Một trong những nguyên nhân quan trọng góp phần làm cho công tác THADS đạt được kết quả trên là do có sự phối hợp chặt chẽ của liên ngành Trung ương và địa phương; trong đó phải kể đến việc ký kết và thực hiện tốt Quy chế số 14/2013/QCLN/BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Tòa án nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao về phối hợp liên ngành trong công tác THADS.
Xung quanh việc thực hiện Quy chế này, PLVN đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS (Bộ Tư pháp).
Ông đánh giá thế nào về những kết quả đạt được sau gần 2 năm thực hiện Quy chế số 14?
- Lần đầu tiên liên ngành Trung ương có Quy chế quy định nguyên tắc, phương thức, nội dung phối hợp trong từng lĩnh vực cụ thể, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan đơn vị, là cơ sở quan trọng để các ngành thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình. Quy chế được ban hành nhằm tăng cường trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan liên quan, bảo đảm sự chỉ đạo thống nhất từ Trung ương đến địa phương, nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác THADS.
Sau khi Quy chế được ban hành, việc quán triệt, triển khai thực hiện Quy chế đã được Bộ Tư pháp, Bộ Công an, TANDTC, VKSNDTC tập trung chỉ đạo, tổ chức nghiêm túc với tinh thần trách nhiệm cao, đã đạt được những kết quả tích cực. Trên cơ sở chỉ đạo của liên ngành Trung ương, liên ngành địa phương đã xây dựng kế hoạch, quán triệt, phổ biến tới cán bộ, công chức trong đơn vị để thực hiện. Đến nay, 62/63 địa phương đã xây dựng quy chế phối hợp liên ngành về công tác THADS, còn 01 địa phương đang hoàn thiện quy chế và sẽ ký kết trong tháng 12/2015.
Thông qua thực hiện Quy chế, công tác tuyên truyền pháp luật nói chung và pháp luật về THADS nói riêng đã được liên ngành Công an (CA), Tòa án (TA), Viện kiểm sát (VKS), cơ quan THADS các cấp chú trọng thực hiện. Về cơ bản, các nội dung đề nghị phối hợp của cơ quan THADS đều được các cơ quan đáp ứng kịp thời, cụ thể: Việc phối hợp giữa cơ quan CA với cơ quan THADS các cấp trong bảo vệ cưỡng chế đã được thực hiện chặt chẽ, đạt hiệu quả hơn. Các cơ sở giam giữ của cơ quan CA đã tích cực thu tiền, tài sản của phạm nhân phải thi hành nghĩa vụ dân sự trong bản án hình sự, thể hiện rõ nét nhất trong các dịp đặc xá hàng năm.
Cơ quan THADS đã nhận được sự phối hợp của TA các cấp trong công tác THADS như: Trong việc chuyển giao, giải thích, sửa chữa, bổ sung bản án, quyết định; hướng dẫn chỉ đạo nghiệp vụ đối với những vụ việc có vướng mắc ở địa phương...
VKS các cấp đã nhận thức rõ chức năng, nhiệm vụ của mình đối với việc tăng cường trách nhiệm trong công tác kiểm sát THADS. Qua hoạt động này, VKS đã đánh giá khách quan những thuận lợi, khó khăn, kết quả đã đạt được và kịp thời trao đổi, kiến nghị đối với những vi phạm, thiếu sót của công tác THADS để kịp thời khắc phục, xử lý, rút kinh nghiệm, hạn chế sai sót xảy ra.
Đồng thời, công tác phối hợp để giải quyết các vụ việc lớn, phức tạp, các vụ việc phải tổ chức cưỡng chế, VKS đã cử đại diện tham gia họp liên ngành để tạo sự đồng thuận, nhất trí cao về quan điểm, chủ trương thực hiện. Thông qua kết quả kiểm sát hoạt động THA đã góp phần nâng cao nhận thức pháp luật của công dân, đương sự, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức trong ngành THA, tạo điều kiện thuận lợi và nâng cao chất lượng công tác THA…
Như vậy, việc thực hiện Quy chế số 14 đã góp phần rất quan trọng tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác THADS; tăng cường trách nhiệm, bảo đảm sự thống nhất trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mỗi ngành, tạo sự chuyển biến tích cực, nền nếp trong công tác THADS đặc biệt là ở địa phương, nơi trực tiếp tổ chức thi hành các bản án, quyết định của TA, góp phần giúp cơ quan THADS hoàn thiện chỉ tiêu Quốc hội đã giao, cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị được giao.
 |
| Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS (Bộ Tư pháp) |
- Việc chuyển giao, giải thích, đính chính, bổ sung bản án, quyết định của TA theo đề nghị của cơ quan THADS đã có chuyển biến tích cực, số vụ việc này có xu hướng giảm theo từng năm (trong đó năm 2013 có 1.125 việc THADS cần được giải thích, đính chính hoặc kiến nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; năm 2014 có 829 bản án, quyết định TA tuyên không rõ, có sai sót; năm 2015 có 737 bản án, quyết định TA tuyên không rõ, có sai sót).
Thông qua công tác phối hợp, TA các cấp đã quán triệt, chú trọng nâng cao chất lượng giải quyết án, hạn chế tối đa việc phải sửa chữa bổ sung bản án, quyết định đã tuyên. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo TANDTC, TAND các cấp đã chủ động tăng cường sự phối hợp với VKS và cơ quan THADS cùng cấp thường xuyên rà soát các bản án dân sự chưa thi hành, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc để xác định trách nhiệm giữa các cơ quan và xử lý các vấn đề thuộc trách nhiệm của TA.
Tuy nhiên, vẫn còn một số vụ việc chưa đáp ứng yêu cầu, cụ thể: Một số TA chuyển giao bản án, quyết định cho cơ quan THADS cấp tỉnh và cấp huyện còn chậm; không gửi kèm tài liệu có liên quan theo quy định để phục vụ công tác tổ chức THA; một số kiến nghị của cơ quan THADS và VKS liên quan đến bản án còn chậm được trả lời.
Thực tế cho thấy, việc thu tiền, tài sản của phạm nhân đang chấp hành án phạt tù trong các trại giam, trại tạm giam còn nhiều trở ngại, từ đó ảnh hưởng đến quyền lợi của người phải chấp hành án, nhất là trong các dịp đặc xá. Vấn đề này đã được giải quyết ra sao?
- Công tác phối hợp giữa các cơ quan THADS với trại tạm giam trong việc thông báo, đôn đốc THA, trả tiền, tài sản, hướng dẫn người phải THA đang chấp hành hình phạt tù nhận, nộp tiền, tài sản tại trại tạm giam đã có nhiều chuyển biến, cụ thể trước đây, số lượng án tồn đọng từ các khoản phải thi hành là án phí, phạt, nhận lại tài sản, tiền và các giấy tờ khác do đương sự đang chấp hành hình phạt tù chiếm tỷ lệ cao thì nay hầu hết các vụ việc về nhận lại tài sản, tiền và các giấy tờ khác về cơ bản đều được thi hành dứt điểm đúng quy định.
Tính từ ngày 01/12/2013 đến ngày 30/9/2015 các cơ sở giam giữ đã thu được số tiền THADS trong quá trình chấp hành án của phạm nhân trên 308 tỷ đồng. Riêng trong đợt đặc xá năm 2015 theo Quyết định số 1366/2015/QĐ-CTN ngày 10/7/2015 của Chủ tịch nước, số tiền thu được do các phạm nhân và thân nhân của phạm nhân nộp thực hiện hình phạt bổ sung là tiền phạt, án phí, bồi thường thiệt hại và nghĩa vụ dân sự khác khoảng 64 tỷ đồng.
Ngoài ra, để việc thực hiện Luật THADS được nhanh chóng, kịp thời, Tổng cục VIII Bộ Công an thường xuyên tra cứu trả lời cho các Cục, Chi cục THADS các địa phương (mỗi năm trên 3.000 trường hợp) đề nghị cung cấp nơi chấp hành án phạt tù của phạm nhân để cơ quan THADS trả lại tài sản, tiền, hoặc tống đạt các quyết định THA chủ động cho phạm nhân đang chấp hành án tại các cơ sở giam giữ.
Hàng năm, thực hiện chỉ đạo của cấp trên về công tác đặc xá, trong phạm vi, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn liên ngành THADS, CA, TA, VKS cấp tỉnh đã tích cực chỉ đạo, hướng dẫn các phòng chức năng và các đơn vị trực thuộc cung cấp kịp thời các thông tin cho cơ quan liên quan để phục vụ cho công tác đặc xá; phối hợp trong việc thi hành các bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của TA và các quyết định của cơ quan THADS để thực hiện công tác xếp loại thi đua việc chấp hành án của phạm nhân đang chấp hành án hình phạt tù tại các trại giam, trại tạm giam, trại cải tạo để làm cơ sở cho việc giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù, đặc xá theo quy định của pháp luật.
Để tăng cường trách nhiệm của các cơ quan trong công tác phối hợp, Bộ Tư pháp có đề xuất gì, thưa ông?
- Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phối hợp liên ngành trong công tác THADS, Tổng cục THADS đã tham mưu với Bộ Tư pháp đề xuất một số nội dung, trong đó có đề nghị VKSNDTC là đầu mối phối hợp với TANDTC, Bộ Tư pháp để trao đổi, rà soát lại các vụ việc đã có kiến nghị đề nghị xem xét lại bản án, quyết định theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm mà TA chưa trả lời, để thống nhất biện pháp giải quyết; quan tâm điều chỉnh đến các cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm phối hợp với cơ quan THADS trong quá trình tổ chức THA.
Đề xuất liên ngành Trung ương thống nhất thời điểm nhận vật chứng, đồng thời giao cho cơ quan tham mưu để sửa Thông tư liên tịch số 05/2005/TTLT-VKSTC-BCA-BQP ngày 07/9/2005 của VKSNDTC, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng về quan hệ phối hợp giữa cơ quan điều tra và VKS trong việc thực hiện một số quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2003 theo hướng 4 ngành cùng ký ban hành.
Đề nghị liên ngành Trung ương, đặc biệt là cơ quan CA quan tâm xử lý những đối tượng không chấp hành bản án theo quy định của pháp luật. Lãnh đạo liên ngành cũng cần quan tâm chỉ đạo thống nhất thời điểm lấy số liệu theo niên độ báo cáo Quốc hội để thuận tiện trong việc tổng hợp.
Trân trọng cảm ơn ông!
