Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 47, sau khi Chủ tịch Quốc hội phát biểu khai mạc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến vào dự án Luật Cư trú (sửa đổi) với sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu.
Chủ tịch Quốc hội hoan nghênh Bộ Công an đã có quan điểm rất mới, mạnh mẽ trong cải cách thủ tục hành chính trong quá trình nghiên cứu, xây dựng dự án Luật Cư trú (sửa đổi). Phần lớn trên thế giới đã quản lý bằng thẻ căn cước công dân, số định danh cá nhân để quét hết dữ liệu về cá nhân. Quyền tự do cư trú, tự do đi lại đã được Hiến pháp quy định.
Chủ tịch Quốc hội bày tỏ quan điểm ủng hộ chủ trương xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Phải từng bước văn minh hơn, hiện đại hơn, không thể cứ nhìn về quá khứ để nói không có sổ này không quản lý được. Mấy chục thủ tục liên quan đến sổ hộ khẩu có thể bỏ được.
“Thủ tục là do chúng ta quy định ra, nếu lạc hậu rồi thì bỏ, cải cách, đổi mới. Giảm bớt thủ tục cho dân nhờ. Cái gì tiến bộ, hiện đại, thuận tiện cho dân thì phải làm, đừng luyến tiếc những thủ tục hành chính quá rườm rà”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Trước đó, báo cáo một số vấn đề lớn xin ý kiến của UBTVQH về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi) Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày cho biết, dự án Luật Cư trú (sửa đổi) đã được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9.
Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật nhất trí với đề nghị của Chính phủ và kiến nghị của các cơ quan trực tiếp đăng ký, quản lý cư trú ở các thành phố trực thuộc Trung ương đã được khảo sát về việc không cần thiết quy định điều kiện đăng ký thường trú áp dụng riêng đối với thành phố trực thuộc Trung ương như trong Luật hiện hành.
Việc đặt ra các điều kiện riêng này sẽ làm hạn chế quyền tự do cư trú của công dân; tác động đến quyền, lợi ích hợp pháp của một bộ phận công dân đang sinh sống, làm việc tại các thành phố lớn nhưng không đủ điều kiện đăng ký thường trú. Đồng thời, việc thực hiện quy định nói trên của Luật Cư trú thời gian qua cho thấy chính sách này cũng chưa thực sự hiệu quả vì chỉ hạn chế được số lượng người đăng ký thường trú chứ không hạn chế được người dân chuyển đến lao động, học tập, sinh sống thực tế tại các đô thị lớn.
Về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nêu ý kiến, điều kiện về thời gian tạm trú theo quy định hiện hành chỉ áp dụng cho các thành phố trực thuộc Trung ương. Đây là rào cản của công dân đang thực sự sinh sống tại các thành phố trực thuộc Trung ương.
Quy định này tạo ra sự phân biệt đối xử bất bình đẳng giữa các công dân. Do vậy, không nên tiếp tục giữ các quy định này. Việc dùng quy định này để hạn chế số người nhập cư vào các thành phố lớn cũng không hợp lý.
Trên thực tế, điều này không hạn chế được người dân di cư vào các thành phố lớn, người dân cũng không cần đăng ký thường trú. Trước đây, người dân phải có đăng ký thường trú mới có quyền mua nhà, nay người dân không cần có thường trú cũng có thể mua được nhà, con cái họ vẫn có thể đi học. Những thủ tục ấy chỉ gây thêm khó khăn cho người dân, thực tế cũng chưa có trường hợp cháu bé nào không được đi học khi không có hộ khẩu.
Để giải quyết vấn đề đặt ra đối với các đô thị lớn, nhất là Thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh như lo ngại của một số đại biểu, Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng cần kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp.
Trong đó, nên tập trung vào các giải pháp có tính tổng thể về quy hoạch, về chính sách phát triển kinh tế - xã hội, phát triển vùng, các đô thị vệ tinh, bảo đảm cân đối về phân bổ nguồn lực, thực hiện nghiêm việc di dời các nhà máy, trường đại học, bệnh viện ra ngoại thành, không xây dựng các khu chung cư tập trung cao tầng ở khu vực nội thành… và hạn chế sử dụng các biện pháp hành chính, mệnh lệnh, có tính chất phân biệt đối xử giữa các vùng, miền, nông thôn, đô thị.
