Dự án VN01
Trong gìn giữ thi hài Bác, có nhiều công việc, nhưng 2 yếu tố quan trọng nhất là loại dung dịch dùng trong bảo quản và bộ quần áo đặc biệt. Khoa học gìn giữ thi hài là một lĩnh vực rất mới, hết sức khó khăn, phức tạp, trên thế giới chỉ có Liên Xô (hiện là Nga) có. Vận dụng công nghệ này cũng chỉ có Việt Nam giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và Triều Tiên giữ gìn thi hài lãnh đạo Kim Nhật Thành và con trai nhà lãnh đạo này là ông Kim Jong-il.
Mặc dù trước đây Liên Xô dành cho chúng ta sự giúp đỡ toàn diện trong việc thực hiện nhiệm vụ giữ gìn thi hài Bác, song phía Liên Xô quản lý rất chặt công nghệ này theo quy chế bí mật quốc gia.
Khi Liên Xô tan rã năm 1991, toàn bộ chuyên gia của Liên Xô ở lăng rút hết, kể cả chuyên gia y tế. Tới đầu 1992, phía bạn đồng ý chuyển giao số dung dịch hiện có cho Việt Nam để phục vụ cho công tác y tế giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời là tiền đề để các bác sĩ Việt Nam vươn lên làm chủ nhiệm vụ bảo vệ thi hài Bác. Đến 2004, các bác sĩ Việt Nam pha chế thành công dung dịch. Năm 2005, phía bạn đồng ý để ta pha chế và kiểm tra ngay tại Việt Nam.
Một công nghệ quan trọng trong công tác gìn giữ thi hài Bác Hồ là bộ quần áo đặc biệt. Trước đây vải phải nhập của Nga. Cùng với nhiều năm dày công nghiên cứu khoa học của các chuyên gia về kết cấu vải, chúng ta đã tìm ra được loại vải có đủ tiêu chuẩn theo yêu cầu, kết hợp với các nhà máy tại Việt Nam sản xuất theo kinh nghiệm, đồng thời đàm phán với Trung tâm y sinh Moscow tìm đối tác chuyển giao công nghệ.
Sau quá trình đàm phán, được sự đồng ý của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, ngày 12/11/2013, trước sự chứng kiến của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Vladimirovich Putin, hai bên đã ký kết thỏa thuận hợp tác giữa BQL lăng với Viện Nghiên cứu khoa học công nghiệp cao su Liên bang Nga về chuyển giao công nghệ sản xuất bộ quần áo đặc biệt (dự án VN01). Đây là dự án xây dựng một cơ sở để sản xuất vải và bộ quần áo đặc biệt theo công nghệ của Liên bang Nga tại Việt Nam.
Sau thời gian tích cực chuẩn bị, ngày 26/7/2018, dưới sự chủ trì của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, đơn vị đã tiến hành nghiệm thu, đánh giá và kết luận dự án VN01 đã hoàn thành xuất sắc, đáp ứng tốt các yêu cầu kỹ thuật của nhiệm vụ đặc biệt.
Dự án đã được Bộ Quốc phòng tiếp nhận, bàn giao cho Tổng cục Công nghiệp quốc phòng quản lý, vận hành phục vụ cho nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Bác.
Dự án hoàn thành và đưa vào sử dụng là bước phát triển vượt bậc về công nghệ. Đây là điểm mốc quan trọng đánh dấu kết quả to lớn của quá trình nghiên cứu, ứng dụng khoa học, khẳng định từ nay ta có đủ khả năng làm chủ vững chắc, tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Nhiệm vụ thiêng liêng, cao quý
 |
Quá trình may trang phục thi hài Bác tại X20. (Ảnh: Thăng Bảy) |
Đại tá Hoàng Sỹ Tâm, Tổng Giám đốc Cty CP X20, Trưởng Ban Chỉ đạo may trang phục cho biết, với X20, khi Bác còn sống, đơn vị đã nhiều lần được Phủ Chủ tịch đặt may trang phục cho Người.
Đầu tháng 9/1969, cùng chung nỗi mất mát, đau thương to lớn khi Bác vĩnh biệt trần thế, những người lính thợ X20 được TCHC giao nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là may bộ quần áo để Người mặc lúc mất và toàn bộ quân, tư trang phục vụ lễ tang. Trong niềm tiếc thương vô hạn, X20 đã nỗ lực suốt ngày đêm để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, kịp thời bàn giao cho Ban Tổ chức lễ tang.
Năm 1975, Xưởng may X10 (nay là Cty May 10) lần đầu tiên được may trang phục thi hài của Bác để phục vụ lễ viếng. Sau lần đó, đến nay, X20 vinh dự là đơn vị duy nhất được BTL lăng đặt và thủ trưởng các cấp tin tưởng giao nhiệm vụ hết sức thiêng liêng, cao quý này.
X20 đã ứng dụng những kết quả nghiên cứu, cải tiến quy trình mà đơn vị phối hợp với Viện 69 BTL lăng (nơi đảm nhận toàn bộ công tác y tế và nghiên cứu khoa học công nghệ, để giữ gìn lâu dài và bảo vệ an toàn tuyệt đối thi hài Hồ Chủ tịch) thực hiện suốt thời gian qua, nhất là năm 2018 để bảo đảm sản phẩm đạt giá trị thẩm mỹ cao nhất, hạn chế thấp nhất việc tác động đến thi hài của Bác trong quá trình thao tác mang mặc trang phục.
Năm 2022, Cty X20 đã hoàn thiện việc xây dựng, hệ thống lại toàn bộ quá trình may trang phục cho Bác thành cuốn tài liệu “Công nghệ cắt may trang phục thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh” theo tiêu chuẩn IS0 9001-2015 đã được nghiệm thu, bàn giao cho BTL lăng.
Năm 2023, Cty đã tiến hành may bộ trang phục để thử nghiệm lại toàn bộ những cải tiến, thay đổi trước đó. Đầu 2024, trước khi thực hiện kế hoạch cắt may trang phục thi hài Bác, X20 và Viện 69 trực tiếp thực địa, quan sát bộ trang phục khi Bác đang mặc để thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.
“Khi may trang phục cho Bác, việc kiểm tra, kiểm soát chất lượng cực kỳ ngặt nghèo, tính từng đường kim, mũi chỉ, các thông số bảo đảm tuyệt đối. Những chiếc áo may xong thì về trực quan và thông số phải giống nhau tuyệt đối”, Đại tá Tâm cho hay.
Khi sản phẩm hoàn thiện, Tổng Giám đốc Hoàng Sỹ Tâm trực tiếp kiểm duyệt chất lượng. Sản phẩm nào không bảo đảm sẽ được loại ra và may lại sản phẩm khác để thay thế. Chi tiết nào không bảo đảm yêu cầu cũng được thay sửa ngay.
