Thương mại trực tuyến trước vấn nạn lừa đảo

Người tiêu dùng cần xây dựng các nguyên tắc tiêu dùng trực tuyến, cảnh giác với các thủ đoạn lừa đảo. (Ảnh: Website Bộ Công Thương)
Người tiêu dùng cần xây dựng các nguyên tắc tiêu dùng trực tuyến, cảnh giác với các thủ đoạn lừa đảo. (Ảnh: Website Bộ Công Thương)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Hiện nay, thực trạng lừa đảo dựa vào thương mại trực tuyến đang gia tăng báo động, gây thiệt hại lớn cho người tiêu dùng và doanh nghiệp. Thị trường kinh doanh trực tuyến của Việt Nam đang rất cần đến những biện pháp chấn chỉnh và bảo vệ kịp thời để đảm bảo sự phát triển bền vững của nền kinh tế số.

Vấn nạn lừa đảo khiến thương mại trực tuyến phát triển không bền vững

Thương mại điện tử (TMĐT) đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại, mang lại cơ hội mua sắm thuận lợi và nhiều tiện ích khác. “Cơn bão” của thương mại trực tuyến đã khiến người người, nhà nhà khi kinh doanh phải nghĩ đến chuyện “lên mạng”, livestream, từ tiểu thương ở chợ cho đến người nông dân chân chất cũng không tránh khỏi xu thế này.

Năm 2023, thị trường thương mại nước ta đã chứng kiến sự đột phá vượt bậc trong lĩnh vực TMĐT, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ Việt Nam ước đạt 20,5 tỷ USD, tăng 25% so với năm 2022, chiếm 8% doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng của cả nước. Thống kê 3 tháng đầu năm 2024, tổng doanh thu trên 5 sàn TMĐT lớn nhất tại Việt Nam, chưa bao gồm doanh thu từ các phiên livestream, đã đạt 71.200 tỷ đồng, tăng 78,69% so với cùng kỳ năm 2023. Ước tính đã có 766,7 triệu đơn vị sản phẩm được bán ra.

Theo Modor Intelligence, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam ước đạt 14,7 tỷ USD trong năm 2024 và dự kiến sẽ đạt 23,77 tỷ USD vào năm 2029, tăng trưởng với tốc độ CAGR là 10,09% trong giai đoạn dự báo (2024 - 2029).

Tốc độ phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng, tiềm năng vô biên, thế nhưng, thị trường TMĐT Việt Nam vẫn được các chuyên gia kinh tế đánh giá là một thị trường “không bền vững”. Có nhiều nguyên nhân cho sự đánh giá này, mà một trong số các lý do đó là sự thiếu an toàn của môi trường kinh doanh. Vấn nạn lừa đảo thương mại trực tuyến hiện nay đang “bùng nổ” với nhiều chiêu trò, thủ đoạn, gây thiệt hại cho cả người tiêu dùng, doanh nghiệp và thị trường nói chung.

Thời gian qua, hàng loạt người dùng tố cáo đến cơ quan chức năng sự việc xuất hiện nhiều sàn TMĐT giả mạo. Những sàn này dụ dỗ người tiêu dùng tham gia mua hàng hóa giá rẻ, khuyến khích kêu gọi càng nhiều người tham gia (theo hình thức đa cấp) thì càng được lợi, sau đó khi huy động số vốn lớn của khách hàng thì... biến mất. Một trường hợp khác là giả mạo những shop bán hàng trên các sàn TMĐT uy tín, tung các voucher quà tặng miễn phí, giảm giá..., dụ dỗ, lừa đảo người tiêu dùng số tiền lớn, có những trường hợp để nhận món quà, người tiêu dùng đã bị lừa mất hàng trăm triệu đồng.

Một thủ đoạn lừa đảo khác khá phổ biến trên thị trường TMĐT, xuất hiện từ những ngày thị trường này mới ra đời, đó là lừa đảo chuyển khoản nhưng không gửi hàng, hoặc bán hàng lậu, hàng giả mạo, sai sự thật cho người tiêu dùng. Nhiều người tiêu dùng đặt mua các sản phẩm trên mạng, được dụ dỗ chuyển khoản trả tiền trước hoặc chuyển tiền “đặt cọc” vì món hàng bán chạy, tuy nhiên sau khi chuyển khoản thì bị người bán chặn, không liên lạc được. Có trường hợp, người tiêu dùng nhận hàng, thanh toán tiền, nhưng mở gói hàng ra là... vải vụn, đồ cũ, gạch đá. Một số trường hợp lấy chiêu bài “giảm giá đặc biệt” cho các mặt hàng điện tử, gia dụng, người mua nhận hàng, thanh toán và đến khi sử dụng mới biết hàng nhái, hàng giả. Một số kẻ gian lợi dụng sự thiếu cảnh giác của người tiêu dùng để tạo ra các trang web TMĐT giả mạo, có giao diện giống hệt các trang web uy tín. Khi người tiêu dùng đặt hàng và thanh toán trên các trang này họ không chỉ mất tiền mà còn có nguy cơ bị lộ thông tin cá nhân.

Đáng nói là những thủ đoạn của các cá nhân, tổ chức lợi dụng hoạt động TMĐT để lừa đảo rất tinh vi, liên tục cập nhật nhiều chiêu trò, thủ đoạn mới, nhiều người dân đã có cảnh giác nhưng vẫn rơi vào “ma trận”, “sa bẫy”.

Những vụ lừa đảo này không chỉ gây thiệt hại về tài chính cho người tiêu dùng mà còn làm mất lòng tin vào các nền tảng TMĐT, ảnh hưởng đến uy tín của các doanh nghiệp chân chính. Ngoài ra, việc thông tin cá nhân bị lộ có thể dẫn đến những rủi ro lớn hơn như bị đánh cắp danh tính hoặc tấn công tài khoản ngân hàng.

Làm gì để bảo vệ thương mại trực tuyến?

Thị trường TMĐT phát triển mạnh nhưng thiếu an toàn vì các mối nguy lừa đảo. (Ảnh minh họa: KT)

Thị trường TMĐT phát triển mạnh nhưng thiếu an toàn vì các mối nguy lừa đảo. (Ảnh minh họa: KT)

Anh Trần Quang Lâm, chủ chuỗi cửa hàng trên các sàn TMĐT uy tín trong nước, một chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực TMĐT chia sẻ, ngoài những thủ đoạn lừa đảo đã được cơ quan chức năng cảnh báo mạnh mẽ thì trên thị trường TMĐT tồn tại đến hàng ngàn phương thức lừa đảo nhỏ lẻ, tinh vi, khiến khách hàng không thể lường hết được. Đơn cử, một số nhà bán trên sàn TMĐT “lách luật”, đề nghị khách hàng hủy đơn trên sàn để giao dịch riêng và được giảm giá. Tuy nhiên, nhiều khách hàng đã dính “bẫy” lừa khi giao dịch riêng vì mất tiền, không nhận được sản phẩm hoặc sản phẩm chất lượng kém nhưng lúc đó thì không biết “kêu cứu” ai vì đây là giao dịch ngoài sàn, không được sàn TMĐT bảo vệ. Nhiều kẻ lừa đảo đưa ra mức giá sản phẩm thấp so với thị trường, đồng thời huy động lực lượng tài khoản ảo vào để lại những đánh giá tốt cho sản phẩm, khiến người tiêu dùng có lòng tin, đặt mua thì đặt nhầm hàng gian hàng giả.

Chính vì vậy, anh Lâm đưa ra lời khuyên, người tiêu dùng khi tham gia hoạt động thương mại trực tuyến cần có một số nguyên tắc nhất định như: Tránh chuyển tiền trước khi nhận được sản phẩm; Cần kiểm tra sản phẩm kĩ lưỡng trước khi trả tiền; Cảnh giác tối đa trước các voucher quà tặng, các sản phẩm giá quá thấp so với mặt bằng chung; Khi tham gia mua bán trên sàn TMĐT cần tuân thủ quy tắc giao dịch thông qua sàn để được các sàn bảo vệ khi có rủi ro...

Thời gian qua, cơ quan chức năng đã tiến hành truy quét, bắt giữ một số đối tượng lừa đảo dựa trên nền tảng thương mại trực tuyến. Tuy nhiên, thương mại trực tuyến đang phát triển với tốc độ chóng mặt, thủ đoạn lừa đảo ngày một tinh vi, nhiều tổ chức lừa đảo đặt máy chủ ở nước ngoài, nên số bị phát hiện vẫn còn rất nhỏ so với thực tế.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương đã đưa ra khuyến cáo, người tiêu dùng chỉ nên mua hàng tại những website đã đăng ký hoặc thông báo với Bộ Công Thương. Các website phải cung cấp đầy đủ các thông tin như: Thông tin về chủ sở hữu website (tên đơn vị bán hàng, địa chỉ, số điện thoại, mã số thuế...), thông tin về điều kiện giao dịch chung, các chính sách như đổi trả hàng và hoàn tiền, chính sách giao nhận, vận chuyển, thanh toán, bảo mật thông tin cá nhân người tiêu dùng.

Nếu mua hàng qua các mạng xã hội, người tiêu dùng khi mua hàng hóa cần tuân thủ các quy định (nghĩa vụ của người tiêu dùng) tại Điều 9 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010, cụ thể: kiểm tra hàng hóa trước khi nhận; lựa chọn tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng...

Ngoài ra, người tiêu dùng cần thông tin cho cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân có liên quan khi phát hiện hàng hóa, dịch vụ lưu hành trên thị trường không đảm bảo an toàn, gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người tiêu dùng; hành vi của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa dịch vụ xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.

Tuy nhiên, để bảo vệ thị trường thương mại trực tuyến trước vấn nạn lừa đảo, không chỉ cần đến sự nâng cao cảnh giác, nỗ lực thay đổi tư duy từ phía người tiêu dùng, mà cần đến sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Về phần cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát, xử lý nghiêm minh các hành vi lừa đảo, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về các chiêu trò lừa đảo. Các doanh nghiệp TMĐT cần đầu tư vào hệ thống bảo mật, xác thực thông tin khách hàng và cung cấp dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt hơn.

Chỉ khi có sự đồng lòng và phối hợp hiệu quả, chúng ta mới có thể tạo ra một môi trường thương mại trực tuyến an toàn, minh bạch, giúp phát huy tối đa lợi ích của công nghệ trong cuộc sống hiện đại.

Tin cùng chuyên mục

Thị trường bất động sản đang có sự chuyển biến khi các “điểm nghẽn” pháp lý đang được tháo gỡ. (Ảnh minh họa: VGP)

Vì sao tăng trưởng GDP tăng vượt mục tiêu?

(PLVN) - Năm 2024, nền kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng 7,09%, vượt mục tiêu 6 - 6,5% đề ra. Đây là mức tăng trưởng rất tích cực trong bối cảnh thế giới biến động khó lường. Vậy đâu là động lực dẫn đến mức tăng trưởng này?

Đọc thêm

Xuất khẩu cá tra giá trị gia tăng sang Mỹ đạt đỉnh trong 10 năm

Ảnh minh họa
(PLVN) - Năm 2024 ghi nhận sự bứt phá của ngành cá tra Việt Nam khi xuất khẩu các sản phẩm giá trị gia tăng (GTGT) sang Mỹ đạt mức cao nhất trong một thập kỷ. Với kim ngạch hơn 12 triệu USD trong 11 tháng đầu năm, tăng gấp 21 lần so với cùng kỳ năm trước, cá tra GTGT đang dần khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Công an vào cuộc khi 1 giao dịch có 5 tờ tiền giả

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -   Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Thông tư quy định chi tiết về việc xử lý tiền giả và tiền nghi giả trong ngành ngân hàng. Theo quy định, khi phát hiện từ 5 tờ tiền giả hoặc 5 miếng tiền kim loại giả trở lên trong một giao dịch, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch, tổ chức tín dụng, hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải ngay lập tức thông báo cho cơ quan công an gần nhất.

30/4, hoàn thành đại hội đảng các cấp thuộc Đảng bộ Tổng công ty HUD

Ông Đậu Minh Thanh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HUD.
(PLVN) - “Đảng ủy tổng công ty đã thống nhất lựa chọn một đảng bộ cơ sở để đại hội điểm trong tháng 1/2025. Theo kế hoạch, trong tháng 4/2025, sẽ hoàn thành việc đại hội đảng các cấp thuộc Đảng bộ Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị - HUD”, ông Đậu Minh Thanh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV HUD trao đổi với PLVN.

Thông tin thu thuế 10% giao dịch thương mại điện tử là giả mạo

Thông báo về việc thu thuế 10% các giao dịch "MUA-BÁN" đang lan truyền trên các mạng xã hội.
(PLVN) -  Mạng xã hội đang lan truyền thông tin cho rằng từ ngày 1/1/2025, cơ quan thuế sẽ truy cập vào tài khoản cá nhân để thu thuế 10% từ các giao dịch thương mại điện tử, gây hoang mang trong cộng đồng kinh doanh online. Tuy nhiên, đại diện Cục Thuế TP HCM, khẳng định đây là thông tin giả mạo.

Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2024: Bức tranh tổng thể để các địa phương phát triển đột phá

Bộ Khoa học và Công nghệ công bố chỉ số PII năm 2024.
(PLVN) - Theo kết quả PII 2024, trong 10 địa phương dẫn đầu chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (Provincial Innovation Index - PII) 2024, có 5 thành phố trực thuộc Trung ương và 5 địa phương có công nghiệp, dịch vụ phát triển. Cụ thể, 3 địa phương không thay đổi vị trí dẫn đầu là: Hà Nội xếp hạng 1, TP HCM xếp hạng 2 và Hải Phòng xếp hạng 3…

Quyết liệt thực hiện các dự án nguồn điện

Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng được yêu cầu hoàn thành sớm hơn dự kiến 6 tháng. (Ảnh: EVN)
(PLVN) - Theo báo cáo mới nhất, hiện hầu như tất cả các dự án trong Quy hoạch điện VIII đều đang bị chậm tiến độ, do đó, Bộ Công Thương đã có những động thái dứt khoát với những dự án này.

Loạt đơn từ nhiệm của các lãnh đạo ngân hàng ngay đầu năm mới

Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) là một trong những ngân hàng có biến động về nhân sự cấp cao (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) -  Những ngày đầu năm 2025, thị trường tài chính chứng kiến loạt biến động khi nhiều lãnh đạo cấp cao tại các ngân hàng lớn đồng loạt từ nhiệm. Từ Phó tổng giám đốc đến Kế toán trưởng, các lý do đưa ra là "theo nguyện vọng cá nhân" hoặc để chuyển sang đảm nhận vị trí mới.

Tổng cục Hải quan: Đồng lòng, chung sức hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát

20 căn nhà trị giá 1,8 tỷ đồng đã được trao cho các hộ nghèo, cận nghèo huyện Tân Biên. (Ảnh: T.D)
(PLVN) - Vừa qua, Tổng cục Hải quan phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tây Ninh tổ chức Lễ bàn giao nhà đại đoàn kết cho 20 hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn Trung ương và hộ nghèo theo chuẩn nghèo tỉnh trên địa bàn huyện Tân Biên năm 2024, góp phần cùng địa phương xóa nhà tạm, nhà dột nát.

GDP năm 2024 ước tăng 7,09%

Bà Nguyễn Thị Hương - Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê thông tin về số liệu thống kê kinh tế xã hội năm 2024
(PLVN) - Theo công bố, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý IV/2024 ước tính tăng 7,55% so với cùng kỳ năm trước. GDP cả năm duy trì xu hướng quý sau cao hơn quý trước (quý I tăng 5,98%, quý II tăng 7,25%, quý III tăng 7,43%).

Nỗ lực vượt khó, NHCSXH đạt nhiều thành tựu nổi bật trong năm 2024

Nguồn vốn chính sách đã và đang hỗ trợ hộ nghèo phát triển kinh tế bền vững.
(PLVN) -  Năm 2024, thiên tai, bão lũ và biến đổi khí hậu gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống kinh tế - xã hội của nhiều tỉnh, thành; các hộ nghèo và nhóm yếu thế chịu thiệt hại nặng nề cả về vật chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, cùng sự hỗ trợ tích cực từ các bộ, ngành và chính quyền địa phương, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị được giao, khẳng định vai trò nòng cốt trong việc hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.

Làm gì để hỗ trợ lao động trước “làn sóng” AI?

AI đã giúp tự động hóa nhiều quy trình, giảm thiểu sai sót và tăng hiệu suất lao động nhưng cũng khiến nhiều công việc truyền thống biến mất. (Ảnh: CP)
(PLVN) - Trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang thay đổi cách con người làm việc. Bên cạnh cơ hội, AI đặt ra những thách thức không nhỏ đối với người lao động, đặc biệt là nhóm lao động thủ công và những người ít có khả năng thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ. Để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau, điều cần làm là triển khai các phương án hỗ trợ người lao động ngay từ bây giờ.