Những bước tiến trong công tác tư pháp

Bước tiến lớn trong cải cách thủ tục hành chính 

Nổi bật trong việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin năm 2019 là Bộ Tư pháp đã phối hợp Bộ Thông tin và Truyền thông; và Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam; triển khai thành công việc kết nối liên thông dữ liệu đăng ký khai sinh, cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) cho trẻ em dưới 6 tuổi giữa Hệ thống thông tin đăng ký và quản lý hộ tịch với Hệ thống cấp thẻ BHYT qua Hệ thống NGSP.

Đây là một bước tiến lớn trong kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương cũng như trong cải cách thủ tục hành chính, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí tối đa cho người dân; đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, chất lượng phục vụ của cơ quan nhà nước.

Hệ thống NGSP là tên viết tắt của Hệ thống kết nối, liên thông các hệ thống thông tin ở Trung ương và địa phương. Việc kết nối thành công giữa 3 cơ quan Bộ, ngành trên cũng nhằm triển khai một cách hiệu quả Thông tư liên tịch số 05/2015/TTLT-BTP-BCA-BYT ngày 15/5/2015 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an và Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện liên thông các thủ tục hành chính về đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi.

Bên cạnh đó, việc 3 cơ quan bộ, ngành kết nối dữ liệu thành công còn nhằm khai thác tốt cơ sở dữ liệu quốc gia về BHXH khi cơ sở dữ liệu này được xác định là một thành phần quan trọng trong kiến trúc Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số.

Cùng với 5 cơ sở dữ liệu quốc gia khác (cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; đất đai; đăng ký doanh nghiệp; thống kê tổng hợp về dân số; tài chính), cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm đóng vai trò góp phần kiến tạo nền tảng Chính phủ điện tử Việt Nam hiện đại, minh bạch, hiệu quả và liên thông. Việc liên thông còn có ý nghĩa quan trọng để có thể từng bước xóa bỏ tình trạng các ngành “khư khư” giữ cơ sở dữ liệu của ngành mình, xóa bỏ suy nghĩ “cát cứ” dữ liệu của các cơ quan, đơn vị.

Trong một tháng thực hiện thí điểm liên thông dữ liệu trước khi chính thức kết nối dữ liệu tại 13 tỉnh, thành gồm: Lào Cai, Hải Dương, Hà Giang, Tuyên Quang, Sơn La, Hà Nam... đã có 15 nghìn trường hợp trẻ em được liên thông cấp giấy khai sinh và thẻ BHYT. Đến nay, đã có 38 địa phương trên phạm vi cả nước đăng ký và được Bộ Tư pháp hỗ trợ triển khai liên thông dữ liệu đăng ký khai sinh, cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi.

Việc kết nối Hệ thống thông tin đăng ký và quản lý hộ tịch (phạm vi đến cấp phường/xã) với Hệ thống cơ sở dữ liệu ngành Bảo hiểm (phạm vi đến cấp quận/huyện) là một bước tiến lớn trong công tác kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương so với năm 2018. 

Theo thống kê của Bộ Tư pháp, trên cả nước hàng ngày có khoảng 8.000 hồ sơ khai sinh cho trẻ em dưới 6 tuổi phát sinh mới có thể chuyển sang BHXH để cấp thẻ BHYT, chiếm hơn 1% số giao dịch hành chính công giữa công dân với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp.

Việc kết nối liên thông dữ liệu cho phép UBND cấp xã và Phòng Tư pháp cấp huyện có thể gửi dữ liệu đăng ký khai sinh của trẻ dưới 6 tuổi sang cơ quan BHXH để xử lý một số thủ tục cần thiết trên phần mềm trước khi chính thức nhận Tờ khai đăng ký cấp thẻ BHYT và Trích lục khai sinh của trẻ nếu trong trường hợp công dân khi đi đăng ký khai sinh cho trẻ dưới 6 tuổi đồng thời đăng ký liên thông cấp thẻ BHYT cho trẻ. Nghĩa là có thể thực hiện ngay quy trình cấp thẻ BHYT cho trẻ mà không cần phải gửi hồ sơ giấy như trước đây.

Thông qua việc liên thông hồ sơ, thủ tục hành chính điện tử giữa cơ quan Đăng ký hộ tịch và cơ quan Bảo hiểm, thời gian trả thẻ BHYT cho trẻ đã được rút ngắn từ tối đa 5 ngày xuống còn từ 2 - 3 ngày làm việc. Một số trường hợp, việc cấp thẻ BHYT đã được thực hiện ngay trong ngày, qua đó góp phần giảm chi phí cho người dân và cơ quan nhà nước, bảo đảm quyền lợi của trẻ em từ khi sinh ra.

Lãnh đạo các bộ, ngành bấm nút kết nối cơ sở dữ liệu bảo hiểm với dữ liệu đăng ký khai sinh

Góp phần cải thiện môi trường kinh doanh  

Một nhiệm vụ do Chính phủ giao năm 2019 đã được Bộ Tư pháp hoàn thành xuất sắc, vượt chỉ tiêu đề ra là nhiệm vụ nâng xếp hạng Chỉ số Chi phí tuân thủ pháp luật (Chỉ số B1). Theo đó, Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 01/01/2019 của Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì, chịu trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ về nâng xếp hạng Chỉ số B1 của Việt Nam từ năm 2019 đến năm 2021 lên từ 5 – 10 bậc, trong đó năm 2019 tăng ít nhất 2 bậc. 

Thực hiện nhiệm vụ trên, Tài liệu hướng dẫn bước đầu các bộ, cơ quan, địa phương về nâng xếp hạng Chỉ số B1 đã được Bộ Tư pháp ban hành ngay trong quý I/2019 đúng với thời hạn quy định. Bộ Tư pháp cũng tổ chức một số hội nghị bàn về các giải pháp cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật để giúp các bộ, ngành, địa phương nắm được cách thức triển khai, phương thức cắt giảm.

Từ đó, đưa ra các giải pháp tạo thuận lợi và giảm gánh nặng chi phí tuân thủ pháp luật cho các doanh nghiệp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, góp phần cải thiện Chỉ số B1, cải thiện năng lực cạnh tranh theo Chỉ số Năng lực cạnh tranh toàn cầu 4.0 (GCI 4.0).

Chia sẻ về mục tiêu thực hiện cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật (Bộ Tư pháp) Đặng Thanh Sơn cho biết: Cần cắt giảm triệt để các chi phí không hợp lý trong tuân thủ các quy định pháp luật, ngăn chặn đẩy lùi các hành vi làm phát sinh chi phí cho doanh nghiệp; thông qua cải thiện Chỉ số B1, các bộ, ngành, địa phương có điều kiện xem xét, đánh giá đúng thực trạng về các chi phí tuân thủ pháp luật hiện nay… 

Về phần mình, Bộ Tư pháp, tổ chức pháp chế các bộ, ngành và các cơ quan tư pháp địa phương tiếp tục nâng cao chất lượng thẩm định trong hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo không có các quy định mới chứa đựng các yêu cầu không cần thiết, bất hợp lý, cản trở điều kiện đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp... 

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự quyết tâm, nỗ lực trong hành động của Bộ Tư pháp, các bộ, ngành, địa phương, Chỉ số B1 của Việt Nam năm 2019 đã được nâng lên 17 bậc so với năm 2018, vượt chỉ tiêu Chính phủ đề ra tại Nghị quyết số 02/NQ-CP. Cụ thể, theo Báo cáo năng lực cạnh tranh toàn cầu năm 2019 do Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) công bố ngày 08/10/2019, điểm số và vị trí xếp hạng của Việt Nam về Chỉ số B1 năm 2019 đạt 3.4/7 điểm (tăng 0,3 điểm so với năm 2018), xếp thứ 79/141 nước (năm 2018 xếp thứ 96/140 nước).

Việc cải thiện thứ hạng Chỉ số B1 đã góp phần cải thiện thứ hạng về trụ cột thể chế (tăng 05 bậc so với năm 2018); đồng thời, cải thiện thứ hạng về năng lực cạnh tranh của Việt Nam (tăng 10 bậc so với năm 2018).

Những kết quả tích cực về điểm số và vị trí xếp thứ hạng Chỉ số B1 đã góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2019; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Không những thế, còn tạo tiền đề thuận lợi để Chính phủ tiếp tục có sự quan tâm, chỉ đạo và đề ra những nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục duy trì, cải thiện Chỉ số B1 và cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia, thu hút đầu tư trong những năm tiếp theo.