Hoàn thiện cơ chế pháp lý về xác lập, thực hiện giao dịch bảo đảm

(PLVN) -So với Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2005 và Nghị định số 163/2006/NĐ-CP về giao dịch bảo đảm thì BLDS năm 2015 có nhiều quy định mới về xác lập, thực hiện giao dịch bảo đảm, biện pháp bảo đảm. Vì vậy, cần thiết có Nghị định thay thế Nghị định số 163/2006/NĐ-CP để hoàn thiện cơ chế pháp lý về vấn đề này.

Chưa bao quát hết đối tượng của các giao dịch bảo đảm

Trước đây, Nghị định số 163/2006/NĐ-CP mới chỉ có quy định cụ thể về thời điểm có hiệu lực của giao dịch thế chấp quyền sử dụng đất, quyền sử dụng rừng, quyền sở hữu rừng sản xuất là rừng trồng mà chưa bao quát hết các giao dịch bảo đảm có đối tượng là các bất động sản khác như nhà ở, công trình xây dựng hoặc đối tượng là động sản, dẫn tới có cách hiểu khác nhau về xác định thời điểm có hiệu lực của các giao dịch này. 

Về phạm vi bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự, BLDS năm 2005 đã ghi nhận nghĩa vụ được bảo đảm có thể là nghĩa vụ trong tương lai hoặc nghĩa vụ có điều kiện nhưng Nghị định số 163/2006/NĐ-CP chưa hướng dẫn cụ thể cơ chế pháp lý về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.

Ngoài ra, kết quả tổng kết thực tiễn thi hành Nghị định này cũng cho thấy, hiện còn một số Văn phòng đăng ký đất đai, Tòa án cho rằng, việc thế chấp tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của người khác là quan hệ bảo lãnh nên đã từ chối đăng ký hoặc tuyên vô hiệu đối với hợp đồng thế chấp tài sản được ký dưới hình thức này.

Liên quan đến cầm cố tài sản đặc thù, như trường hợp sử dụng thẻ tiết kiệm mở tại tổ chức tín dụng để cầm cố bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với cá nhân, pháp nhân khác cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do Nghị định chưa quy định rõ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm và các cá nhân, pháp nhân đã nhận cầm cố thẻ tiết kiệm. Do đó, trên thực tế nếu bên cầm cố thẻ tiết kiệm có nghĩa vụ trả tiền khác, đặc biệt là nghĩa vụ trả tiền cho tổ chức tín dụng phát hành thẻ tiết kiệm, thì tổ chức tín dụng này có thể ưu tiên khấu trừ số tiền gửi trước, gây ảnh hưởng đến quyền của bên nhận cầm cố...

Làm rõ điều kiện giao dịch bảo đảm có hiệu lực

Để tháo gỡ những bất cập nêu trên, BLDS năm 2015 đã có nhiều quy định mới về xác lập, thực hiện giao dịch bảo đảm, biện pháp bảo đảm so với BLDS năm 2005 và Nghị định số 163/2006/NĐ-CP. Cụ thể, BLDS năm 2015 đã tách bạch giữa thời điểm giao dịch bảo đảm có hiệu lực và thời điểm biện pháp bảo đảm phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba; bổ sung cơ chế pháp lý về xác lập hiệu lực đối kháng với người thứ ba của biện pháp bảo đảm. Bổ sung 2 biện pháp bảo đảm mới là bảo lưu quyền sở hữu và cầm giữ tài sản …

Với những điểm mới này, cần có Nghị định mới thay thế Nghị định số 163/2006/NĐ-CP để hướng dẫn cụ thể, tạo sự thuận lợi, thống nhất trong áp dụng pháp luật. Đồng thời góp phần phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro pháp lý, chi phí trong áp dụng, thi hành quy định của BLDS năm 2015, luật khác có liên quan về xác lập, thực hiện giao dịch bảo đảm, biện pháp bảo đảm.

Theo đó, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý về xác lập, thực hiện giao dịch bảo đảm, biện pháp bảo đảm theo hướng làm rõ các yếu tố xác định điều kiện có hiệu lực của giao dịch bảo đảm, biện pháp bảo đảm; căn cứ xác định giao dịch bảo đảm vô hiệu một phần hoặc toàn bộ. Xác định rõ hiệu lực đối kháng với người thứ ba đồng thời có cơ chế bảo vệ người thứ ba ngay tình. 

Cùng với đó, cần xác định rõ phạm vi nghĩa vụ được bảo đảm là một phần hay toàn bộ nghĩa vụ, bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của người khác, một tài sản bảo đảm thực hiện một hay nhiều nghĩa vụ. Làm rõ cơ chế pháp lý xác lập, thực hiện giao dịch bảo đảm mà đối tượng tài sản bảo đảm có tính chất đặc thù như tài sản bảo đảm liên quan đến tài khoản ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kho ngoại quan, đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ…

Ngoài ra, cũng cần xác định các vấn đề pháp lý liên quan đến bảo đảm thực hiện nghĩa vụ trong tương lai; vấn đề bảo lãnh; bảo lưu quyền sở hữu, cầm giữ tài sản; các điều kiện pháp lý trong trường hợp bên nhận bảo đảm là cá nhân hoặc tổ chức kinh tế không phải là tổ chức tín dụng… 

Đọc thêm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.