Bắc Giang tận dụng các FTA thế hệ mới làm 'bàn đạp', góp phần đưa kinh tế bứt phá

Trong những năm qua, tỉnh Bắc Giang đặc biệt quan tâm đến các chủ trương, chính sách hội nhập của Đảng và Nhà nước. Tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo Hội nhập kinh tế quốc tế; tập trung chỉ đạo tuyên truyền, phổ biến kiến thức về hội nhập kinh tế (tổ chức nhiều hội nghị thông tin chuyên đề đối với cán bộ lãnh đạo chủ chốt; cán bộ chuyên môn và doanh nghiệp, hợp tác xã); tranh thủ phát huy những lợi thế so sánh của địa phương; khai thác hiệu quả lợi thế của các FTA đã có hiệu lực, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp. Nhờ các FTA, kim ngạch xuất nhập khẩu tỉnh Bắc Giang luôn tăng trưởng cao, năm 2022 kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 43,7 tỷ USD; năm 2023 ước đạt 52 tỷ USD. Các sản phẩm công nghiệp đã có mặt ở các thị trường CPTPP, EVFTA, UKFTA

Một số sản phẩm nông sản chủ lực của Bắc Giang đã có mặt ở nhiều nước trên thế giới như: Vải thiều, dưa bao tử, rau củ quả chế biến... với sản lượng xuất khẩu mỗi năm hàng trăm nghìn tấn, trị giá trên 250 triệu USD. Góp phần đẩy mạnh sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho bà con nông dân; thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.

Theo một lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang: Hiệp định CPTPP, EVFTA, UKFTA có tác động to lớn đến phát triển các ngành công nghiệp, nông nghiệp của các địa phương trong cả nước nói chung và tỉnh Bắc Giang nói riêng. Các hiệp định FTA thế hệ mới không chỉ đề cập tới các lĩnh vực truyền thống như cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa, mở cửa thị trường dịch vụ, sở hữu trí tuệ, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại..., mà còn xử lý những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường, mua sắm đầu tư công...

Khi tham gia các hiệp định thương mại tự do, Bắc Giang có thể tận dụng những lợi thế để thu hút đầu tư nước ngoài, mở rộng xuất khẩu và thúc đẩy sự hội nhập kinh tế quốc tế. Các doanh nghiệp trong tỉnh có thể tăng cường hợp tác với các đối tác nước ngoài, tiếp cận thị trường mới và thúc đẩy phát triển công nghiệp và kinh tế địa phương.

Bắc Giang có một số lợi thế quan trọng về phát triển công nghiệp, có thể tận dụng khi tham gia các hiệp định thương mại tự do CPTPP, EVFTA, UKFTA:

Tỉnh nằm ở vị trí chiến lược, gần các khu vực kinh tế trọng điểm như Hà Nội và Hải Phòng. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa và tiếp cận thị trường;

Bắc Giang có hệ thống giao thông đang được phát triển, bao gồm mạng lưới đường bộ, đường sắt và sân bay quốc tế Nội Bài gần đó. Điều này giúp tăng khả năng xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa;

Tỉnh đã đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng công nghiệp với nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao. Điều này cung cấp không gian và tiện ích cho các doanh nghiệp đầu tư và sản xuất;

Địa phương có dân số đông đúc và nguồn lao động trẻ. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân lực.

Bắc Giang có một số ngành công nghiệp phát triển mạnh và có lợi thế như điện tử, pin năng lượng mặt trời, ô tô, cơ khí, chế biến gỗ và dệt may. Nhờ vào sự phát triển này, tỉnh có sẵn cụm công nghiệp đáng kể và nền kinh tế đa dạng.

Bắc Giang đã chú trọng vào việc đổi mới công nghệ và tăng cường năng lực cạnh tranh. Các doanh nghiệp trong tỉnh đã áp dụng công nghệ mới và quy trình sản xuất tiên tiến, tạo ra sản phẩm chất lượng cao và gia tăng giá trị gia tăng.

Đại diện lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang cho biết: Lĩnh vực nông nghiệp của Bắc Giang có rất nhiều cơ hội tham gia các thị trường lớn. Để đón đầu các FTA thế hệ mới, trong những năm gần đây, tỉnh Bắc Giang đã tập trung cơ cấu lại tổ chức sản xuất nông nghiệp theo nhu cầu của thị trường (đã phê duyệt danh mục 52 sản phẩm chủ lực, đặc trưng của tỉnh).

Đặc biệt, tỉnh tổ chức sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, đã hình thành một số vùng chuyên canh cây ăn quả, rau củ quả chế biến công nghệ cao... phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Một số sản phẩm đã xây dựng thương hiệu, có chỉ dẫn địa lý.

Thực tế, trước khi các hiệp định trên có hiệu lực thì sản phẩm nông sản chủ lực của Bắc Giang đã tiếp cận, thâm nhập một số thị trường khó tính bằng nhiều phương thức khác nhau, bước đầu đã có được lợi thế nhất định như: Vải thiều, lâm sản, rau củ quả chế biến, gà đồi Yên Thế. Với những lợi thế của các FTA thế hệ mới mang lại, tỉnh Bắc Giang xác định đây là cơ hội "vàng" để đẩy mạnh sản xuất, giảm dần sơ chế và xuất khẩu thô, thúc đẩy công nghiệp chế biến để gia tăng giá trị cho ngành nông nghiệp của tỉnh.

Bên cạnh những cơ hội, khi tham gia các hiệp định thương mại tự do, Bắc Giang cũng sẽ đối mặt với một số thách thức:

Quỹ đất công nghiệp cơ bản đã hết trong khi hạ tầng các KCN, CCN chậm được đầu tư hoàn chỉnh, đồng bộ; công tác hỗ trợ để triển khai một số dự án hạ tầng KCN. CCN ở các huyện chưa hiệu quả. Công tác xây dựng, vận hành các công trình cấp nước tập trung tại một số địa phương chưa thực sự hiệu quả. Giao thông kết nối với các tỉnh, thành phố lân cận còn nhiều điểm nghẽn. Chỉ tiêu CCN đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn không đạt kế hoạch đề ra. Hoạt động sản xuất kinh doanh của một số doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn; tình hình xung đột, chiến tranh và giá cả nhiên liệu tăng cao ảnh hưởng lớn đến việc nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất của các doanh nghiệp, tình trạng thiếu điện, cắt điện luân phiên tại các địa phương đang khiến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp đảo lộn, ngưng trệ, chi phí đội lên cao...

Một số dự án FDI có quy mô lớn cũng gặp khó khăn trong việc huy động chuyên gia, tuyển dụng quản lý (đặc biệt là nguồn nhân lực từ nước ngoài). Chất lượng thu hút đầu tư còn hạn chế, chưa thu hút được nhiều dự án đầu tư lớn của các tập đoàn đa ngành, đa quốc gia; một số dự án đầu tư thứ cấp triển khai chậm, không đảm bảo tiến độ theo chứng nhận đăng ký đầu tư. Việc giải ngân vốn đầu tư đăng ký của các doanh nghiệp chưa cao. Công tác bồi thường GPMB vẫn gặp nhiều khó khăn vướng mắc ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai các dự án. Công tác phối hợp bồi thường giải phóng mặt bằng giữa UBND huyện và Chủ đầu tư chưa tốt. Một số doanh nghiệp còn vi phạm quy định của pháp luật trên một số lĩnh vực như: đầu tư, xây dựng, môi trường, ANTT, PCCC... Tình hình ANTT trong các KCN và khu vực xung quanh các KCN còn tiềm ẩn nhiều phức tạp, nhiều loại hình tội phạm mới và TNXH có nguy cơ tăng cao, trộm cắp tài sản trong doanh nghiệp.

Lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang thông tin thêm, nông nghiệp địa phương cũng phải vượt qua những tồn tại. Đó là công nghiệp chế biến còn manh mún (có thể nói là sơ khai), công nghệ bảo quản sau thu hoạch, năng lực quản trị doanh nghiệp và các hợp tác xã còn yếu. Phần lớn các doanh nghiệp Bắc Giang là doanh nghiệp vừa và nhỏ nên trình độ quản trị, chuỗi phân phối sản phẩm, tính liên kết với nhau, năng lực tài chính yếu. Thị trường tiêu thụ các mặt hàng nông sản ngày càng biến động, nguy cơ rủi ro cao do công tác dự báo thị trường chưa theo kịp phát triển.

Sản xuất nông nghiệp quy mô lớn đi đôi với áp lực tiêu thụ, nhất là những sản phẩm có tính mùa vụ cao như vải thiều, rau củ quả công nghệ cao (sản lượng 150 - 200 nghìn tấn, thời gian thu hoạch trong khoảng 30 ngày). Sản phẩm nông sản của Bắc Giang còn bị cạnh tranh bởi nhiều loại nông sản thay thế khác, trong cùng thời điểm mà các quốc gia tham gia FTA với Việt Nam có lợi thế, mặt khác họ có trình độ khoa học, công nghệ sau thu hoạch, công nghệ chế biến tốt hơn, có lợi thế cạnh tranh rất cao.

Đứng trước những cơ hội và thách thức do các FTA mang lại, lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang cho hay: Bắc Giang đã xác định và tích cực chuẩn bị sẵn sàng cho việc thực thi hiệu quả các FTA. Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bắc Giang đã ban hành các Quyết định, kế hoạch, chương trình "gỡ vướng", đồng thời tạo điều kiện thuận lợi phát huy lợi thế địa phương, thu hút đầu tư nước ngoài, mở rộng xuất khẩu và thúc đẩy sự hội nhập kinh tế quốc tế...