Ánh sáng điện thoại hắt lên làm chị Hai nằm bên cạnh chói mắt, chị càu nhàu:
- Ngủ đi Thương, ngày mai phải dậy lúc mờ sớm đó, còn sửa soạn cho tươm tất đón nhà trai.
Câu nói cắt ngang dòng kí ức, đưa Thương về với thực tại. Ngày mai, Thương đi lấy chồng.
Đôi khi Thương nghĩ, cuộc đời thật lạ lùng làm sao. Mới chưa đầy hai năm trước, Thương nôn nao chộn rộn cho một đám cưới trong mơ. Giờ đây, đám cưới trong mơ đã tới, nhưng không phải giấc mơ cũ, chú rể cũng đã thay đổi rồi. Có những người, từng thân và thương như hơi thở, như da thịt, nhưng rồi một ngày bỗng quay mặt, làm người xa lạ.
Hai năm trước, Thương còn trẻ hơn bây giờ nhiều nhỉ. Đã từng mơ mộng biết bao nhiêu. Người ấy là mối tình đầu của Thương, quen nhau từ khi Thương còn học năm cuối đại học. Rồi Thương ra trường, đi làm được 2 năm, hai đứa tính đến chuyện kết hôn, Thương dắt anh về nhà ra mắt.
Một chàng trai Sài Gòn gốc, gia đình giàu có, sống trong nhung lụa lần đầu về sâu trong miệt vườn miền Tây. Thương còn nhớ, người ấy hiền khô, không dám từ chối một ly rượu nài ép nào của mấy chú, mấy anh họ Thương. Thương cũng còn nhớ, người ấy loay hoay khổ sở thế nào vì không dám bước chân ra chiếc “cầu cá tra” để giải quyết chuyện vệ sinh hằng ngày, báo hại Thương phải chèo đò đưa người ta qua nhà bác Tám, khá giả nhứt xóm để đi vệ sinh ké...
Từng ấy là kí ức vui vẻ, ngọt ngào. Nhưng rồi, tất cả đã vỡ vụn, sau chuyến gia đình người ta xuống thăm nhà Thương, nói chuyện cau trầu. Từ khi gia đình anh băng qua lần đò, đi hết quãng gò ruộng, bước vô gian nhà ba gian của gia đình Thương, có cái gì đó đã đổi thay giữa hai người. Có lẽ, sự rạn nứt đến từ những chiếc váy quá lộng lẫy của mẹ, của em gái anh lạc lõng trong căn nhà Nam bộ đơn sơ của Thương. Hay đổ vỡ đã chớm khi sự vui vẻ, chân thành của cha mẹ Thương trong buổi gặp mặt đổi lại sự lạnh nhạt, trịch thượng của gia đình họ.
Chỉ biết rằng, người ta tránh Thương cả tuần trời sau đó, để rồi khi gặp mặt, trông đau khổ, bơ phờ. Khó khăn lắm, người ta mới mở lời hỏi Thương, rằng gia đình Thương có thể chuyển nhà lên thị trấn hay không? Rồi, như thu hết can đảm, không kịp để Thương phàn ứng, người ấy nói sẽ xoay sở, để cha mẹ Thương bán gian nhà đang ở, có đủ tiền bù vào để mua một căn nhà ở thị trấn. Sẽ cố gắng lo cho cha mẹ Thương có sinh kế khác, không cần phải làm ruộng vất vả nữa.
Hoá ra, đề nghị kì lạ ấy là bởi phản ứng của gia đình người ta khi chứng kiến cảnh sống của nhà Thương. Họ đã nghe Thương là gái quê, nhưng không thể hình dung là “quê” đến thế. Họ lo lắng đứa con trai vàng ngọc của họ phải làm rể một nhà nghèo miệt vườn, mỗi dịp về thăm nhà vợ là khổ sở trăm bề.
Thương biết, người ta thương Thương lắm mới đưa ra một đề nghị như vậy, để tìm cách dàn xếp ổn thoả đôi bên.
Nhưng làm cách nào mà dàn xếp được cái hố sâu ngăn cách giữa hai gia đình bây giờ? Thương cũng chưa bao giờ dám nói cái đề nghị của người ta cho cha mẹ biết. Gia đình Thương sống trong một gian nhà ba gian, giữa mảnh vườn xanh mướt, trước mặt là sông, sau lưng là ruộng, không phải bởi họ nghèo. Nhà Thương đâu có nghèo! Bà nội Thương từng là con gái của ông bà Hội đồng Nhân giàu có nức danh của vùng, từng đi Pháp du học.
Họ sống nơi đây, bởi đây là mảnh đất tổ tiên để lại, mà cha Thương là người kế thừa hương hỏa. Ông từng đi dạy, nhưng rồi sau do một căn bệnh không dạy học được nữa, hưu sớm, về làm vườn tược sống thong dong.
Cha mẹ Thương có đủ tiền để mua một căn nhà không nhỏ trên phố, nhưng Thương biết, họ sẽ không bao giờ rời đi. Họ là cái cây đã cắm rễ vào mảnh đất này. Họ thương từng nhánh lá dừa, luống hoa, bờ ruộng. Họ hạnh phúc với từng bữa ra đồng sớm, với nồi cơm nấu bằng bếp củi, với xóm làng quây quần mỗi tối cùng ngồi trên tấm phản hiên nhà, xem thời sự nói đủ chuyện đời.
Và Thương cũng vậy. Thương yêu căn nhà ba gian mái ngói, mùa hè thì mát mùa đông ấm áp. Thương cái mảnh vườn đủ thứ cây thứ trái, thương khạp gạo, lu nước. Nhà ở mé sông, mỗi lần cần việc gì, ra sông bắc tay làm loa gọi bà con hàng xóm qua tiếp một tay. Nấu món gì ngon, chèo cái xuồng ba lá đi đưa cho chòm xóm mé bên này, bên kia sông.
Rồi con đường ruộng sau nhà, hồi nhỏ, trăng sáng bầy trẻ rủ nhau rượt đuổi. Những đêm mùa hè, cả xóm rủ nhau tụ tập lại một nhà, ca vọng cổ chơi.
“Đêm nghe bài vọng cổ. Ai đàn dây Long Xuyên. Mưa tuôn ngoài cửa sổ. Xao động nỗi niềm riêng. Khơi dậy mối tình hoài hương. Điệu đàn buồn dòng sông dòng suối. Có lũy tre còn thương bụi chuối ở sau hè...”. Thương giật mình, tưởng kí ức vọng thành lời ca, hoá ra là tiếng vọng cổ vọng về từ bên kia sông. Dưới quê đi ngủ sớm, người hát vọng cổ khuya mà giọng mùi như vầy chỉ có vợ chồng anh Bảy Tên. “Chắc họ đang tập dợt cho ngày mai đám cưới mình”, Thương thầm nghĩ.
Hai năm về trước, Thương từng đau chết đi sống lại khi chia tay người mình ngỡ sẽ gắn bó cả đời. Khi Thương dứt ruột rời đi, người ta cũng có sung sướng gì. Người ta đã từng đứng trước ban công nhà trọ của Thương suốt một đêm mưa. Từng gọi cho Thương biết bao cuộc gọi vô vọng. Nhưng biết làm sao được, người ta không thuyết phục được gia đình. Còn Thương thì không thể bứt cả nhà ra khỏi xóm làng, chỉ để đeo đuổi một tình yêu.
Cô mở lại tin nhắn, coi một lần nữa, rồi nhấn nút xoá.
* * *
Thương ngồi trong phòng, chung quanh là chị em bạn dì, bác gái Ba, thím Sáu, mỗi người một lời, ồn ã như cái chợ. Nhỏ bạn học cấp hai, giờ mở tiệm tóc dưới quê phụ trách trang điểm, mần tóc cô dâu cho Thương. Chị Hai Cẩn ngồi bên, lúc thì đòi chỉnh cái này, lúc đòi chỉnh cái nọ cho vừa ý. Bác gái Ba càu nhàu:
- Lẹ lẹ tay bây. Nhà trai sắp tới rồi, coi chừng lỡ giờ lành là bây chết với bác Ba.
Bác Ba trai, tức chồng bác Ba gái, anh trai thứ của ba Thương, giờ bác Hai đã mất, nên bác thay mặt họ làm chủ lễ cho Thương.
Tóc tai, mặt mũi làm xong, mấy người phụ nữ chạy ra cắt đặt cái này cái nọ. Nhỏ bạn lấy quạt mo cau quạt lia lịa cho Thương, sợ mồ hôi làm trôi phấn. Chợt thằng Út con thím Sáu chạy vô, rối rít:
- Chị Ba chị Ba, nhà trai tới rồi!
Cả đám phụ nữ tức thì đứng lên, ồn ào. Rồi Thương, như trong mơ, không rõ mình đang làm gì nữa. Chỉ nhớ là sau đó, cô được đưa ra gian nhà ngoài. Chỉ nhớ là hai nhà gặp mặt, nói chuyện, uống trà. Chỉ nhớ ánh mắt Quân nhìn Thương lấp lánh vui và âu yếm, xuyên qua từng ấy những gương mặt quen lạ.
Hai cây đèn cày được bác Ba trai cẩn trọng thắp lên trên bàn thờ gia tiên. Mâm cau trầu nhà trai mang tới, đưa đến trước mặt Thương và Quân, mở nắp ra, có tiếng hối thúc:
- Hái một trái cau đi, nhanh tay lên!
Thương vội vàng thò tay bẻ trái cau xanh trước mặt. Nhánh cau hơi dai, nhưng với cô gái miệt vườn thì trái cau dễ dàng rời nhánh với một cú vặn. Bên này, Quân vẫn bặm môi cố dứt. Có tiếng cười xòa. Tiếng bác Ba gái nói:
- Con Thương đúng con gái miệt vườn, bẻ cau bẻ dừa cái rẹt. Ngon nha con, đứa nào bẻ cau trước, mai mốt nắm quyền trong nhà.
Thương cười, đỏ mặt. Liếc qua thấy Quân cũng cười, trái cau đã rời cuống. Mắt Quân tinh nghịch nhìn Thương như muốn nói “ừa, thì em nắm quyền, anh cũng có dám đòi làm chủ nhà đâu”.
Rồi mẹ Thương, mẹ Quân, rồi các bác, các thím, chị hai, các mợ... thi nhau đến, đeo vào tay, vào cổ Thương những món xuyến vàng, xuyến bạc, cùng lời chúc lành.
Rồi phút tạm biệt đến, Quân nắm tay Thương, đi cùng người nhà Quân ra cổng. Ngoái lại, thấy mẹ đứng ngay say lưng, bỗng Thương bật khóc, ôm chầm lấy mẹ. Chị Hai đứng bên cạnh cũng quàng tay ôm Thương. Mẹ không nói được gì, chỉ vỗ vỗ tay vào lưng Thương. Phía sau mẹ, mắt cha cũng ươn ướt.
Có tiếng so dây đàn kiềm của anh Bảy, rồi tiếng chị Bảy cất lên: “Nghe xôn xao xóm trên làng bên/ Ôi vui ghê rước dâu miệt vườn/ Kìa màu son tươi chiếc áo cô dâu nắng che lộng mới/ Rộn ràng lăng xăng...”.
Đoàn người đi qua cổng lá dừa được Tết cầu kì long phụng, đi dài qua gò ruộng, tới mé sông. Một chiếc thuyền hoa đang nằm cập mép nước. Con thuyền này không giống xuồng ba lá Thương hay chèo. Nó là xuồng máy cỡ lớn, chứa được nhiều người, có cả trần che nắng, áo phao dưới ghế. Hai bên hông thuyền tết đầy những hoa đồng tiền, hoa hồng, hoa cúc với những nhánh lá xanh. Còn có những dải lụa hồng thắt nơ phấp phới.
Quân đứng ở mép thuyền, đưa tay đỡ, dìu Thương xuống. Nắng rọi vào mắt Quân, đôi mắt thật ấm, làm Thương nhớ khi Thương ngồi khóc trong công viên một chiều buồn thất tình năm xưa, lúc ngẩng lên có người mắt ấm, đưa cho Thương miếng khăn giấy. Người ấy giờ đây sóng vai cùng Thương trên thuyền hoa.
Tiếng máy nổ bình bịch, rồi con thuyền bắt đầu rời bến, hướng về bên kia bờ, nơi đó, ô tô nhà Quân đang đậu, sẽ rước dâu về tới Sài Gòn.
Bên này bờ, cha, mẹ, chị Hai, các cô, bác, thím, các chị em họ vẫy tay trên mé sông, rồi hình ảnh ấy xa dần. Gió sông thổi vào mặt Thương mát rượi, Quân lấy chiếc khăn quàng qua vai để giữ ấm cho Thương. Giọng Quân cũng thật ấm:
- Rước dâu quê em hay quá. Ngày vui không có được rầu nha, mấy ngày nữa thong thả, anh lại đưa em về nhà thăm cha mẹ.
Thương nép mình vào vai Quân, bờ vai rộng rãi, chở che. Cô rút ra một chiếc nhẫn nhỏ, trên đó có viên đá xinh xinh lấp lánh, món quà người xưa tặng vào một dịp sinh nhật mà mấy năm qua cô lưu luyến không nỡ bỏ.
Thương thả chiếc nhẫn xuống sông.
Con thuyền hoa vẫn băng băng trên sóng, bờ đã thấp thoáng đằng xa kia rồi.
Truyện ngắn của Ngọc Mai