Công trình của những kỷ lục
Ngày 27/5/1994, tại Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0), Thủ tướng Võ Văn Kiệt ra lệnh đóng điện đường dây 500kV mạch 1, chính thức biến đường dây 500kV mạch 1 trở thành “công trình thế kỷ”, “kỳ tích của Việt Nam”. Công trình đã xác lập những kỷ lục chưa từng có như quy mô xây dựng công trình lớn (tới gần 1.500km - thời điểm ấy trên thế giới đường dây truyền tải điện dài nhất chỉ khoảng 800km), công nghệ phức tạp, vừa thiết kế vừa thi công chỉ vỏn vẹn 2 năm…
Trong một cuộc trò chuyện với PLVN, kỹ sư Trần Viết Ngãi - Phó Ban Chỉ huy công trình đường dây 500kV mạch 1 (hiện là Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam) - kể lại, công trình bắt đầu được “manh nha” từ Tết Tân Mùi (năm 1991). Thời điểm ấy, Thủ tướng Võ Văn Kiệt gặp Bộ trưởng Bộ Năng lượng Vũ Ngọc Hải đặt vấn đề miền Nam thiếu điện, miền Bắc thừa điện, Bộ Năng lượng cần tìm cách đưa điện từ Bắc vào Nam. Thủ tướng nhận định, việc xây dựng các công trình điện rất tốn kém, khó khăn nhưng nhất định phải làm bằng được vì sự nghiệp đổi mới đất nước, vì ấm no, hạnh phúc của Nhân dân.
Nhận chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Năng lượng đã “triệu tập” một nhóm bao gồm Giám đốc các công ty xây lắp điện để đưa ra vấn đề. Cũng trong thời gian đó, cả nhóm đã tìm kiếm được đơn vị tư vấn giỏi về các công trình tương tự, đó là Công ty Tư vấn PPI (Úc) có tiếng trong lĩnh vực tư vấn đường dây siêu cao áp. Ngay lập tức, nhóm nghiên cứu kết nối với PPI, với đề nghị giải đáp câu hỏi có thể triển khai, vận hành đường dây 500kV trong điều kiện của Việt Nam. Một câu trả lời đầy mong đợi đã được đưa ra: “Có”!
Và khi xem bản đồ 1/1000 của dải đất hình chữ S, PPI nêu ra 3 phương án cho đường dây siêu cao áp đầu tiên của Việt Nam: đi trên núi, đi ở đồng bằng hoặc đi ven đường bờ biển. Sau rất nhiều tính toán kĩ lưỡng, cuối cùng phương án đi trên núi đã được lựa chọn. Nhưng thách thức lớn nhất chính là do địa hình đất nước trải dài hình chữ S đòi hỏi khi thi công đường dây siêu cao áp 500kV sẽ phải vượt qua nhiều địa hình hiểm trở, trong khi, đường dây dài nhất thế giới khi ấy cũng chỉ khoảng 700 - 800km và phải mất 7 - 8 năm để xây dựng.
 |
Thi công đường dây mạch 1 cách đây 30 năm. (Ảnh tư liệu: EVNNPT) |
Ông Ngãi cho biết thêm, thời điểm đó có rất nhiều ý kiến phản đối xây dựng công trình này. Thậm chí, Giáo sư Nguyễn Khắc Nhẫn đã biên thư từ Pháp về với quan điểm không đồng tình xây dựng đường dây siêu cao áp 500kV Bắc - Nam vì lo ngại 3 vấn đề: thời gian xây dựng trong 2 năm là quá ngắn, không khả thi; đường dây với chiều dài gần 1.500km sẽ không thể tải điện ổn định vào miền Nam và chi phí xây dựng sẽ vượt xa dự toán ban đầu.
Tuy nhiên, với trăn trở “miền Nam thiếu điện 1 giờ thì đất nước mất hàng trăm tỉ; thiếu điện 1 ngày mất hàng ngàn tỉ; thiếu một năm thì Việt Nam sẽ mất biết bao nhiêu tiền”… Thủ tướng Võ Văn Kiệt vẫn quyết tâm xây dựng đường dây 500kV và sẵn sàng chịu mọi trách nhiệm.
“Tôi tính từng giờ, từng phút, chứ không phải tính bằng đơn vị năm nên các anh phải làm được, tôi cho phép huy động toàn dân. Cứ làm, nếu thất bại tôi sẽ từ chức, không để cách chức”, ông Ngãi kể lại mệnh lệnh cũng như lời động viên của Thủ tướng vào thời điểm đó.
Và với quyết định lịch sử đầy táo bạo, quyết tâm và chính xác, đặc biệt là dấu ấn của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, công trình đường dây 500kV Bắc - Nam mạch 1 đã được xây dựng và trở thành một dấu son của ngành Điện Việt Nam. Công trình hoàn thành thi công trong 2 năm, với “chi phí giảm 250 tỷ so với dự toán” (theo lời ông Ngãi). Đồng thời, là công trình đầu tiên và duy nhất trong ngành Điện thu hồi vốn nhanh nhất tính đến thời điểm đó khi chưa đầy 3 năm đã thu hồi được tổng số vốn đầu tư hơn 500 triệu USD (trong khi dự kiến ban đầu là mất 5 - 10 năm).
Sẽ lặp lại kỳ tích sau 30 năm
Rất trùng hợp, vào những ngày này, trên các công trường đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối, hàng nghìn công nhân, người lao động, kỹ sư đang lao động cật lực, không kể ngày đêm, mưa nắng để hy vọng có thể tái lập lại kỳ tích như đã làm với đường dây 500 mạch 1 cách đây 30 năm, góp phần kịp thời đưa điện ra miền Bắc vào mùa khô, giống như nhiệm vụ tải điện vào Nam 30 năm trước đây. Dự án này có chiều dài 519km với tổng vốn đầu tư 22.300 tỷ đồng.
 |
EVNNPT đã huy động thêm lực lượng trong ngành để tiếp sức nhà thầu thi công đường dây 500kV mạch 3. (Ảnh: PV) |
Tại Hội nghị trực tuyến của Thường trực Chính phủ với các Bộ, ngành và 9 địa phương nhằm thúc đẩy tiến độ thực hiện các dự án đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch đến Phố Nối, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ: Trước đây, việc xây dựng đường dây 500kV mạch 1 dài khoảng 1.500km mất khoảng 2 năm. Do đó, dự án đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch đến Phố Nối dài hơn 500km, nếu vẫn theo tiến độ của mạch 1 sẽ mất khoảng 1/3 thời gian của 2 năm. Tuy nhiên, với điều kiện tốt hơn hiện nay về kinh nghiệm, công nghệ, trình độ… thì thời gian thi công phải ngắn hơn nữa, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
Quyết tâm của Chính phủ, Thường trực Chính phủ là hoàn thành, đưa công trình đặc biệt này vào vận hành trong tháng 6/2024. Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Mục tiêu này là áp lực lớn, đòi hỏi phải có quyết tâm cao, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc gì dứt việc đó”.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Tổng Công ty Truyền tải điện quốc gia (EVNNPT) thành lập Ban Chỉ đạo triển khai dự án của Tổng Công ty, thành lập 4 Ban điều hành và 13 Ban tiền phương tại các tỉnh, thành phố để khẩn trương triển khai thi công dự án. Cuối tháng 10/2023, sau 5 tháng quy hoạch điện VIII được phê duyệt, EVNNPT đã chính thức khởi công đoạn tuyến đầu tiên của dự án đường dây 500kV mạch 3 (cung đoạn Nhà máy nhiệt điện Nam Định I - Thanh Hóa), sau đó ngày 18/01/2024 đồng loạt khởi công vào 3 cung đoạn còn lại.
Thi công 3 ca, 4 kíp, 24/7
Để bảo đảm tiến độ dự án, song song với quá trình thực hiện các thủ tục đầu tư dự án, EVNNPT đã chủ động sắp xếp, tổ chức triển khai đồng thời các công việc dự án; bố trí đầy đủ vốn triển khai dự án; chủ động phối hợp chặt chẽ với các địa phương trong giải phóng mặt bằng, nhận mặt bằng đến đâu tập trung nhân lực, máy móc, nguyên vật liệu để tổ chức thi công ngay đến đấy, nhất là các hạng mục móng, cột.
Đồng thời EVNNPT đã làm việc với các nhà thầu xây lắp và cung ứng thiết bị. Các nhà thầu đã cam kết cung ứng đầy đủ kịp thời vật tư, thiết bị cho dự án. Cùng với đó, EVNNPT đã huy động tối đa các nguồn lực, làm việc xuyên đêm, không có ngày nghỉ... để đẩy nhanh tiến độ triển khai. Cùng với đó, lập tiến độ điều hành các dự án theo từng ngày. Ban Chỉ đạo định kỳ hàng tuần họp điều hành các dự án hoặc giải quyết đột xuất tại công trường; triển khai đồng thời bồi thường giải phóng mặt bằng, đấu thầu, thi công…
Theo cập nhật từ chủ đầu tư, để đáp ứng tiến độ hoàn thành dự án trong tháng 6/2024, EVNNPT đang tăng cường đôn đốc các nhà thầu thực hiện nghiêm việc thi công 3 ca, 4 kíp, 24/7, thực hiện 4 tại chỗ, với tinh thần “móng không đợi cột”, “cột không đợi dây”...
Đặc biệt, EVNNPT đã huy động thêm 800 công nhân có tay nghề từ các công ty truyền tải điện trên cả 3 miền để hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ thi công các gói thầu dựng cột, kéo dây. Ngoài ra, Công ty Truyền tải điện 4 - đơn vị quản lý vận hành lưới điện truyền tải khu vực miền Nam đã “tiếp sức” cho dự án khi đã huy động 150 kỹ sư, Công ty Truyền tải điện 3 - đơn vị quản lý vận hành lưới điện truyền tải khu vực Nam miền Trung và Tây Nguyên cũng tăng cường 150 kỹ sư, Công ty Truyền tải điện 2 tăng cường 120 nhân lực; Công ty Truyền tải điện 1 tăng cường gần 400 kỹ sư… Tất cả đều được cử tham gia tăng cường cùng nhà thầu xây lắp hỗ trợ dựng cột, kéo dây.
Ông Trương Hữu Thành - Phó Tổng Giám đốc EVNNPT cho biết, ngoài việc huy động lực lượng trong toàn Tổng Công ty, EVNNPT cũng đã liên hệ với các đơn vị bạn như các Tổng Công ty Điện lực, Tổng Công ty Điện lực Dầu khí, Tập đoàn Vietel và Tập đoàn VNPT để sẵn sàng huy động một lực lượng rất lớn cùng tham gia hỗ trợ thi công các gói thầu dựng cột, kéo dây theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Tất cả vì một mục tiêu “hoàn thành công tác kéo dây trước ngày 20/6/2024 để nghiệm thu đóng điện trước ngày 30/6/2024”.
Đại diện EVNNPT khẳng định: “Tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, khí thế thi đua lao động sáng tạo và quyết tâm thần tốc vượt nắng thắng mưa trong quá trình xây dựng công trình đường dây 500kV Bắc - Nam mạch 1 năm nào đang tái hiện sinh động trên khắp các công trường xây dựng dự án đường dây 500kV mạch 3 đưa điện ra phía Bắc”.
