Báo cáo của Chính phủ nêu rõ: “Một số trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ chưa làm tốt công tác kiểm tra, quản lý cán bộ nên vẫn để một số cán bộ, chiến sỹ mất cảnh giác, vi phạm các quy định về giam giữ để phạm nhân lợi dụng trốn, phạm tội mới, mang vật cấm vào trại, vi phạm nội quy, cá biệt để nữ phạm nhân bị kết án tử hình có thai trong thời gian giam giữ."
Chính phủ cũng thừa nhân công tác quản lý người bị kết án tù tại ngoại, hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù ở nhiều địa phương chưa chặt chẽ, còn nhiều sơ hở, tình hình trốn thi hành án giảm nhưng chưa nhiều. Công tác quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại xã, phường, thị trấn và giúp đỡ người chấp hành xong hình phạt tù tái hoà nhập cộng đồng chuyển biến chậm; (Bộ máy tổ chức lực lượng chuyên trách làm nhiệm vụ thi hành án tại Công an các địa phương đã hình thành nhưng chưa được bố trí đủ biên chế, trình độ nghiệp vụ, pháp luật của một bộ phận cán bộ, chiến sỹ hạn chế, chưa có chế độ phụ cấp đối với cán bộ cấp xã và người tham gia làm công tác THAHS và tái hoà nhập cộng đồng.
Nguyên nhân của tình trạng này còn là bởi số lượng người bị kết án tù, tử hình chưa giảm, tính chất tội phạm phức tạp hơn, trong khi đó kinh phí đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang bị phương tiện phục vụ giam giữ hạn chế.
Hệ thống pháp luật THAHS và các văn bản hướng dẫn thi hành hiện nay, theo nhận định của Chính phủ là tương đối đầy đủ, nhưng chưa kịp thời bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với những vướng mắc mới nảy sinh trong thực tiễn.
Đồng thời chưa có cơ chế khuyến khích cộng đồng dân cư tham gia vào công tác THAHS và tái hoà nhập cộng đồng tại cơ sở. Nhiều đơn vị, địa phương chưa quan tâm đúng mức công tác THAHS tại xã, phường, thị trấn và công tác tái hoà nhập cộng đồng. Biên chế cán bộ làm công tác THAHS tại xã, phường, thị trấn còn thiếu, trình độ còn hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầu công tác thi hành án hình sự;
Để khắc phục tình trạng trên của công tác THAHS, Chính phủ đề nghị Quốc hội quan tâm, tiếp tục tập trung hoàn thiện thể chế liên quan đến công tác thi hành án, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thi hành án trong thực tiễn...
Chính phủ cũng đề nghị Quốc hội tiếp tục quan tâm bố trí ngân sách để bảo đảm điều kiện cần thiết về cơ sở vật chất, phương tiện làm việc cho cơ quan thi hành án, nhất là các đơn vị mới thành lập hoặc còn phải thuê, mượn trụ sở; xây dựng, nâng cấp các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ đã xuống cấp hoặc quá tải, chưa đủ diện tích giam giữ.
Bên cạnh đó, Chính phủ đề nghị các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc các cấp tăng cường giám sát theo thẩm quyền, nhất là giám sát chuyên đề, tập trung vào một số vụ việc gặp khó khăn trong phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương, phối hợp liên ngành; tăng cường giám sát đối với hoạt động cho vay và các hoạt động liên quan đến tín dụng, ngân hàng, siết chặt quản lý đối với hoạt động này, hạn chế tối đa tỷ lệ nợ xấu không thể thi hành án; yêu cầu các cơ quan tiến hành tố tụng tăng cường các biện pháp kê biên, phong tỏa tài khoản, tài sản của các đối tượng phạm tội ngay từ giai đoạn điều tra để chống tẩu tán tài sản đối với các vụ án kinh tế, tham nhũng./.
