Cần chấm dứt tình trạng 'một người 'đại diện' cả gia đình'

Cần chấm dứt tình trạng 'một người 'đại diện' cả gia đình'
(PLO) - Một thực tế trong bầu cử khiến kết quả bầu cử không phản ánh đúng với thực chất được nhiều chuyên gia và cả đại biểu Quốc hội cảnh báo là tình trạng “bầu hộ, bầu thay” mà nguyên nhân xuất phát cả từ cử tri và công tác tổ chức bầu cử.

Vì thành tích nên bỏ cả “nắm” phiếu

Qua khảo sát người dân do Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) và tổ chức Oxfam tiến hành từ tháng 1 – 3/2015 ở 3 tỉnh Hòa Bình, Quảng Trị, Ninh Thuận cho thấy, tình trạng đi bầu thay, tức là một người trong gia đình bỏ phiếu thay cho tất cả những người khác trong gia đình, rất phổ biến.

Cũng tiến hành một nghiên cứu tương tự ở 3 tỉnh Thái Nguyên, Bình Định, Vĩnh Long, Trung tâm Hỗ trợ giáo dục và nâng cao năng lực cho phụ nữ (thuộc Hội Khuyến khích và Hỗ trợ giáo dục Việt Nam) nhận được kết quả 1/3 số người được hỏi nói họ không tự đi bầu mà nhờ người khác bầu hộ.

Nhiều chuyên gia và cử tri cũng thừa nhận việc một người “đại diện cho cả gia đình cầm cả nắm phiếu bỏ vào thùng” là không hiếm. Vấn đề không chỉ là thả phiếu vào thùng mà trước đó là quy trình chọn lựa giữ hay bỏ tên đại biểu nào trên lá phiếu. Nếu một người trực tiếp đi bỏ phiếu, người đó sẽ tự quyết định đại biểu được mình tín nhiệm vào cơ quan dân cử trong số những người được giới thiệu ứng cử có tên trên lá phiếu của cử tri.

Nhưng khi một cử tri cầm một lá phiếu đại biểu Quốc hội tối thiểu có 5 đại biểu, 3 lá phiếu của HĐND tối thiểu có 7 - 8 đại biểu, như vậy, người đó phải cầm 4 lá phiếu với tổng số khoảng 30 ứng cử viên, chưa kể họ bầu cho cả gia đình, có khi họ cầm phiếu của 4 – 5 người trong gia đình thì nhân lên cứ khoảng 150 người.

“Họ cầm một nắm phiếu, gạch một lúc mà không thể có khả năng lựa chọn được. Người được cử tri này và những cử tri mà người đó đi bầu thay chọn là hoàn toàn may rủi. Như vậy rõ ràng kết quả không chính xác” – ông Phạm Đức Châu (đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị) nhận xét.

Vấn đề nhức nhối này rất khó kiểm soát dưới áp lực “đạt chỉ tiêu 100% cử tri đi bỏ phiếu” - nhóm nghiên cứu chỉ ra. Thực tế như ông Phạm Đức Châu phản ánh: “ở xã nhiều khi muốn cho nhanh, muốn bầu cử cho tốt lấy thành tích, cứ phát ào ào và cầm một lúc, phiếu không thể chính xác được”.

Từ góc nhìn của một chuyên gia pháp luật và một cử tri, tọa đàm về báo cáo “Giữa uy tín và cơ cấu: Sự tham gia của người dân và bầu cử tại địa phương ở Việt Nam” (do UNDP và Oxfam nghiên cứu) tại Hà Nội, PGS.TS Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) cũng đồng tình và cho rằng đang có tình trạng chạy theo số liệu, thành tích, người được bầu phải đạt được 80 – 90% số phiếu nên tình trạng bầu thay là đương nhiên.

“Đả thông” tư duy bầu cử chỉ là nghĩa vụ

Những kỳ bầu cử gần đây, ở nhiều địa phương, với nhận thức về vai trò bầu cử của cử tri ngày càng được nâng cao, tình trạng “bầu hộ, bầu thay” có được kiểm soát và dần giảm. Song, qua kết quả các khảo sát, dù chỉ tiến hành ở 3 địa phương và không hoàn toàn phản ánh tình trạng chung, cho thấy việc bầu hộ, bầu thay là có, nên cần có giải pháp để khắc phục trong cuộc bầu cử sắp tới.

Trước hết là việc số ứng cử viên quá đông trên một lá phiếu cũng khiến cử tri “nản”. Như ví dụ đã dẫn, việc không nắm được hết về ứng cử viên khiến cử tri không nhiệt tình đi bầu vì cho rằng việc “bầu bán chỉ là hình thức”. Đây là vấn đề cần được “đả thông” trong quá trình vận động tranh cử cũng như tuyên truyền về bầu cử để cử tri hiểu được những thông tin cơ bản về các ứng cử viên và thay vì coi bầu cử chỉ là nghĩa vụ, cử tri sẽ nhận thức rõ bầu cử là quyền và nghĩa vụ của mình.

Lường trước tình trạng “bầu hộ, bầu thay”, nhiều chuyên gia pháp lý đề nghị, trong trình tự bầu cử cần quy định mỗi cử tri chỉ được cầm một lá phiếu cho mỗi cấp, không phát phiếu của cả gia đình cho một cử tri. Còn theo ông Đinh Xuân Thảo, để đảm bảo thực chất của kết quả bầu cử phản ánh sự lựa chọn của cử tri, “Cần chấm dứt việc bầu cử thay để đảm bảo bầu cử là thực chất. Đừng để tình trạng công bố tới 99% cử tri đi bầu nhưng thực ra một gia đình 5-6 người chỉ có một người đi bầu hộ cho tất cả”.

Thậm chí, ông Đỗ Văn Đương (Ủy ban Tư pháp của Quốc hội) còn yêu cầu có quy định khi đi bầu cử, cử tri phải xuất trình thẻ cử tri và giấy chứng minh, hoặc giấy tờ tùy thân khác để kiểm soát việc đi bầu thay.

Hiện trong Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND không đề cập đến vấn đề cấm đi bầu thay dù khi góp ý vào Luật, có ý kiến đề nghị luật hóa việc chống bầu thay để mỗi cử tri bày tỏ ý chí trong việc lựa chọn đại biểu, thể hiện tính khách quan của kết quả bầu cử. Do đó, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ giáo dục và nâng cao năng lực cho phụ nữ nhấn mạnh: “Không có biện pháp giám sát thì khó kiểm soát tình trạng bầu hộ, bầu thay”.

Khuyến nghị cho Việt Nam để có được cuộc bầu cử đạt kết quả như mong muốn, bà Louise Chamberlain - đại diện UNDP tại Việt Nam thấy cần tăng cường hơn nữa nhận thức của người dân về bầu cử và quyền “mỗi người một phiếu” trong bầu cử các cấp để tình trạng bầu hộ, bầu thay không còn diễn ra nên công tác tuyên truyền về bầu cử cần giúp cử tri hiểu đúng và đủ các quy định về nguyên tắc bỏ phiếu được quy định trong Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân: Mỗi cử tri có quyền bỏ một phiếu bầu đại biểu Quốc hội và bỏ một phiếu bầu đại biểu Hội đồng nhân dân tương ứng với mỗi cấp Hội đồng nhân dân. Cử tri phải tự mình đi bầu cử, không được nhờ người khác bầu cử thay, trừ trường hợp cử tri vì khuyết tật không tự bỏ phiếu được thì nhờ người khác bỏ phiếu vào hòm phiếu.

Trong trường hợp cử tri ốm đau, già yếu, khuyết tật không thể đến phòng bỏ phiếu được thì Tổ bầu cử mang hòm phiếu phụ và phiếu bầu đến chỗ ở, chỗ điều trị của cử tri để cử tri nhận phiếu bầu và thực hiện việc bầu cử.

Đối với cử tri là người đang bị tạm giam, người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc mà trại tạm giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc không tổ chức khu vực bỏ phiếu riêng hoặc cử tri là người đang bị tạm giữ tại nhà tạm giữ thì Tổ bầu cử mang hòm phiếu phụ và phiếu bầu đến trại tạm giam, nhà tạm giữ, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc để cử tri nhận phiếu bầu và thực hiện việc bầu cử.

Cử tri không thể tự viết được phiếu bầu thì được nhờ người khác viết hộ, nhưng phải tự mình bỏ phiếu; người viết hộ phải bảo đảm bí mật phiếu bầu của cử tri. Trường hợp cử tri vì khuyết tật không tự bỏ phiếu được thì nhờ người khác bỏ phiếu vào hòm phiếu. Khi cử tri viết phiếu bầu, không ai được xem, kể cả thành viên Tổ bầu cử. 

Tin cùng chuyên mục

Đại biểu Đỗ Thị Lan phát biểu tại phiên họp.

Cân nhắc quy định về thời hạn giấy phép khai thác khoáng sản

(PLVN) - Theo Đại biểu Quốc hội, quy định về thời hạn khai thác và gia hạn thời hạn khai thác như dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản là chưa phù hợp với chủ trương của Trung ương và Tổng Bí thư, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về cải cách hành chính, tháo gỡ vướng mắc, giảm chi phí thời gian cho doanh nghiệp và chưa phù hợp với quy định về đầu tư.

Đọc thêm

Lãng phí là lực cản sự phát triển của đất nước

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông. (Ảnh: quochoi.vn)
(PLVN) -  Theo các đại biểu Quốc hội, nếu chúng ta chống lãng phí thành công như chống tham nhũng thời gian qua thì đất nước nhất định sẽ vững vàng bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Thủ tướng công tác tại Trung Quốc: Tiếp tục nâng tầm vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Thanh Bình.
(PLVN) -  Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao, hôm nay - 5/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) lần thứ 8, dự Hội nghị Cấp cao chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong (ACMECS) lần thứ 10, Hội nghị Cấp cao hợp tác Campuchia - Lào - Myanmar - Việt Nam (CLMV) lần thứ 11 và làm việc tại Trung Quốc đến ngày 8/11 theo lời mời của Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Lý Cường.

Sửa đổi Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam: Tạo điều kiện để sĩ quan phát triển sự nghiệp và ổn định cuộc sống

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang trình bày tờ trình dự án Luật. (Ảnh: qdnd.vn)
(PLVN) -  Việc sửa đổi Luật Sĩ quan (LSQ) Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam, đặc biệt là tăng tuổi công tác, góp phần hoàn thiện chế độ chính sách với SQ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, tạo điều kiện để SQ phát triển sự nghiệp và ổn định cuộc sống.

Đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi cho tăng trưởng

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) -   Ngày 4/11, tại phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội, các Đại biểu đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong công tác xây dựng thể chế thời gian qua; đồng thời kiến nghị nhiều giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của đất nước trong thời gian tới.

'Doanh nghiệp cần có hoài bão lớn và khát vọng phát triển'

'Doanh nghiệp cần có hoài bão lớn và khát vọng phát triển'
(PLVN) - Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn, doanh nghiệp có hoài bão lớn và khát vọng phát triển, trở thành hình mẫu của tinh thần doanh nghiệp, kinh doanh liêm chính, nhân văn và có trách nhiệm. Đồng thời, tăng cường hơn nữa công tác thông tin truyền thông; bảo vệ bản quyền, giá trị thương hiệu...

Cần các biện pháp mạnh mẽ ứng phó với thiên tai

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Chiều 4/11, tại phiên thảo luận ở hội trường của Quốc hội về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025…, một số ý kiến đại biểu đề cập đến những hậu quả nặng nề do thiên tai thời gian qua và đề nghị cần có các giải pháp mạnh mẽ để ứng phó.

Đại biểu Quốc hội đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng văn bản pháp luật

Quang cảnh phiên họp.
(PLVN) - Để hạn chế tối đa tình trạng ban hành các thủ tục hành chính rồi lại rà soát để cắt giảm, Đại biểu Quốc hội cho rằng, giải pháp hiệu quả nhất là cần tập trung rà soát ngay từ khâu xây dựng ban hành quy phạm pháp luật, trong đó cần đặc biệt chú trọng vào việc xin ý kiến của các tầng lớp Nhân dân, các cơ quan, tổ chức vào các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và tổng hợp ý kiến góp ý.

Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên: Cần rà soát, đánh giá thêm về tính hiệu quả

Đại biểu Phạm Thị Kiều – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) -  Tại phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) vừa qua, một số đại biểu đề nghị rà soát, đánh giá thêm về chi phí bỏ ra và tính hiệu quả xã hội của việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên để có quy định cho phù hợp.

Để pháp luật là 'điểm tựa' cho phát triển

Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội sẽ thảo luận, thông qua nhiều dự án luật. (Ảnh: Quochoi.vn).
(PLVN) - Nhiều Đại biểu Quốc hội cho rằng, những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV về chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật là hoàn toàn đúng đắn, là “điểm mốc” rất quan trọng, định hướng thay đổi cơ bản công tác xây dựng pháp luật trong thời gian tới; bảo đảm các văn bản luật khi được ban hành vừa đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, vừa giúp khơi thông nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5-8/11 tại Trung Quốc

Thủ tướng dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5-8/11 tại Trung Quốc
Nhận lời mời của Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Lý Cường, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5 đến ngày 8/11/2024.