Bà con bấp bênh theo giá… chuối, dứa

Bà con bấp bênh theo giá… chuối, dứa
(PLO) - Những năm qua, chuối, dứa ở xã Bản Lầu, huyện Mường Khương, Lào Cai  được chuyên canh theo hướng hàng hóa, không những trở thành cây xóa đói, giảm nghèo mà còn là cây làm giàu của đồng bào người Mông nơi đây. Thế nhưng, do đầu ra của sản phẩm không ổn định nên vài năm gần đây, nhiều đợt chuối, dứa rớt giá khiến người trồng lao đao.

Những triệu phú chuối, dứa 

Trước đây, đường xá cách trở, đời sống khó khăn khiến thôn Cốc Phương, xã Bản Lầu cách biệt với bên ngoài. Người dân có việc ra trụ sở UBND xã hay chợ Bản Lầu để mua nhu yếu phẩm sinh hoạt phải dậy từ gà gáy, cuốc bộ gần 20 km theo đường mòn; nhà nào khá giả thì có ngựa thồ.

Từ những nỗ lực làm giàu từ cây chuối, cây dứa, Bản Lầu từ địa phương thuộc Chương trình 30a của Chính phủ, đến nay có nhiều người thành triệu phú. Thôn Cốc Phương không còn hộ nghèo, hai phần ba số hộ là triệu phú, có thu nhập hằng năm từ 80 đến 400 triệu đồng, nhiều gia đình người Mông sử dụng thành thạo máy vi tính và sắm xe ô tô đời mới. 

Những triệu phú đầu tiên ở xã Bản Lốc là người thôn Cốc Phương, những người dòng họ Thào. Đó là bố con ông Thào Minh và Thào Thắng, là chú cháu ông Thào Diu, Thào Dìn... Họ có gốc gác là người Mông ở xã Dìn Chin, huyện Mường Khương. Do thiếu nước nên họ Thào và nhiều họ khác đã cùng nhau di cư đến mảnh đất này từ năm 1989, mở đất lập thôn. 

Ông Thào Minh kể lại: Nhà mình trước đây nằm trên đầu nguồn sông Chảy. Thiếu nước, vào mùa khô vợ con mình phải đi cả ngày mới cõng được can nước về dùng, nước để làm ruộng không đủ. Năm nào mưa nhiều thì đủ nước cấy, năm nào mưa ít mất mùa thiếu đói quanh năm, mèn mén cũng không đủ ăn. Nhiều gia đình bỏ đất Dìn Chin sang Sơn La, Lai Châu rồi vào tận Tây Nguyên nơi có nhiều rừng để sinh sống. 

“Năm 1989 ăn Tết xong mình đang chuẩn bị đưa vợ con di cư tự do thì gặp bác Hoàng Chúng - Chủ tịch UBND huyện Mường Khương. Bác Chúng bảo: Sao không về Na Lốc - Cốc Phương mà ở? Ở đó đất rộng, nước nhiều, chịu khó làm ăn thì lo gì đói”, ông Thào Minh nhớ lại. 

Lúc đầu về vùng đất bên suối Na Lốc, những người di cư hăm hở phát rừng làm nương rẫy, nhưng chỉ trồng vài vụ lúa, vụ ngô, đất trở nên hoang hóa, ngô lúa không mọc nổi, đói nghèo tiếp tục quẩn quanh. Làm gì khi bản toàn núi cao chót vót, không làm được ruộng nước và người Mông nơi đây chỉ biết phát nương, chọc lỗ tra bắp, trông chờ mưa nắng cho đến kỳ thu hoạch? 

Thậm chí, năm nào mất mùa là đói, Nhà nước phải thuê nhân công cõng gạo vào cứu trợ. Đói nghèo buộc những người đàn ông của thôn vượt qua con suối Na Lốc sang Trung Quốc làm thuê. Bên đó, cũng đồi đất dốc như mình nhưng nương rẫy của những người Mông, người Nùng lại xanh rì chuối dứa, mùa thu hoạch tấp nập người làm thuê đến thu hái.

Phát triển vùng chuyên canh chuối, dứa

Người đầu tiên trồng dứa ở Cốc Phương là ông Thào Diu khi mười nghìn gốc dứa được vợ chồng Thào Diu cặm cụi “cắm” lên đồi thành hàng lối, nhìn thật đẹp mắt. 

Nhưng vụ đầu tiên, khi chuẩn bị thu hoạch thì mưa kéo dài cả tuần, dứa thối nhũn. Vụ sau, Thào Diu trồng dứa sớm hơn, chăm sóc đúng kỹ thuật, để khi quả chín tránh được mưa rừng kéo dài, không bị thối hỏng. Trúng mùa lớn, lần đầu tiên trong đời, cầm hơn 10 nghìn Nhân dân tệ bằng 17 triệu đồng, vợ chồng Thào Diu cả đêm không ngủ.

Tiếng lành đồn xa, 34 hộ dân ở Cốc Phương học theo gia đình Thào Diu trồng dứa. Trong số những người trẻ học theo Thào Diu trồng dứa có Thào Dìn (là cháu gọi Thào Diu bằng chú ruột). Ðược học hành hơn chú Thào Diu, Thào Dìn nhận thấy có hộ neo đơn, ít nhân lực lao động hoặc có hoàn cảnh khó khăn thì không trồng được nhiều, khó có điều kiện chăm sóc, thu hoạch, khi dứa chín rộ, chất lượng quả bị xuống cấp, bị tư thương ép giá. 

Ðược bà con tín nhiệm bầu làm trưởng thôn, Thào Dìn đứng ra lập tổ đổi công, giúp nhau trồng dứa thành vùng hàng hóa xuất khẩu. Nhờ tổ đổi công, nhà nào cũng có nương dứa từ năm nghìn đến hai, ba mươi nghìn gốc. Cây dứa được trồng theo quy trình đúng thời vụ; làm cỏ đúng chu kỳ sinh trưởng; phun thuốc đậu quả và thu hoạch đồng loạt bán cho các nhà máy chế biến tại Bắc Giang, Ninh Bình, Thanh Hóa và xuất khẩu sang Trung Quốc. 

Đến nay, toàn xã Bản Lầu có trên 750 ha trồng cây dứa với gần 600 hộ dân trồng, chủ yếu tập trung tại hai thôn Na Lốc, Cốc Phương. Đến nay, người dân đã biết áp dụng khoa học kỹ thuật, nên việc trồng dứa đã trở thành vùng chuyên canh, cho thu nhập kinh tế cao. Nhiều người đã trở thành nông dân sản xuất giỏi, trở thành triệu phú từ dứa. 

Trong căn nhà nhỏ của vợ chồng Thào Dìn nằm bên mé đồi có nhiều bằng khen, giấy khen. Năm 2002, Thào Dìn là đại biểu dự hội nghị “Nông dân sản xuất giỏi toàn quốc” ở Hà Nội, được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen và được nhiều giấy khen của địa phương. Ông Thào Dìn là một trong 63 nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2017. 

Trưởng thôn Thào Dìn cho biết thêm: “Học tập người Mông ở Cốc Phương, đồng bào dân tộc thiểu số ở các bản Na Lốc 1, Na Lốc 2, Na Lốc 3 và Pạc Bo, Ðồi Gianh cũng chuyển hướng trồng chuối, dứa xuất khẩu. Bây giờ, ở rẻo cao biên giới này đã có vùng nguyên liệu chuối, dứa hơn 600 ha, hàng năm xuất bán hàng trăm nghìn tấn sản phẩm chất lượng cao, thu về cho bà con mấy chục tỷ đồng”. 

Rớt giá do đầu ra không ổn định

Nếu như thời cao điểm chuối Bản Lầu được thương lái Trung Quốc mua với giá từ 10.000 đến 25.000 đồng Việt Nam/kg thì năm ngoái, vào đầu năm chuối được thu mua với giá từ 4.000-5.000 đồng/1 kg rồi tiếp tục rớt giá. Đến thời điểm cuối năm chuối rớt giá chỉ còn 1.000 đồng/1 kg, tương đương với 3 hào Trung Quốc. 

Theo người dân địa phương, nếu với giá bán trung bình khoảng 4.000 đồng/kg cả xã thu về hơn 51 tỷ đồng. Do đó, ngoài các cây trồng như chè, dứa, thì chuối vẫn là cây trồng được bà con trong xã lựa chọn để xóa nghèo. Thế nhưng khi giá chuối rớt tới hàng chục lần như hiện nay, 1 triệu đồng cũng mua được cả tấn, khiến mặt hàng chuối vốn “sốt sình sịch” mỗi khi tới lứa, bỗng trở thành thứ “cho không ai lấy, bán không ai mua”. 

Dọc các nương chuối, nhiều diện tích phải bỏ mặc cho chín thối, vì có chở về bãi tập kết, trừ tiền công vận chuyển thì chẳng còn đồng lãi nào. Mặt khác, chuối Bản Lầu được trồng theo phương pháp cấy mô, thường chỉ xuất qua biên giới cho Trung Quốc để chế biến thực phẩm, còn đem ra chợ bán thì rất khó cạnh tranh với chuối truyền thống vốn dĩ luôn thơm ngon hơn. Gía dứa cũng rớt giá từ 5.000 đồng/1kg xuống 2.000 đồng/1kg.

Ông Phạm Đăng Năm - Bí thư Đảng ủy xã Bản Lầu cho biết: Năm 2017 diện tích trồng chuối toàn xã tăng gần 100ha so với năm 2016. Trong đó, chuối trồng tại xã khoảng 500ha, cùng hơn 100ha người dân đi thuê đất ở xã Nậm Chảy để trồng. “Năm ngoái, bà con nông dân khá vất vả bởi ngay từ đầu năm do ảnh hưởng thiên tai, đặc biệt là dịp tháng 6 và tháng 7 vừa qua, gió lốc làm gãy đổ khoảng 40ha chuối của bà con. Việc mất giá chuối tại Bản Lầu hoàn toàn không phải do người dân được mùa hay mở rộng diện tích tràn lan mà đơn thuần bởi thị trường Trung Quốc năm nay nhu cầu về nhập khẩu chuối hạn chế khiến cung vượt quá cầu, dẫn đến giá thu mua hạ thấp” - ông Năm nói. 

Nguyên nhân của tất cả những câu chuyện buồn trên có lẽ chỉ bắt nguồn từ một lý do duy nhất là đầu ra của sản phẩm không ổn định. Tiêu thụ nông sản qua biên giới trước giờ vẫn phụ thuộc nhiều vào thương lái nước ngoài, chủ yếu là hợp đồng miệng nên đầy rủi ro. Do vậy, nhiều ý kiến cho rằng, để cây chuối Bản Lầu tiếp tục phát huy hiệu quả kinh tế, chính quyền địa phương cần có biện pháp mở rộng thị trường chính ngạch và thị trường trong nước để chủ động đầu ra cho sản phẩm. 

Từ thành công của cây dứa, người Mông bản Cốc Phương còn trồng chuối bằng giống nuôi cấy mô để xuất khẩu. Chỗ thấp ven suối thì trồng chuối, trên núi cao thì trồng dứa, mầu xanh của sự no ấm, trù phú phủ kín những vùng đất hoang dại. Bản Lầu là vựa chuối lớn nhất của tỉnh Lào Cai với diện tích xấp xỉ 500 ha. Nông dân bắt đầu trồng chuối hàng hóa từ năm 2001 xuất sang Trung Quốc. Năm 2006, nắm bắt được thị trường Trung Quốc đang có nhu cầu tiêu thụ chuối lớn, nông dân các thôn Cốc Phương, Na Lốc 1, Na Lốc 2 và Na Lốc 3 đã tập trung vào mở rộng diện tích cây chuối. 

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Trao giải thưởng hiệu quả, hiệu suất năng lượng cho các doanh nghiệp

12 doanh nghiệp được trao giải Hiệu suất năng lượng cao nhất
(PLVN) - Ngày 20/12/2024, Bộ Công Thương phối hợp với Hội Khoa học và công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam (VECEA) tổ chức Lễ trao giải “Giải thưởng hiệu quả năng lượng trong công nghiệp - công trình xây dựng năm 2024, Giải thưởng Sản phẩm hiệu suất năng lượng cao nhất năm 2024”.

Tận dụng tối đa cơ hội từ các FTA thế hệ mới, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng bền vững

Hình ảnh minh họa.
(PLVN) - Việt Nam cần tập trung vào các mục tiêu cụ thể để giải quyết hiệu quả các thách thức trọng tâm trong việc thực thi các FTA thế hệ mới, nhằm tận dụng các cơ hội đang có và khắc phục một số hạn chế, qua đó hướng đến thúc đẩy nền kinh tế phục hồi và phát triển theo hướng bền vững.

Hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu tiếp cận và thích ứng với xu hướng chuyển đổi xanh của EU

Bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu – Bộ Công Thương phát biểu khai mạc.
(PLVN) -  Xuất khẩu sang thị trường EU có nhiều lợi thế từ việc tận dụng ưu đãi thuế quan theo Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu ( Hiệp định EVFTA ). Tuy nhiên, EU là thị trường khó tính trong việc áp dụng quy định về hàng rào phi thuế quan, đặc biệt là tiêu chuẩn kỹ thuật và phát triển bền vững.

Lưu ý quan trọng cho doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang Trung Đông

Năm 2024, xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Đông dự kiến đạt hơn 360 triệu USD. (Ảnh minh hoạ)
(PLVN) - Trong 11 tháng năm 2024, xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam sang Trung Đông đạt 334 triệu USD, chiếm gần 4% tổng giá trị xuất khẩu thuỷ sản của cả nước. Dự kiến, năm 2024, xuất khẩu sang thị trường này ước đạt hơn 360 triệu USD, nằm trong top 2 thị trường nhập khẩu thuỷ sản có tăng trưởng mạnh nhất sau Trung Quốc.

Gia tăng hiệu quả ứng phó với điều tra phòng vệ thương mại

Thép là mặt hàng có tần suất bị điều tra phòng vệ thương mại lớn nhất. (Ảnh minh họa: MOIT)
(PLVN) - Số lượng các vụ kiện phòng vệ thương mại (PVTM) ở các thị trường lớn đang gia tăng, sẽ tác động rất lớn đến kim ngạch xuất khẩu. Do đó, Bộ Công Thương tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp PVTM để ứng phó với các vụ việc do nước ngoài điều tra và áp dụng đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam.

7 vấn đề khuyến nghị các doanh nghiệp, hiệp hội về phòng vệ thương mại trong Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Bộ Công Thương đang triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt những ưu đãi từ EVFTA cũng như các FTA thế hệ mới.
(PLVN) - Bộ Công Thương đang triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt những ưu đãi từ EVFTA cũng như các FTA thế hệ mới. Đại diện Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương đã đưa ra 7 vấn đề khuyến nghị các doanh nghiệp, hiệp hội xử lý hiệu quả các biện pháp phòng vệ thương mại.

FTA Index: Công cụ giúp Bắc Giang khai phá thị trường tiềm năng và sản phẩm xuất khẩu

Lĩnh vực công nghiệp điện tử tại Bắc Giang rất phát triển.
(PLVN) - Đối với Bắc Giang (BG), FTA Index có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng thương mại và đầu tư. Việc áp dụng các chỉ số FTA Index giúp Bắc Giang hiểu rõ hơn về các cơ hội và thách thức trong việc tận dụng các FTA, từ đó có thể đưa ra các chiến lược phù hợp để phát triển kinh tế, gia tăng xuất khẩu và thu hút đầu tư.

Dự báo lãi suất xu hướng tăng đến cuối năm

Dự báo ngân hàng sẽ “hút” mạnh tiền gửi dịp cuối năm. (Ảnh: TBNH)
(PLVN) -  Với việc các ngân hàng đang đồng loạt tăng lãi suất, lượng tiền gửi vào các ngân hàng cũng tăng đều theo từng tháng, các chuyên gia dự báo trong giai đoạn này, xu hướng dòng tiền đã quay trở lại sản xuất.

Hiện thực hóa chủ trương phát triển công nghiệp bán dẫn

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) - Phát triển lĩnh vực bán dẫn là đột phá chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm, là việc cần làm, phải làm và quyết tâm làm bằng được. Đó là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khi giao nhiệm vụ chung và các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể với các Bộ, ngành, địa phương, tại Phiên họp lần thứ nhất vừa diễn ra của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

Ngành Hải quan phải hướng tới mục tiêu kép

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu chỉ đạo Hội nghị. (Ảnh: H.P)
(PLVN) - Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, trong thời gian tới, ngành Hải quan phải nỗ lực giải quyết thách thức, vừa đơn giản hóa thủ tục, vừa tăng cường phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại để hướng tới mục tiêu kép: tạo thuận lợi thương mại tối đa vừa đảm bảo an ninh quốc gia vừa chống thất thu ngân sách cao nhất.