Việc chích ngừa một số bệnh nguy hiểm có tính lây nhiễm cao cho tất cả trẻ em mới sinh là một nỗ lực rất lớn của chính phủ các nước thời hiện đại. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã không thể tránh được những bất trắc làm thương tổn, thậm chí gây tử vong cho một số trẻ em được chích ngừa. Từ năm 1986, Mỹ đã có Luật Trẻ em bị tổn thương do vắc xin để giải quyết các vụ đòi bồi thường cho nạn nhân.
Con chết vì tiêm vắc xin, cha mẹ được bồi thường 10 tỉ đồng
Nước Mỹ bắt đầu tiêm vắc xin ngừa các bệnh lây nhiễm đại trà cho trẻ em vào đầu thập niên 1990. Trong quá trình thực hiện chương trình quốc gia tiêm chủng cho trẻ em, một số trẻ em gặp vấn đề nghiêm trọng sau khi được tiêm vắc xin, đặc biệt là với vắc xin viêm gan siêu vi B. Hầu hết các bệnh viện Mỹ tiêm liều vắc xin viêm gan siêu vi B cho trẻ em vào lúc bé mới 12 giờ tuổi.
 |
| Những tai nạn do tiêm vắc xin xảy ra cho trẻ em hầu như nước nào cũng gặp phải. Hình chỉ mang minh họa. |
Hệ thống Báo cáo Kết quả Bất lợi của vắc xin, một tổ chức do Các trung tâm Kiểm soát và Ngăn chận Bệnh (CDC) và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) điều hành, cho biết trong khoảng thời gian từ 1992 – 2005, tổ chức này đã nhận được gần 37 ngàn báo cáo chính thức về các phản ứng xấu của các bé sơ sinh được tiêm vắc xin viêm gan siêu vi B, trong số đó có 14,8 ngàn trường hợp nặng phải nhập viện, tính mạng bị đe dọa hay tàn tật suốt đời và 781 chết.
Những con số trên, theo các nhà chuyên môn, chỉ là một phần nhỏ so với số thương vong thực tế vì người dân nói chung không nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng phát sinh do phản ứng đối với vắc xin nên không báo cáo đầy đủ.
Ngay cả nhân viên y tế có khi cũng không nhận biết triệu chứng phản ứng với vắc xin. Chẳng hạn hầu hết trẻ chết sau khi tiêm vắc xin viêm gan siêu vi B đều bị ghi là do hội chứng trẻ sơ sinh chết đột ngột (SIDS). Khi một em bé chết vì SIDS thì không ai truy lịch sử chích ngừa của bé để xét xem có phải bé chết vì phản ứng với vắc xin hay không.
Các nghiên cứu chuyên môn cho biết có hơn 10 chứng bệnh phát sinh do phản ứng với vắc xin viêm gan siêu vi B, như tiểu đường, suy giảm thính giác và thị giác, đau khớp, tiểu đường, phù não...
Khi nói tới nạn nhân của vắc xin, báo chí và các tài liệu nghiên cứu của Mỹ thường nhắc tới hai trường hợp được gọi là “lịch sử”, vì chúng được coi như là “bằng chứng” chính thức. Vụ thứ nhất là trường hợp bé Tambra Harris, bị mắc một số bệnh, gồm bệnh systemic Lupus erythematosus (SLE) sau khi được tiêm vắc xin viêm gan siêu vi B.
Ngày 29/8/2001, mẹ em là bà Louvonia Dniece Harris đã kiện Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ đòi bồi thường thiệt hại. Bé Tambra Harris mất mất ngày 9/11/2009. Mãi đến ngày 22/3/2011, gần 10 năm sau khi kiện, gia đình em được bồi thường 475 ngàn USD (khoảng 10 tỉ VNĐ).
Trường hợp thứ hai là bé Hannah Poling có cha là một chuyên gia về thần kinh và mẹ là y tá kiêm luật sư. Tháng 7/2000, lúc ấy bé được 19 tháng tuổi, bé được chích ngừa 5 thứ bệnh, có cả vắc xin viêm gan siêu vi B. Sau đó cháu bị sốt, bị rối loạn não, gây ra chứng tự kỷ. Dấu hiệu bị chứng tự kỷ xuất hiện nơi em 3 tháng sau khi tiêm các vắc xin. Tòa quyết định bồi thường cho Hanah Poling.
Luật Mỹ quy định gì khi tiêm vắc xin cho trẻ?
Quyết định bồi thường cho bé Tambra Harris và bé Hannah Poling căn cứ vào Luật Trẻ em bị tổn thương, được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1986. Luật nhìn nhận việc tiêm vắc xin gây thương tổn và tử vong là có thật. Luật cũng nhìn nhận cần hỗ trợ tài chính cho nạn nhân tiêm vắc xin và gia đình các em, cũng như cần bảo vệ an toàn cho vắc xin dùng chủng ngừa cho số đông người.
Luật quy định người cung cấp vắc xin phải thực hiện những việc sau: Cung cấp thông tin cho bố mẹ đứa trẻ về lợi ích cũng như nguy hiểm của vắc xin trước khi tiêm cho đứa bé; giữ hồ sơ ghi tên nhà sản xuất và số lô cho mỗi liều vắc xin được sử dụng; ghi vào hồ sơ y tế suốt đời của đứa trẻ khi xảy ra các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe của đứa bé sau khi tiêm chủng; báo cáo các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe sau khi tiêm chủng cho Hệ thống Báo cáo Kết quả bất lợi của vắc xin.
Luật dành quyền cho nạn nhân vắc xin kiện tại hệ thống tòa án thường, nếu Tòa bồi thường liên bang từ chối bồi thường hay tiền bồi thường không thỏa đáng.
Một quy định quan trọng của luật là thành lập Chương trình quốc gia bồi thường tổn thương vắc xin. Thủ tục yêu cầu bồi thường tiến hành tuần tự như sau: Nạn nhân, hay bên nguyên đơn, nộp yêu cầu bồi thường tại Tòa bồi thường liên bang.
Thời hạn nộp đơn là 24 tháng cho trường hợp tử vong và 36 tháng cho trường hợp bị tổn thương, kể từ ngày xảy ra hậu quả. Theo luật, Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ nhân sinh là bên bị đơn. Một chuyên gia của Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh sẽ xét đơn xem có đủ tiêu chuẩn luật định để được bồi thường hay không. Ý kiến của vị chuyên gia này được ghi vào báo cáo của bên bị gửi tới Tòa bồi thường liên bang thông qua Bộ Tư pháp.
Một luật sư của Bộ Tư pháp sẽ đại diện bên bị tại phiên xử do một viên chức của tòa chủ trì. Viên chức này, được gọi là “Thầy đặc biệt”, quyết định việc bồi thường. Nếu bên nguyên không bằng lòng với quyết định đó, có thể khiếu nại lần lượt với Tòa bồi thường liên bang, Tòa phúc thẩm liên bang và cả Tòa tối cao liên bang. Nếu có một trường hợp đáng được bồi thường, luật sư của Bộ Tư pháp và luật sư của bên nguyên sẽ thảo luận về số tiền bồi thường cụ thể là bao nhiêu. Nếu luật sư đại diện hai bên không đồng ý với nhau, “Thầy đặc biệt” sẽ mở phiên xử định giá số tiền bồi thường.
Tính đến năm 2010, Tòa bồi thường liên bang đã quyết định bồi thường số tiền gần 2 tỷ USD cho nạn nhân vắc xin. Tỷ lệ được bồi thường không cao, chỉ khoảng 1/3.
Cho dù không được bồi thường, bên nguyên có thể được hoàn trả chi phí cho luật sư và tốn kém trong quá trình đòi bồi thường. Phải mất từ 2 - 10 năm để giải quyết một vụ kiện đòi bồi thường thương tổn hay tử vong do tiêm vắc xin.
Mỗi liều vắc xin tiêm cho trẻ em ở Mỹ đều được tính thêm tiền ra. Số tiền dôi ra đưa vào quỹ để Chương trình quốc gia bồi thường tổn thương vắc xin dùng vào việc bồi thường.
Những tai nạn do tiêm vắc xin xảy ra cho trẻ em hầu như nước nào cũng gặp phải. Tại các nước phát triển, phụ huynh tìm hiểu rất kỹ thông tin trước khi cho con em mình tiêm chủng một loại vắc xin nào đó. Sự hiểu biết của phụ huynh góp phần đáng kể cho việc ngăn chặn kịp thời tai họa cho đứa con sơ sinh của mình.
Theo Xa lộ pháp luật
