Chất vấn Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, ĐB Nguyễn Tảo (Lâm Đồng) cho biết: Tình hình nợ công hiện nay sát trần hơn 60% GDP, rủi ro lớn do điều kiện kinh tế xã hội còn gặp nhiều khó khăn như huy động thuế, phí trên GDP giảm, trong khi Chính phủ vẫn đàm phán ký kết các khoản vay mới, điều này ảnh hưởng như thế nào trong kiểm soát chi tiêu nợ công thời gian tới?
Trả lời câu hỏi của ĐB về vấn đề này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thừa nhận đúng như đại biểu nói, áp lực trả nợ lớn. Bộ Tài chính đã có Nghị quyết về tái cơ cấu ngân sách và đảm bảo an toàn nợ công bền vững, trình Quốc hội ban hành NQ25 về kế hoạch tài chính trung hạn 5 năm. Theo đó, giới hạn các chỉ tiêu an toàn nợ công (trần không quá 65%; nợ nước ngoài không quá 50%). Thời gian vừa qua đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp nhằm tăng cường quản lý nợ công. Hiện Quốc hội đang thảo luận và sẽ thông qua Luật nợ công sửa đổi.
“Như Quốc hội biết, từ 1/7/2017 chúng ta đã "tốt nghiệp" vay ODA, thời gian tới vay WB thì chủ yếu vay ưu đãi. Lúc này cần tập trung xây dựng vốn vay cho các dự án quan trọng. Ngoài ra, cần xác định rõ mức bội chi ngân sách và lộ trình cắt giảm bội chi. Năm nay bội chi 3,5%. Năm 2018 là 3,8%. Năm 2019 xuống 3,6% và năm 2020 xuống 3%. Chúng ta sẽ tiếp tục siết chặt bảo lãnh Chính phủ. Năm ngoái gần như Chính phủ không bảo lãnh thêm dự án nào, đặc biệt là dự án của doanh nghiệp. Có giải ngân các dự án đã bảo lãnh (trước). Hai ngân hàng chính sách, chỉ bảo lãnh cho phát hành ngang bằng số trả nợ, không phát hành số dư tăng thêm.” – Bộ trưởng cho biết.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, một trong các giải pháp là có nghị quyết về kế hoạch tài chính 5 năm nên trong điều hành cần kiên quyết nghị quyết này, đặc biệt các chỉ tiêu về bội chi liên quan nợ công.
Việc giải ngân vốn ODA vay ưu đãi, hiện cũng đang kiên quyết trong giới hạn Quốc hội thông qua.
“Đúng là có vấn đề phát sinh nhưng đến năm nay là năm thứ 2 và năm thứ 3 (2018) vẫn trong kế hoạch 300.000 tỷ theo số Quốc hội đã thông qua. Một việc nữa là chú ý cân đối trả nợ đúng hạn. Ngoài ra cần tăng cường minh bạch, hoàn thiện khung đấu thầu thanh tra. Thời gian vừa qua các ngành, thanh tra kiểm toán, kể cả tài chính, các cấp đã vào cuộc và xử lý được một bước.’ – Bộ trưởng khẳng định.
Trên diễn đàn Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính một lần nữa cho rằng, nhận định nợ công đang tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn là đúng. Theo ông, nhìn chung cần tiếp tục kiểm soát nợ công nhưng bước đầu các phương pháp đang triển khai đúng.
Vừa qua, đã từng bước kiểm soát chặt chẽ nợ công, bước đầu cơ cấu lại và kiểm soát tương đối có kết quả. Các chỉ tiêu nợ công vẫn trong giới hạn cho phép. Thực hiện kéo dài được kỳ hạn trái phiếu. Nếu 2011 kỳ hạn phát hành là 3,9 năm thì 2016 là 5 năm trở lên. 10 tháng đầu năm, kỳ hạn phát hành lên 12,57 năm.
Lãi suất cũng theo hướng giảm dần. Nếu 2011 phát hành 12,01% một năm thì nay còn 6,04% một năm. Danh mục nợ, cuối tháng 10, danh mục trái phiếu còn lại kỳ hạn 6,7 năm.
Thời gian qua sau cơ cấu lại, tỷ lệ trái phiếu Chính phủ và nợ trong nước còn gần 61%. Nợ nước ngoài trên 39%. Sau 2017, nợ trong nước tăng lên, lãi suất giảm xuống, kỳ hạn dài ra.
Rõ ràng cơ cấu nợ trái phiếu Chính phủ thay đổi lớn. Năm ngoái, 78% là của ngân hàng thương mại, nay là 54% nhờ phát triển mạng lưới thông qua quỹ bảo hiểm xã hội, các quỹ đầu tư.
Câu hỏi về thuế cũng đã được nhiều ĐB chất vấn Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng. Đại biểu Bùi Thu Hằng (Hoà Bình) cho rằng hiện ngành thuế đã cải tiến cách thu thuế qua hoá đơn điện tử, nhưng xuất hoá đơn của các hộ kinh doanh vẫn phổ biến; thói quen không lấy hoá đơn khi mua hàng của hộ kinh doanh đang khiến ngành thuế thất thu. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp để khắc phục tình trạng này?
Bộ trưởng cho biết: Hiện chính sách thuế áp dụng cho kinh doanh có văn bản khá đầy đủ. Từ 2015 đã sửa đổi tính thuế theo hướng đơn giản, không theo biểu thuế lũy tiến trước 2015.
Về mức khoán, theo quy định, cán bộ thuế cấp xã phường quyết định (gửi thông báo, hộ kinh doanh tự khai rồi hội đồng thuế, xã phường xét duyệt rồi ra thông báo đợt 1 gửi tới từng hộ. Các mức khoán này được thông báo tại trụ sở phường, cơ quan thuế. Hàng năm thông báo một lần nhưng nếu phát sinh tăng 50% doanh thu sẽ được điều chỉnh).
Hiện Bộ đã đưa quy trình áp dụng công nghệ thông tin vào xác định thuế khoán.
Theo quy định, doanh nghiệp tự tính, tự khai, tự nộp thuế. Hóa đơn doanh nghiệp cũng tự in hoặc mua của cơ quan thuế. Thói quen của chúng ta hiện khó, do người mua hàng ít lấy hóa đơn và quen với trả tiền mặt. Bộ trưởng thừa nhận đây là khâu khó và thời gian tới cần tập trung tuyên truyền, giải pháp xử lý vấn đề này.
Cũng theo thông tin từ Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, hiện Chính phủ đang cho xây dựng nghị định về hóa đơn điện tử cùng việc kê khai, tự tính, tự nộp. Đã làm thí điểm ở một số tỉnh, doanh nghiệp. Nghị định sẽ trình Chính phủ trong năm nay.
Bộ trưởng cũng nhấn mạng cần tuyên truyền, người dân phải có thói quen mua hàng lấy hóa đơn. Thứ ba, nếu làm mạnh nữa nên coi điều kiện khi thành lập doanh nghiệp là phải có mã số thuế, có hóa đơn được kết nối với cơ quan thuế.
Cũng liên quan đến thuế, ĐB Dương Xuân Hòa (Lạng Sơn) hỏi Bộ trưởng về tỷ lệ nợ đọng thuế của Việt Nam (với con số nợ đọng thuế 73.000 tỷ đồng) đang như thế nào so với các nước trong khu vực?
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết mức này tương đương các nước như Lào, Campuchia và "cao hơn một chút" nếu so với khu vực OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế).
Liên quan đến thuế đối với các doanh nghiệp nước ngoài, tình trạng chuyển giá tinh vi, lãi thật lỗ giả, Bộ trưởng trả lời: Hiện đầu tư nước ngoài FDI khá lớn, khoảng 300 tỷ USD. "Để chống thất thu, chúng tôi đã tham mưu cho Chính phủ hoàn thiện hành lang pháp lý về quản lý thuế với hoạt động chống chuyển giá; kiện toàn bộ máy tổ chức, phát triển nguồn nhân lực quản lý", ông nói.
Cũng trong phiên họp sáng nay, các ĐB đã chất vấn Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng về việc quản lý tình trạng doanh nghiệp mua bán hóa đơn, tình trạng các hộ không đăng ký kinh doanh nhưng lại thực hiện hành vi kinh doanh như cho thuê tài sản, thuê nhà, hiện tượng sử dụng công nghệ cao - user giả để hoàn thuế rút ruột ngân sách, những vấn đề tiêu cực trong đội ngũ cán bộ thuế từ tham nhũng, thông đồng,... ảnh hưởng lớn tới nguồn thu ngân sách.
