Với sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT) thông qua Chương trình Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam (Chương trình Aus4Reform), sáng nay - 20/4, VCCI đã công bố Báo cáo Chương trình cải cách MTKD Việt Nam: Góc nhìn từ DN (Báo cáo đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết 02 năm 2020 và Nghị quyết 35 năm 2016 của Chính phủ).
“Bức tranh” tươi sáng hơn…
Báo cáo này phản ánh các hoạt động của các cơ quan nhà nước liên quan đến môi trường đầu tư kinh doanh trong thời gian qua và sự hài lòng của các DN đối với các hoạt động đó.
Chất liệu cho việc xây dựng báo cáo là những thông tin thực tế của các DN về MTKD trong mối quan hệ tương tác với các cơ quan nhà nước – những thông tin chân thực mà VCCI dày công thu thập và chắt lọc từ nhiều cuộc điều tra, khảo sát, đối thoại chính sách... trong quá trình thực hiện vai trò là tổ chức quốc gia tập hợp và đại diện cho cộng đồng DN ở Việt Nam.
Ngoài phản ánh các trải nghiệm thực tiễn của DN, báo cáo cũng sẽ cố gắng xác định nguyên nhân và đưa ra kiến nghị đối với các cơ quan nhà nước liên quan để lựa chọn những giải pháp phù hợp nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh một cách hiệu quả hơn trong thời gian tới.
Phát biểu tại Hội nghị, TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI - khẳng định, các kết quả khảo sát, các báo cáo của VCCI và của nhiều tổ chức khác cho thấy bức tranh MTKD đã trở nên tươi sáng hơn.
Ông dẫn chứng: Tỷ lệ DN cho rằng chính quyền ưu ái DN nhà nước, ưu ái DN FDI đã giảm liên tục trong nhiều năm. Tỷ lệ DN sẵn sàng khởi kiện ra toà án khi có tranh chấp kinh doanh thương mại đã tăng từ năm 2016 đến nay. Tỷ lệ DN bị trộm cắp hay phải trả tiền bảo kê cho các băng nhóm côn đồ đều giảm từ 2017 đến nay. Tỷ lệ DN phải trả chi phí không chính thức và mức chi trả giảm qua 5 năm qua. Tỷ lệ DN có phản hồi tích cực khi làm thủ tục hành chính như cán bộ thân thiện, cán bộ hướng dẫn đầy đủ tăng liên tục. Tỷ lệ DN phải tiếp nhiều đoàn thanh kiểm tra trùng lặp đã giảm.
“Đây là những kết quả rất đáng ghi nhận mà cộng đồng DN đã gửi gắm qua VCCI để chuyển đến Chính phủ...” - Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.
Cần sự chung tay…
Tuy nhiên, Chủ tịch VCCI cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, MTKD vẫn còn những điểm hạn chế cần được cải thiện trong năm năm tới.” Điều đáng nói là, dường như các vấn đề dễ làm thì chúng ta đều đã làm, những việc còn lại cần phải làm thì khó khăn hơn rất nhiều…” - ông lưu ý.
Người đứng đầu công đồng DN cũng dẫn tra một loại các “đầu” công việc cần tiếp túc phải làm để cải thiện MTKD.
Cụ thể, về cải cách tư pháp, tuy tỷ lệ DN sử dụng toà án để giải quyết tranh chấp tăng, nhưng có bản án rồi thì tỷ lệ thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự lại giảm. Trong rất nhiều trường hợp, ra bản án dễ hơn so với thi hành bản án đó.
Về công khai minh bạch, chúng ta đã minh bạch được các quy định pháp luật, các thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh… Nhưng việc công khai các quy hoạch, kế hoạch, báo cáo của Nhà nước để DN tiếp cận thì lại trở nên khó khăn hơn.
“Ngày càng nhiều DN phản ánh tình trạng các thông tin được công bố rất chung chung, chỉ là các con số tổng, không có ý nghĩa để DN sử dụng...” - ông thẳng thắn.
Về cạnh tranh bình đẳng, Chủ tịch VCCI cho rằng, chúng ta đã giảm được sự bất bình đẳng giữa DN tư nhân và DN nhà nước, giữa DN tư nhân và DN FDI. Nhưng tỷ lệ DN cho rằng có sự bất bình đẳng với các DN “sân sau” lại là vấn đề đáng lo ngại.
Về sự ổn định chính sách, pháp luật, chúng ta đã giảm các điều kiện gia nhập thị trường trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề, tạo điều kiện rất tốt cho các DN nhỏ và vừa gia nhập thị trường. Tuy nhiên, trong nhiều lĩnh vực yêu cầu đầu tư lớn, thu hồi vốn kéo dài thì tình trạng rủi ro do biến động chính sách vẫn rất đáng quan ngại, cản trở nhiều DN lớn bỏ tiền đầu tư.
Về chính phủ điện tử, chúng ta đã đưa được rất nhiều các thủ tục hành chính lên môi trường số, lên các cổng dịch vụ công. “Đây là việc tương đối dễ làm. Nhưng còn việc khiến cho các thủ tục này dễ dàng thực hiện, không có lỗi, không trục trặc, tăng sự thân thiện với người dùng để thu hủt thêm người dân và DN sử dụng dịch vụ trực tuyến thì là việc khó khăn hơn…” - ông Lộc phân tích.
“Rõ ràng, những thách thức cần đặt ra đối với việc cải thiện MTKD trong 05 năm tới sẽ khó khăn hơn rất nhiều so với những gì chúng ta đã làm được. Đây chính là lúc cần có sự chung tay góp sức của tất cả các DN, các hiệp hội DN, các cơ quan, từng cán bộ trong bộ máy nhà nước, không chỉ bằng công sức mà còn phải cả trí tuệ để có thể tiếp tục đưa MTKD của Việt Nam tiến lên…” - Chủ tích VCCI kêu gọi.
 |
| Toàn cảnh Hội thảo |
* Bà Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), Giám đốc Chương trình Áu4Reform - nhấn mạnh, hai vấn đề trọng tâm đã có cải thiện tích cực về MTKD trong thời gian qua là cải cách về điều kiện kinh doanh (ĐKKD) và quản lý, kiểm tra chuyên ngành.
Tuy nhiên, bà Minh cũng cho rằng MTKD vẫn còn nhiều trở ngại với DN như: các ĐKKD bất cập ở cấp luật; ĐKKD chồng chéo, không cần thiết, không minh bạch hoặc can thiệp sâu vào quyền tự quyết của DN; hoạt động kiểm tra chuyên ngành chuyển biến chậm; cơ chế một cửa chưa thực sự hiệu quả khi DN vẫn phải nộp kèm bản giấy, thiếu kết nối giữa các bộ ngành, hệ thống công nghệ thông tin bị nghẽn.
* Ông Andrew Bảnes - Phó Đại sứ Australia tại Việt Nam - nhấn mạnh, Báo cáo này sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách lắng nghe quan điểm thực tiễn của cộng đồng DN. Điều này rất quan trọng vì cộng đồng DN có vai trò không thể thiếu trong việc chỉ ra cho các cơ quan nhà nước những biện pháp nhằm cải thiện chính sách, giảm bớt các quy định không cần thiết và hỗ trợ MTKD, tăng trưởng kinh tế.
