Trải qua 23 năm hoạt động , BHTGVN đã có những đóng góp tích cực vào tiến trình đổi mới nền kinh tế, tái cơ cấu hệ thống các TCTD , củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống các tổ chức tín dụng , thúc đẩy quá trình huy động vốn.
Đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền và an toàn hoạt động của các tổ chức nhận tiền gửi
Tính đến thời điểm hiện tại, BHTGVN đang bảo vệ cho tiền gửi của người gửi tiền tại 1.283 tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi (BHTG), gồm 97 ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 1.181 QTDND, 1 ngân hàng hợp tác xã và 4 tổ chức tài chính vi mô.
Với cơ chế BHTG bắt buộc hiện nay, người gửi tiền thuộc đối tượng bảo hiểm sẽ được hưởng lợi trực tiếp từ chính sách BHTG thông qua việc được BHTGVN trả tiền bảo hiểm khi tổ chức tham gia BHTG nhận tiền gửi bị đóng cửa và mất khả năng thanh toán. Trên thực tế, không chỉ trực tiếp đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp người gửi tiền thông qua hoạt động chi trả tiền bảo hiểm, tổ chức BHTG còn thực thi một hệ thống các hoạt động nghiệp vụ chặt chẽ theo quy định của pháp luật để bảo vệ người gửi tiền.
Hoạt động giám sát từ xa của BHTGVN đã được tiến hành một cách thường xuyên đối với 100% tổ chức tham gia BHTG và được coi là kênh quan trọng đánh giá những rủi ro tiềm ẩn của tổ chức tham gia BHTG, từ đó cảnh báo sớm và đề xuất biện pháp giúp khắc phục, phòng ngừa. Trên cơ sở các nguồn thông tin báo cáo, BHTGVN tiến hành phân tích, đánh giá tình hình hoạt động của từng tổ chức tham gia BHTG, phát hiện những đơn vị vi phạm quy định về BHTG cũng như quy định về an toàn trong hoạt động các TCTD và đưa ra các cảnh báo, khuyến nghị để giúp tổ chức tham gia BHTG khắc phục và chỉnh sửa vi phạm.
Ngoài ra, hoạt động kiểm tra tại chỗ của BHTGVN có một vị trí quan trọng trong chương trình giám sát tổ chức nhận tiền gửi được bảo hiểm. Kiểm tra tại chỗ để đánh giá được thực trạng của tổ chức tham gia BHTG.Tính đến hết tháng 9 năm 2022, BHTGVN đã thực hiện kiểm tra tại chỗ đối với 228 tổ chức tham gia BHTG, đạt trên 81% kế hoạch kiểm tra định kỳ và kiểm tra 48/53 QTDND theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN năm 2022. Kết quả kiểm tra được BHTGVN báo cáo NHNN nhằm kịp thời theo dõi, đánh giá diễn biến, tình hình hoạt động của các tổ chức tín dụng, qua đó chấn chỉnh các vấn đề phát sinh. Bên cạnh đó, 100% các tổ chức tham gia BHTG được giám sát từ xa thông qua thông tin báo cáo từ các tổ chức nói trên, đồng thời từ dữ liệu chia sẻ của NHNN.
Toàn bộ phí BHTG do tổ chức tham gia BHTG nộp cho BHTGVN được bổ sung vào Quỹ dự phòng nghiệp vụ dùng để chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền khi phát sinh nghĩa vụ chi trả theo quy định của pháp luật. Trong thời gian đầu mới đi vào hoạt động, BHTGVN đã thực hiện chi trả BHTG cho người gửi tiền tại 39 quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) trên địa bàn 11 tỉnh, thành phố cho 1.793 người được BHTG với tổng số tiền đã chi trả là 26,78 tỷ đồng. Số tiền chi trả tuy không nhiều, nhưng nhờ đó đã hạn chế hiện tượng rút tiền ồ ạt tại các tổ chức huy động tiền gửi khác do ảnh hưởng của các QTDND bị đóng cửa. Điều đó đã thể hiện vai trò của chính sách BHTG tại Việt Nam, đó là đảm bảo được quyền lợi của đa số người gửi tiền, đặc biệt là tầng lớp người gửi tiền có thu nhập thấp.
Bên cạnh đó, Quỹ dự phòng nghiệp vụ còn được sử dụng để cho vay đặc biệt khi tham gia kiểm soát đặc biệt các tổ chức tín dụng theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2017. Khi chưa phát sinh nghĩa vụ chi trả, BHTGVN thực hiện đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi nhằm gia tăng năng lực tài chính, đồng thời đảm bảo thanh khoản và bảo toàn vốn. Tổng số tiền đầu tư thực tế trong 9 tháng đầu năm 2022 là trên 10.500 tỷ đồng, đạt 81,66% so với Kế hoạch được NHNN giao. Tính riêng quý III/2022, BHTGVN thực hiện đầu tư số tiền là hơn 3.500 tỷ đồng, cho doanh thu là 37,9 tỷ đồng.
Phát huy sứ mệnh của tổ chức BHTG
Thời gian tới, BHTGVN tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được, hoàn thiện cơ chế pháp lý và không ngừng đổi mới nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền; góp phần đảm bảo an toàn hoạt động hệ thống ngân hàng. Theo đó, BHTGVN xác định những nhiệm vụ trọng tâm như sau:
Một là, sau khi Chiến lược được ban hành cần thiết phải nhanh chóng đưa vào thực hiện Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Đây là cơ sở để tăng cường hoạt động BHTG trong tương lai, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế của hệ thống tài chính ngân hàng Việt Nam.
Hai là, tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ của thành viên Ban soạn thảo sửa đổi, bổ sung một số điều Luật BHTG. Chú trọng nghiên cứu, đề xuất các nội dung phù hợp với thông lệ quốc tế và định hướng Chiến lược phát triển BHTG, đặc biệt phát huy vai trò, quyền hạn của BHTGVN trong việc tham gia sâu hơn, có hiệu quả hơn trong tái cơ cấu hệ thống các TCTD theo định hướng của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD.
Ba là, đảm bảo cho BHTGVN có đủ năng lực để thực hiện chính sách BHTG, chính sách bảo vệ người gửi tiền, đảm bảo môi trường phát triển cho các TCTD. Tại thời điểm thành lập, BHTGVN được Ngân sách Nhà nước cấp vốn điều lệ là 1.000 tỷ đồng và đến năm 2015 được bổ sung vốn điều lệ lên 5.000 tỷ đồng từ nguồn vốn tự tích lũy của BHTGVN. Việc tăng vốn điều lệ cho BHTGVN sẽ đảm bảo năng lực tài chính của tổ chức BHTG, khẳng định cam kết của Nhà nước và nâng cao niềm tin của người gửi tiền đối với chính sách BHTG.
Bốn là, tập trung các nguồn lực nhằm hoàn thành kế hoạch kiểm tra, giám sát các tổ chức tham gia BHTG, đặc biệt kiểm tra QTDND theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN. Chủ động chuẩn bị và sẵn sàng tham gia vào quá trình cơ cấu lại, xử lý các QTDND theo chỉ đạo của NHNN phù hợp với các qui định của pháp luật về BHTG;
Năm là, tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức, năng lực hoạt động, chú trọng nâng cao trình độ cán bộ, ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động nghiệp vụ BHTG, tiệm cận các chuẩn mực quốc tế về cơ chế BHTG để phát huy tốt hơn nữa vai trò bảo vệ người gửi tiền, góp phần ổn định hoạt động tài chính, ngân hàng.
