“Nước Mỹ chỉ có lịch sử 200 năm nhưng trong số 5 môn thi tốt nghiệp của họ không bao giờ thiếu môn Sử, trong khi lịch sử đất nước ta những 4.000 năm thì môn Sử lại bị xem như môn thứ yếu” - TS.Nguyễn Văn Khoan (Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam) bức xúc khi trao đổi với PLVN.
Thưa ông, hiện tượng môn Sử nhiều điểm thấp đã được cảnh báo nhiều từ những năm trước, nhưng tới mùa thi năm nay vẫn có hàng ngàn điểm 0. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
- Trước hết, chính các nhà hoạch định chính sách và quản lý giáo dục đã không hiểu hết về vị trí của môn Sử. Trên thực tế, môn Lịch sử đã không được coi như một môn khoa học có tính giáo dục tình cảm con người, bao gồm lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, đạo đức của các bậc tiền nhân... Nếu một đứa trẻ không biết lịch sử, không tự hào về truyền thống yêu nước của dân tộc mình sẽ như thế nào khi chúng lớn lên? Khi cần bảo vệ Tổ quốc, liệu có thể lấy kinh tế thị trường, tài chính, ngân hàng... để làm vũ khí thay cho tinh thần dân tộc hay không?
 |
| TS. Nguyễn Văn Khoan |
Vậy theo ông thì tại sao giới trẻ lại thờ ơ với môn Sử?
- Nếu chỉ nhìn vào cuộc sống hôm nay, bất kì ai cũng hiểu rằng nếu theo Sử thì chỉ có nước... “đói”! Phụ huynh không muốn cho con theo Sử vì học xong, con khó xin việc. Trong nhà trường, môn Sử bị coi là môn phụ trong hệ thống chương trình, chỉ học khi phải thi. Trong khi Bộ GD&ĐT thì năm cho thi tốt nghiệp bằng môn Sử, năm không nên năm nào không nằm trong danh mục các môn thi tốt nghiệp thì môn Sử coi như bị lãng quên hoàn toàn. Nước Mỹ chỉ có lịch sử 200 năm nhưng trong số 5 môn thi tốt nghiệp của họ không bao giờ thiếu môn Sử, trong khi lịch sử đất nước ta những 4.000 năm thì môn Sử lại bị xem như môn thứ yếu.
Gia đình tôi có cả ngàn cuốn sách Sử, các cháu tôi đều rất thích Sử học nhưng lại không muốn làm nhà Sử học. Cả xã hội ngày nay đang quay lưng lại với môn Sử, bằng chứng là cử nhân ngành Lịch sử không được đón nhận khi ra trường. Không ít bộ phim về lịch sử đã được hoàn thành mà không có sự tham gia của các nhà Sử học. Thế nên mới có chuyện phim về lịch sử của chúng ta có nhiều “sạn”, thậm chí sai lịch sử. Thử hỏi như vậy thì giới trẻ sao có thể say mê Sử cho được? Thế nên, học sinh Việt Nam không hiểu về Sử, không phải lỗi của các em.
Theo ông, trong câu chuyện học sinh dốt Sử thì đâu là trách nhiệm của ngành giáo dục?
- Cả SGK môn Lịch sử, phương pháp giảng dạy lẫn trình độ giáo viên dạy môn này đang có quá nhiều chuyện phải bàn. Lâu nay chúng ta vẫn sử dụng phương pháp giảng dạy theo lối áp đặt, thực ra đó không phải là cách dạy Sử mà là cách đối phó với thi đua, tính điểm cho qua giờ.
Hiện tại Bộ GD&ĐT vẫn soạn SGK môn Lịch sử theo phương pháp không giống ai. Chẳng hạn sách lớp 7 mời 3 giáo viên dạy sử ở 3 miền Bắc Trung Nam cùng viết chung, mà 3 ông này không quen biết và rất ít điều kiện gặp nhau. Như thế hỏi làm sao chúng ta có một bộ sách hay và hấp dẫn, chưa kể tới chuyện khập khiễng về kiến thức, tư duy.
Và nữa, cả Bộ lẫn người dạy sử đều đang làm việc theo quan niệm Sử là môn học thuộc lòng. Giáo viên vào lớp không có không gian sáng tạo, hoàn toàn phụ thuộc SGK, đến câu hỏi trên lớp cũng được ấn định sẵn trong SGK. Trong khi đó, chúng tôi ngay từ những năm 60 của thế kỉ trước đã được học Sử theo sơ đồ hóa, sau đó thầy giáo Sử kể chuyện và thổi hồn vào đó mà không lệ thuộc vào SGK.
Hội Khoa học Lịch sử đã nhiều lần đề đạt với Bộ GD&ĐT, các cơ quan chức năng khác phối hợp nghiên cứu để sửa lại chương trình SGK môn Lịch sử phổ thông nhưng tới nay vẫn chưa có câu trả lời.
Vậy “những việc cần làm ngay” hiện nay là gì, thưa ông?
- Tôi cho rằng, học sinh như tờ giấy trắng, chúng ta vẽ cái gì thì sẽ được cái đó. Kể cả chúng ta không nói trực tiếp với các giới trẻ rằng, nếu theo ngành Sử học sẽ rất “đói” nhưng khi tất cả xã hội chạy theo khối ngành kinh tế thì có ai học Sử làm gì nữa? Trước mắt, môn Sử cần được đưa vào nhà trường là môn học bắt buộc. Môn học này phải được trao cho một vị trí ngang với môn Toán.
Xin cảm ơn Tiến sĩ!
Nguyệt Thương (thực hiện)
