Theo Bộ Ngoại giao, Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Mỹ vừa diễn ra là cuộc gặp đầu tiên giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump lên cầm quyền tại Mỹ. Thừa ủy quyền của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Nguyễn Quốc Dũng đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị.
Tại Hội nghị, các nước ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Mỹ, hoan nghênh những bước đi gần đây của Mỹ tăng cường hợp tác với ASEAN trong đó có việc Tổng thống Donald Trump cam kết sẽ dự các sự kiện của khu vực như Cấp cao APEC tại Việt Nam, Cấp cao ASEAN-Mỹ và Cấp cao Đông Á tại Philippines tháng 11/2017; Phó Tổng thống Mike Pence thăm Indonesia, gặp Tổng Thư ký ASEAN và Ủy ban các Đại diện Thường trực ASEAN; và Ngoại trưởng Tillerson gặp Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN tại Washington DC.
Thay mặt Tổng thống Mỹ, Ngoại trưởng Rex Tillerson tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với khu vực, coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, nhấn mạnh ASEAN là đối tác kinh tế quan trọng của Mỹ, tiếp tục triển khai Sáng kiến Kết nối ASEAN-Mỹ…
Trao đổi về vấn đề Biển Đông, các nước bày tỏ quan ngại trước những diễn biến phức tạp trên thực địa tại khu vực này; theo đó nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, nhấn mạnh thực hiện kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp, tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), các tiến trình ngoại giao và pháp lý trong khu vực, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất khung Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh việc Mỹ tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình có ý nghĩa chiến lược và là nhân tố tích cực và quan trọng cho hòa bình, ổn định, và liên kết khu vực. Ông cũng đề xuất một số lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác ASEAN-Mỹ giai đoạn tới, trong đó có giao lưu nhân dân, hợp tác biển và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như khủng bố, an ninh mạng...
Về vấn đề Biển Đông, chia sẻ lo ngại trước những diễn biến phức tạp tại khu vực này, Thứ trưởng Ngoại giao nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, khẳng định đây là mối quan tâm chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực, trong đó có Mỹ; đề cao các nguyên tắc mà hai bên đã nhất trí tại Cấp cao Đặc biệt ASEAN-Mỹ tại Sunnylands, California tháng 2/2016.
Trước đó, ngày 3/5 đã diễn ra Đối thoại ASEAN-Mỹ lần thứ 30. Tại Đối thoại, hai bên đã trao đổi về các vấn đề khu vực cùng quan tâm, kiểm điểm và định hướng hợp tác ASEAN-Mỹ, và chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng ASEAN-Mỹ và Hội nghị Cấp cao ASEAN-Mỹ lần thứ 5 cũng như các hoạt động kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-Mỹ.
