Loại chất béo được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích và các loại dầu thực vật như dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương…
Đặc biệt dưỡng chất Gamma – Oryzanol và Phytosterol có trong một số loại dầu ăn và gạo lứt đã được khoa học chứng minh ngoài cung cấp chất béo có lợi còn có tác dụng trong việc giảm hấp thu cholesterol từ thực phẩm.
