Nhiều khu kinh tế ven biển đối diện với "thảm họa môi trường"

Hôm nay (7/11), Quốc hội khóa XIII Kỳ họp thứ 2 nghe Ủy viên Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng trình bày Báo cáo của Ủy ban thường vụ Quốc hội giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về môi trường tại các khu kinh tế…

Ô nhiễm nước mặt do dầu mỡ cao 4 – 6 lần

Theo báo cáo, nước ta hiện nay có 3 loại hình Khu kinh tế (KKT) gồm:  KKT ven biển, KKT cửa khẩu và KKT quốc phòng. Các loại hình này hiện đang thu hút được gần 800 dự án trong nướ và nước ngoài, với tổng vốn đăng ký đầu tư gần 35 tỷ USD và 330 nghìn tỷ đồng.

Ô nhiễm dầu mỡ ở một số KKT ven biển cao hơn quy chuẩn cho phép từ 4 – 6 lần. (Ảnh: Internet)

Trong đó, 18 KKT ven biển hiện đang sử dụng hơn 765.275 ha diện tích đất và mặt nước; phấn đấu đến năm 2020 sẽ đóng góp vào tổng GDP của cả nước khoảng 15 - 20% và tạo ra việc làm phi nông nghiệp cho khoảng 1,3 – 1,5 triệu người.

Tuy nhiên, tại một số KKT ven biển đã có dấu hiệu ô nhiễm môi trường nước mặt, chủ yếu là ô nhiễm các chất hữu cơ (như nhu cầu ô xy sinh hóa – BOD5) cao hơn quy chuẩn cho phép từ 1 – 2 lần; ô nhiễm dầu mỡ cao hơn từ 4 – 6 lần.

Cùng với sự ô nhiễm về nguồn nước, về môi trường đất, không khí, tiếng ồn ở một số KKT cũng đang có dấu hiệu cộng hưởng gây ô nhiễm tác động trực tiếp đến đời sống của công nhân, nhân dân sinh sống quanh KKT, gây ra các bệnh tiêu chảy, tả, viêm da, đau mắt, đường ruột… và ung thư.

Tại Hội trường, Đại biểu Phùng Đức Tiến (Hà Nam) nhận xét, việc ô nhiễm môi trường do một số KKT gây ra các bệnh hiểm nghèo cho nhân dân đang có dấu hiệu phổ biến. Trong khi đó, việc lấy mẫu giám sát về môi trường của cơ quan chức năng lại chưa thống nhất, chưa có quy định cụ thể về các chỉ tiêu về đảm bảo môi trường ứng với từng KKT; việc nhiễm độc do phóng xạ của dioxin trong các KKT cũng chưa có quy định cụ thể.

Thực thi pháp luật về môi trường chưa hiệu quả?

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cho rằng, một số địa phương do điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế nên đã tìm cách có KKT, nhưng quá trình đầu tư lại chưa chú trọng đến các biện pháp bảo vệ môi trường mà Luật môi trường đã quy định.

Đại biểu Phạm Văn Tấn (Nghệ An) nhấn mạnh, năm 2003, Chính phủ có Văn bản ban hành quy định về KKT; năm 2005 Luật bảo vệ môi trường mới ra đời. Từ đó đến nay, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành tương đối nhiều văn bản dưới luật về việc thực hiện bảo vệ môi trường ở KKT, nhưng việc thực hiện đạt hiệu quả không cao. Trên thực tế, nhiều văn bản có nội dung chồng chéo, khả năng dự báo thấp; chính sách pháp luật ở KKT xét về không gian thực tế và không gian hành chính đang có vấn đề.

Một số đại biểu còn cho biết, qua giám sát 15/18 KKT ven biển nhận thấy, việc chỉ đạo, điều hành trong công tác bảo vệ môi trường tại các khu kinh tế chưa thực hiện thường xuyên và triệt để; sự phối hợp giữa các cơ cơ quan quản lý nhà nước còn chưa thật chặt chẽ và hiệu quả chưa cao, còn chồng chéo về thẩm quyền và trách nhiệm...

Mặt khác, việc hướng dẫn cụ thể về thẩm quyền thực hiện thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường của Ban quản lý KKT phải thường xuyên và liên tục, phù hợp với pháp luật về thanh tra.

Trọng Hùng