Du lịch giáo dục: Thầy cô và học trò cùng nhau trải nghiệm

Phù hợp với từng lứa tuổi

Hiện nay, các chương trình du lịch giáo dục được xây dựng đa dạng hình thức như: Du lịch học tập, du lịch khám phá – trải nghiệm, giáo dục di sản, du lịch giáo dục tình nguyện,… Một điểm chung là hầu hết những chương trình này đều được xây dựng phù hợp với mỗi lứa tuổi nhất định để mang lại sự hứng thú cho học sinh. 

Với trẻ mầm non, các chương trình du lịch tham quan, dã ngoại và trải nghiệm các hoạt động ngoài trời được đánh giá là phù hợp. Tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Ban Quản lý đã phát triển các chương trình giáo dục di sản cho lứa tuổi mầm non với chương trình “Ô kìa Con Nghê”. Các bé học mầm non được tô màu, người hướng dẫn sẽ có cách giao tiếp đặc biệt với các em.

Đối với học sinh cấp 1, các chương trình này có thể lồng ghép một số kiến thức căn bản gắn với quá trình học ở nhà trường, qua đó vừa giúp trẻ hiểu thêm về văn hóa, vừa mang lại cho trẻ những trải nghiệm thú vị. 

Em Minh Đăng, học sinh lớp 4A2, Trường Tiểu học Vietkids (quận Đống Đa) cho biết: “Năm nào nhà trường cũng tổ chức cho chúng em đi tham quan. Chúng em rất háo hức chờ đợi các chuyến đi này bởi vừa được vui chơi giải trí, vừa được học thêm kiến thức bổ ích...”.

Với học sinh phổ thông, các trường thường lựa chọn mô hình trang trại giáo dục như Erahouse (quận Long Biên), Vạn An (huyện Thanh Trì), Cánh buồm Xanh (huyện Gia Lâm), Dê Trắng và Đồng Quê (huyện Ba Vì)...

Tại các trang trại giáo dục này, học sinh được hòa mình vào thiên nhiên, tìm hiểu cuộc sống nông nghiệp, trải nghiệm các công đoạn sản xuất nghề thủ công truyền thống hay tham gia trò chơi dân gian nhằm tăng cường vận động, bồi dưỡng kỹ năng sống, gia tăng khả năng làm việc nhóm...

Nhiều trường cũng chọn tour tham quan, học tập tại các bảo tàng, di tích như: Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hoàng thành Thăng Long, Khu di tích Cổ Loa hay Bảo tàng Dân tộc học, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam... nhằm giúp các em tiếp cận và tích lũy kiến thức lịch sử, văn hóa. 

Những địa điểm du lịch giáo dục ngoài trời, các bảo tàng, di tích lịch sử là điểm đến hấp dẫn.

Đối với sinh viên, các chương trình nghiên cứu đại học kết hợp du lịch được tổ chức trong và ngoài nước hằng năm thu hút rất nhiều bạn trẻ đăng ký. Trong khuôn khổ chương trình, các sinh viên sẽ được tham gia các buổi tập huấn ngắn hạn về một lĩnh vực quan tâm, đồng thời kết hợp trải nghiệm tham quan thực tế tại nơi tổ chức. Nhiều hoạt động về tình nguyện, sự kiện cũng được tổ chức nhằm gây hứng thú đối với những bạn trẻ. 

Ông Trương Thành Minh, Giám đốc Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch cho biết, hiện nay không chỉ thị trường khách du lịch trong nước mà du khách nước ngoài cũng đang có nhu cầu về loại hình du lịch giáo dục, trong đó có công ty và du khách từ Nhật Bản. Những tour du lịch giáo dục dưới hình thức lưu trú ngắn ngày đưa học sinh ra nước ngoài để học thêm về ngôn ngữ hoặc văn hóa khác cũng được nhiều cơ sở giáo dục bắt đầu áp dụng.

Các chương trình du lịch giáo dục đang trở thành hình thức nổi bật trong hoạt động du lịch hiện nay. Một trong những thuận lợi theo đại diện các công ty lữ hành, du lịch là chính sách ưu đãi vé cho học sinh, sinh viên. Ngoài ra, với điều kiện mạng xã hội phát triển thì khả năng tiếp cận của đối tượng trẻ này với các thông tin về tour du lịch là rất tốt. Vì vậy, du lịch giáo dục ngày càng được săn đón.

Kết nối nhà trường và học sinh 

Du lịch – trải nghiệm học tập không còn quá mới mẻ ở Việt Nam nhưng lí do khiến nó ngày càng phổ biến là bởi nhu cầu mở rộng kiến thức và kinh nghiệm xã hội ngày càng tăng lên. Gia đình và nhà trường muốn trang bị cho học sinh những kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng sống để các em có thể cân bằng giữa học và hành.

Hà Nội là một trong những nơi có nhiều hoạt động du lịch giáo dục nổi bật. Bà Nguyễn Thu Thùy, Hiệu trưởng Trường Mẫu giáo Mầm non B (quận Hoàn Kiếm) chia sẻ: “Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trong đó có tham quan các di tích lịch sử trên địa bàn Hà Nội không chỉ tạo cơ hội cho học sinh được tham quan, trải nghiệm mà còn giúp các em thêm hiểu biết và tự hào về thành phố nơi mình sinh sống ngay từ khi còn nhỏ”.

Mặt khác, nhiều năm qua, phương pháp học truyền thống nặng về lý thuyết đã làm nhiều gia đình và học sinh nản lòng, việc học không hiệu quả. Có thể nói du lịch học tập đang là hướng đi đầy mới mẻ, giúp cho người học học mà không nhàm chán, tạo nên sự sinh động bằng tham quan thực tế, rèn luyện kỹ năng thực hành. Bên cạnh đó, qua các chuyến tham quan, sự gắn kết giữa học sinh và nhà trường càng thể hiện rõ, học sinh thêm yêu quý những giá trị nhân văn trong cuộc sống. 

Du lịch giáo dục đa dạng trải nghiệm.

Các hoạt động du lịch giáo dục cũng có thể giúp người tham gia tránh được một phần lớn tác động tiêu cực của du lịch. Khi một du khách đến thăm một điểm đến du lịch, họ phải đối mặt với nhiều vấn đề liên quan đến giao tiếp, văn hóa, an toàn…

Để tránh những vấn đề trên, du lịch giáo dục có thể là một lợi ích để giảm thiểu các vấn đề tiêu cực vì nó liên quan đến trao đổi văn hóa và hợp tác giữa những người khác nhau của các quốc gia khác nhau. Do đó, du lịch giáo dục là một quá trình học tập thực tế an toàn và hiệu quả đối với học sinh.

Tuy nhiên, hoạt động du lịch học đường tuy phát triển về số lượng nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng. Ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại và Phát triển du lịch Nụ Cười Mới cho rằng: “Việc tổ chức tour học đường luôn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn, thương tích do trẻ em chưa có kỹ năng tự bảo vệ mình, trong khi lợi nhuận không cao mà công tác tổ chức lại vất vả. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp lữ hành không mặn mà với du lịch học đường, còn các trường học không có được sự lựa chọn tốt nhất”.

Ngành du lịch giáo dục đang bùng nổ và mang đến những cơ hội kinh doanh lớn trong lĩnh vực khách sạn và thương mại điện tử. Đối với lĩnh vực giáo dục, du lịch là động lực to lớn cho học sinh ở mọi lứa tuổi khi muốn tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm mới để phát triển toàn diện con người. Vì vậy, du lịch giáo dục cần có sự đầu tư cả về con người và cơ sở, quan trọng nhất vẫn là tư duy của đội ngũ làm du lịch giáo dục.

Hàn Quốc được biết đến là một trong những quốc gia đẩy mạnh và chú trọng tới giáo dục, đặc biệt là giáo dục du lịch cho trẻ mầm non. Trên thực tế, ngành du lịch giáo dục mầm non Hàn Quốc đã phát triển tại Việt Nam trong khoảng 5 năm trở lại đây, không chỉ được những người làm trong ngành giáo dục tìm hiểu mà còn đông đảo các bậc phụ huynh quan tâm.

Với các phương pháp giáo dục khác biệt, văn minh và hiện đại, phù hợp với nhu cầu và xu hướng giáo dục mới, những chương trình này đã và đang dần thay đổi “lối mòn” trong tư duy giáo dục mầm non từ trước đến nay.

Hiểu được điều đó, nhiều doanh nghiệp đã tung ra những tour du lịch giáo dục trong bối cảnh mới, thu hút các gia đình và nhà trường. Ông Hồ Xuân Phúc, Giám đốc Công ty Cổ phần Du lịch Thương mại và Đầu tư Hà Nội (Hanotours) chia sẻ: “Khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Hanotours đã điều chỉnh chiến lược kinh doanh, hướng tới đối tượng khách nội địa và phát triển các tour dành cho học sinh. Mặc dù xuất phát chậm nhưng Hanotours tự tin với các sản phẩm có giá cạnh tranh, điểm đến mới lạ và những chương trình trải nghiệm hấp dẫn”.

Cùng quan điểm, ông Phùng Quang Thắng, Giám đốc Công ty lữ hành Hanoitourist cho rằng: “Muốn chuyên nghiệp hóa hoạt động du lịch học đường, cần có sự phối hợp giữa các ngành Giáo dục và Du lịch để có chiến lược phát triển bài bản với những sản phẩm du lịch giáo dục chuyên nghiệp, có chiều sâu. Xu hướng này sẽ ngày càng phát triển, góp phần tạo ra một thế hệ du khách đi du lịch có trách nhiệm trong tương lai...”.