Ngành ô tô Việt Nam: Cần chuyển đổi để vượt qua thách thức

Trong 8 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất xe có động cơ tăng 10,8% so với cùng kỳ năm 2023, sản lượng các linh kiện cũng đều tăng trưởng đáng kể. (Ảnh minh họa)
Trong 8 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất xe có động cơ tăng 10,8% so với cùng kỳ năm 2023, sản lượng các linh kiện cũng đều tăng trưởng đáng kể. (Ảnh minh họa)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang trên đà phát triển, nhưng vẫn gặp nhiều thách thức do phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu và chi phí sản xuất cao. Để khai thác tối đa tiềm năng, các doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào chuyển đổi số, nâng cao năng lực và mở rộng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nhằm tạo bước đột phá cho sự phát triển bền vững.

Tăng trưởng nhanh nhưng tỷ lệ nội địa hóa vẫn còn thấp

Trong những năm gần đây, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đã có sự phát triển tích cực, đặc biệt là trong việc tăng cường tỷ lệ nội địa hóa. Theo Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), tỷ lệ tổng giá trị sản phẩm công nghiệp ô tô nội địa đã tăng nhanh, từ 12% năm 2018 lên 25% vào năm 2023. Các doanh nghiệp ngày càng chú trọng sản xuất cụm linh kiện, hướng tới thiết bị gốc (OEM) và thương hiệu gốc (OBM).

Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất xe có động cơ tháng 8/2024 tăng 3,5% so với tháng trước và tăng 29,5% so với cùng kỳ năm 2023. Trong 8 tháng đầu năm 2024, chỉ số này tăng 10,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Đồng thời, sản lượng các linh kiện như bộ dây đánh lửa, thiết bị động cơ và phụ tùng khác đều tăng trưởng đáng kể.

Số liệu từ Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, hiện cả nước có hơn 377 doanh nghiệp sản xuất liên quan đến ô tô, trong đó 46,43% là doanh nghiệp FDI. Tuy nhiên, số nhà cung cấp trong nước vẫn hạn chế, chưa đến 100 nhà cung cấp cấp 1 và khoảng 150 nhà cung cấp cấp 2 và 3. Tỷ lệ nội địa hóa đối với xe cá nhân dưới 9 chỗ ngồi vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực như Thái Lan và Indonesia.

Các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ hiện tại chủ yếu có hàm lượng công nghệ trung bình và thấp, đóng góp không đáng kể vào tổng giá trị của một chiếc ô tô.

Các doanh nghiệp Việt Nam vẫn tập trung vào sản xuất những linh kiện cồng kềnh, cần nhiều nhân công như săm, lốp, ghế ngồi, gương, kính, bộ dây điện, ắc-quy, sản phẩm nhựa,… Trong tổng số 1.221 sản phẩm, chỉ có 287 chi tiết, cụm chi tiết đạt tỷ lệ nội địa hóa khoảng 20%. Phần còn lại, bao gồm các linh kiện chính như động cơ, hộp số, hệ thống truyền động và hệ thống điện tử, đặc biệt là các bộ phận bán dẫn và chip, vẫn phải nhập khẩu hoàn toàn từ nước ngoài.

Một chiếc ô tô có thể có tới 30.000 chi tiết linh kiện, trong đó có hàng trăm bộ phận bán dẫn và khoảng 1.400 loại chip. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong nước chưa có khả năng sản xuất toàn bộ các linh kiện này mà phải nhập khẩu với giá trị từ 2 đến 3,5 tỷ USD mỗi năm. Điều này làm cho tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam trong ngành ô tô thấp hơn so với các quốc gia phát triển trong khu vực như Thái Lan, Indonesia và Malaysia, với tỷ lệ trung bình từ 65% đến 70%.

Ngoài ra, chi phí sản xuất lắp ráp ô tô tại Việt Nam cao hơn từ 10% đến 20% so với các nước trong khu vực do phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu. Điều này khiến cho giá bán xe lắp ráp trong nước cao hơn khoảng 20% so với các nước láng giềng.

Theo Cục Công nghiệp, tỷ lệ sở hữu ô tô ở Việt Nam chỉ đạt 23 chiếc trên 1.000 người dân, chỉ bằng 1/10 của Thái Lan và 1/20 của Malaysia. Mặc dù vậy, thị trường ô tô Việt Nam lại có tốc độ tăng trưởng nhanh thứ hai trong khu vực Đông Nam Á, chứng tỏ tiềm năng phát triển rất lớn.

Tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam trong ngành ô tô vẫn thấp hơn so với các quốc gia phát triển trong khu vực như: Thái Lan, Indonesia...

Tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam trong ngành ô tô vẫn thấp hơn so với các quốc gia phát triển trong khu vực như: Thái Lan, Indonesia...

Nỗ lực nâng cao năng lực sản xuất

Để cải thiện năng lực sản xuất cho các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô, thời gian qua Bộ Công Thương đã tích cực triển khai nhiều hoạt động hợp tác quốc tế với các đối tác phát triển, các Tập đoàn, công ty đa quốc gia.

Trong hợp tác với Nhật Bản, trong 8 Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản, hai bên đã thống nhất thành lập thêm tổ công tác số 9 nhằm hợp tác phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Năm 2022, trong khuôn khổ Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Nhật Bản, hai bên đã thống nhất “Kế hoạch hành động hợp tác” với nhiều nội dung quan trọng như nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, đào tạo các nhà sản xuất linh kiện phụ tùng ô tô, và tăng cường năng lực của các trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp.

Trong đó, việc Bộ Công Thương và Toyota Việt Nam cùng đồng hành và thực hiện dự án hợp tác hỗ trợ và phát triển các nhà cung cấp nội địa trong ngành ô tô đã nhận được nhiều kết quả tích cực, bao gồm việc đào tạo cải tiến sản xuất cho hơn 60 nhà cung cấp mới, tổ chức các buổi tọa đàm và hỗ trợ 2 nhà cung cấp đạt tiêu chuẩn 5S mức 3. Đặc biệt, Toyota Việt Nam đã tuyển dụng thêm 1 nhà cung cấp mới và chọn 7 nhà cung cấp tiềm năng, nâng tổng số nhà cung cấp nội địa lên 13 trong số 60 nhà cung cấp của hãng. Tổng số sản phẩm nội địa hóa đạt trên 1.000 sản phẩm các loại.

Trong năm 2024, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) và Toyota Việt Nam tiếp tục triển khai Chương trình Hỗ trợ, tư vấn cải tiến cho 5 doanh nghiệp Việt Nam, bao gồm Công ty Cổ phần Công nghệ và Thương mại SIGMA VIỆT NAM, Intech, Công ty Xuất nhập khẩu Hoa An, Nhà máy Z131 và Công ty TNHH Công nghiệp Haast Việt Nam. Mục tiêu của chương trình là giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực, tiếp cận chuỗi cung ứng toàn cầu, và góp phần vào sự phát triển của ngành công nghiệp cơ khí và tự động hóa tại Việt Nam.

Cụ thể, Toyota Việt Nam sẽ cử chuyên gia đến làm việc với các doanh nghiệp trong các lĩnh vực dập, đúc, nhựa và cao su để phân tích vấn đề và cùng đưa ra biện pháp cải tiến. Thông qua sự hợp tác này, các doanh nghiệp Việt Nam hy vọng sẽ nâng cao năng lực quản trị, kỹ thuật, và tái cấu trúc sản xuất theo kinh nghiệm từ Nhật Bản, đồng thời phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp.

Trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp lớn như Thaco, Hyundai Thành Công và VinFast đã mở rộng đầu tư sản xuất. Nhiều dự án lớn đã được thực hiện nhằm phục vụ cả thị trường nội địa và xuất khẩu, cho thấy dư địa phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam.

Cần sự chuyển đổi toàn diện

Để nâng cao hiệu quả và giá trị của ngành công nghiệp ô tô, cần thúc đẩy sự chuyển đổi toàn diện từ mục đích sản xuất đến quy trình và nhân lực.

Để nâng cao hiệu quả và giá trị của ngành công nghiệp ô tô, cần thúc đẩy sự chuyển đổi toàn diện từ mục đích sản xuất đến quy trình và nhân lực.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), thị trường ô tô Việt Nam có tiềm năng rất lớn, nhờ dân số 100 triệu người và mức thu nhập bình quân đang tăng dần. Tuy nhiên, ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô hiện vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu, chủ yếu tập trung vào sản xuất các linh phụ kiện có giá trị thấp và chưa có tính cạnh tranh cao. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ quy mô thị trường ô tô trong nước còn nhỏ, dẫn đến việc sản xuất quy mô nhỏ và khó mở rộng chuỗi cung ứng.

Về chuỗi cung ứng toàn cầu, VAMA nhận định rằng để lắp ráp một chiếc xe ô tô hoàn chỉnh, cần tới khoảng 30.000 linh kiện khác nhau. Các linh kiện này bao gồm linh kiện kim loại (như thân xe, động cơ), linh kiện cao su nhựa (cản xe, nội thất), linh kiện sợi vải (ghế nỉ), và các linh kiện điện tử. Do đó, ngành công nghiệp ô tô đòi hỏi một nền tảng công nghiệp lớn và phức tạp để có thể đáp ứng nhu cầu sản xuất này.

Hiện tại, việc sản xuất linh kiện ô tô tại Việt Nam chia thành hai hướng chính: các hoạt động có giá trị cao do các doanh nghiệp FDI và thương hiệu lớn thực hiện, và các hoạt động có giá trị thấp do các doanh nghiệp nhỏ và vừa đảm nhiệm. Để nâng cao hiệu quả và giá trị của ngành, cần thúc đẩy sự chuyển đổi toàn diện từ mục đích sản xuất đến quy trình và nhân lực. Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi số và tiến tới sản xuất bền vững, hướng đến chuyển đổi xanh, phù hợp với xu hướng toàn cầu.

Việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước để tham gia vào chuỗi cung ứng linh kiện, phụ tùng ô tô toàn cầu là yếu tố quyết định. Điều này sẽ tạo động lực lớn cho việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Việt Nam theo hướng hiện đại, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp ô tô trong tương lai.

Tin cùng chuyên mục

Sắp diễn ra Hội nghị Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2024

Sắp diễn ra Hội nghị Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2024

(PLVN) -  Ngày 15 và 16 tháng 11 tới đây tại TPHCM, InnoLab Asia phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2024  (Vietnam Innovation Summit 2024) với chủ đề “Đổi mới - Chuyển mình - Bền vững - Chung tay kiến tạo tương lai”

Đọc thêm

Cú hích thúc đẩy phát triển các dự án điện khí

Dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3&4 sử dụng nhiên liệu khí LNG đầu tiên tại Việt Nam sắp hoàn thành. (Ảnh: Petrovietnam)
(PLVN) - Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) cùng các đơn vị thành viên vừa ký kết hợp đồng mua bán điện (PPA) cho dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3&4, biên bản ghi nhớ (MOU) cung cấp LNG cho dự án Nhà máy điện LNG Quảng Trạch II với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Đây là những hợp đồng, biên bản mang ý nghĩa quan trọng, “mở đường” cho việc đàm phán PPA các dự án điện sử dụng khí LNG khác trong Quy hoạch điện VIII.

Talk Show 'Doanh nghiệp Việt & Nỗ lực xây dựng cộng đồng Đắc nhân tâm'

Talk Show 'Doanh nghiệp Việt & Nỗ lực xây dựng cộng đồng Đắc nhân tâm'
(PLVN) -  Sáng nay, tại khách sạn Dolce by Wyndham Hanoi Golden Lake, Báo Pháp Luật Việt Nam sẽ tổ chức Talk Show với chủ đề “Doanh nghiệp Việt & Nỗ lực xây dựng cộng đồng Đắc nhân tâm”. Sự kiện nhằm kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10), và là dịp để tôn vinh những đóng góp của các doanh nghiệp đối với cộng đồng.

Dự báo xuất khẩu cuối năm nhiều thuận lợi

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực đều có lợi thế về cuối năm. (Ảnh minh họa: Bộ Công Thương)
(PLVN) - Năm 2024, Bộ Công Thương đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 377 tỷ USD, tăng khoảng 6% so với năm 2023. Hết 9 tháng, kim ngạch xuất khẩu đã đạt 299,6 tỷ USD, mang lại nhiều thuận lợi cho kết quả của cả năm.

GDP quý III tăng 7,4%

GDP 9 tháng năm 2024 tăng 6,82%
(PLVN) -  Mặc dù GDP quý III vẫn tăng cao nhưng đóng góp của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm mạnh do ảnh hưởng nặng nề của cơn bão số 3 vào các tỉnh miền Bắc.

Agribank ủng hộ 100 tỷ đồng hưởng ứng đợt thi đua cao điểm hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước

Agribank ủng hộ 100 tỷ đồng hưởng ứng đợt thi đua cao điểm hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước
(PLVN) -  Ngày 05/10/2024, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Chương trình phát động hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước với chủ đề “Mái ấm cho đồng bào tôi”. Tại chương trình, Agribank ủng hộ kinh phí 100 tỷ đồng, với mong muốn chung tay cùng hệ thống chính trị hoàn thành kế hoạch xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trong đợt thi đua cao điểm từ nay đến hết năm 2025.

Đổi mới sáng tạo là lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ghi hình tại lễ công bố GII 2024.
(PLVN) - Phát biểu ghi hình tại sự kiện công bố Báo cáo GII 2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đổi mới sáng tạo là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu của các nước trong quá trình phát triển nhanh, bền vững và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Không hy sinh các giá trị để chạy theo tăng trưởng đơn thuần

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc gặp mặt - Ảnh VGP
(PLVN) - Hôm qua (4/10), trong cuộc gặp đại diện doanh nghiệp (DN) nhân kỷ niệm 20 năm Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10/2004 - 13/10/2024), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nêu một quan điểm được đánh giá vô cùng đúng đắn và có tính gợi mở rất cao: “Không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần”.

Cơ quan Thuế - Công an phối hợp điều tra xử lý vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử

Cán bộ cơ quan Thuế và cơ quan Công an kiểm tra tang vật của đối tượng vi phạm.
(PLVN) - Thông qua việc hợp chặt chẽ, linh hoạt, trong việc rà soát, phân tích, nghiên cứu hồ sơ ban đầu, Cục Thuế TP Hà Nội và Công an TP Hà Nội đã làm rõ hành vi vi phạm của Công ty NAC trong việc sử dụng 2 hệ thống sổ sách kế toán nhằm che giấu hàng trăm tỷ doanh thu bán hàng và trốn tránh trách nhiệm nghĩa vụ nộp thuế cho ngân sách nhà nước…

Xây dựng, triển khai gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng cho vay mua, xây dựng, sửa chữa nhà ở

Ảnh minh họa.
(PLVN) -  Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong tháng 10/2024 hoàn thành việc nghiên cứu và triển khai gói tín dụng ưu đãi trị giá khoảng 30.000 tỷ đồng. Gói này sẽ được Ngân hàng Chính sách Xã hội sử dụng để cho vay mua, thuê mua, xây dựng, cải tạo, và sửa chữa nhà ở.

FPT bắt tay đối tác Ireland phát triển nhân lực công nghệ và thúc đẩy ứng dụng AI

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và đoàn đại biểu lãnh đạo cấp cao Việt Nam tại sự kiện.
(PLVN) - Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước theo lời mời của Tổng thống Ireland Michael D. Higgins, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Đoàn Đại biểu cấp cao Việt Nam đã chứng kiến lễ trao văn kiện hợp tác của một số trường Đại học và doanh nghiệp Việt Nam với một số trường Đại học và doanh nghiệp của Ireland.

Tiếp cận thị trường dệt may EU trong bối cảnh mới

Dệt may Việt Nam phải tiến tới phát triển bền vững để giữ được thị trường EU.
(PLVN) - EU là thị trường lớn và hấp dẫn cho ngành dệt may với kim ngạch nhập khẩu từ các nước thứ ba năm 2023 là 115 tỷ Euro, trong đó, Việt Nam mới chỉ đạt 4,5 tỷ Euro. Do vậy, dư địa cho hàng Việt Nam mở rộng thị phần còn rất lớn. Vấn đề là doanh nghiệp Việt cần cập nhật và tuân thủ nhiều quy định của EU để giữ vững và phát triển thị trường lớn này.