Giữ hồn dân tộc

Nhiều nghệ nhân tìm cách khôi phục nghề làm tranh Đông Hồ.
Nhiều nghệ nhân tìm cách khôi phục nghề làm tranh Đông Hồ.
(PLVN) - Công nghệ phát triển, nhiều làng nghề truyền thống Việt Nam ngày càng mai một, thấy rõ nhất là ở các nghề ươm tơ, dệt vải, rèn đúc, đan lát… 

Đó như một quy luật tất yếu khi máy móc đã thay cho thủ công, cung ứng sản phẩm tiêu dùng hàng loạt cho xã hội. Nhưng cũng có một số làng nghề thủ công truyền thống khi mất đi khiến ta buồn thực sự. Đó là những làng nghề làm ra sản phẩm văn hóa, mang hồn cốt dân tộc, truyền thống lâu đời và phong vị dân gian sâu đậm mà tranh Đông Hồ là một dẫn chứng.

Những phiên chợ quê ngày tết đã từ lâu lắm rồi không còn thấy những bức tranh Đông Hồ rộn rã sắc màu nữa. Người mang nặng tâm tư với văn hóa truyền thống buồn với nỗi buồn đầy tâm trạng đau đáu: “Mẹ con đàn lợn âm dương/Chia lìa trăm ngả/Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã/Bây giờ tan tác về đâu?” (Hoàng Cầm).

Không thể trách cứ người tiêu dùng ngoảnh mặt với tranh Đông Hồ khi thị hiếu đã thay đổi cùng thời cuộc, treo tranh và chơi tranh đắt tiền trong nhà mình, những bức tranh chỉ là bản sao chép các danh họa đã thay thế các bức tranh in ra từ bản khắc gỗ bị cho là lòe loẹt và quê mùa. Tranh Đông Hồ chịu chung số phận với tranh Bờ Hồ rất thịnh hành một thuở giờ biến mất như chẳng hề tồn tại.

Thế nhưng, nỗi đau thế thái không nằm ở sự thay đổi thị hiếu của người đời mà ở chỗ làng nghề 400 năm tuổi làm tranh này lại chuyển sang làm vàng mã, cung ứng cho một “thị hiếu” khác, đậm tính dị đoan và lãng phí.

Nếu như bức tranh “Đám cưới chuột” phản ảnh hiện thực mối quan hệ xã hội thời phong kiến thì việc chuyển từ tranh sang vàng mã thực là bức tranh phản ảnh hiện thực xã hội, người ta đã bỏ “hồn dân tộc” để chuyển sang một trạng thái hoàn toàn ngược lại là làm cái việc cung ứng cho các hồn ma.

Rất may, vẫn còn những con người tâm huyết với những bức tranh mang “hồn dân tộc sáng bừng trên giấy điệp”. Họ tìm đủ cách để khôi phục lại dù chỉ là một phần nhỏ của quá vãng vàng son. Những nghệ nhân còn sót lại thu thập các bản gỗ khắc tranh, cố gắng giữ lại một phần nghề cũ.

Các nhà văn hóa tìm cách lưu giữ và bảo tồn làng tranh Đông Hồ. Những nhà giáo yêu chuộng văn hóa truyền thống dùng tranh Đông Hồ làm “giáo cụ trực quan”, “đồ dùng dạy học” trên lớp hoặc dẫn các học sinh của mình tham quan nơi làm ra các bức tranh đó.

Một hội thảo quốc tế được mở ra vào thượng tuần tháng 11/2019 đã làm sâu sắc thêm giá trị văn hóa của tranh Đông Hồ và bàn thảo các biện pháp để tranh Đông Hồ “sống lại”. Đó là một tín hiệu vui và càng gần hiện thực hơn khi hồ sơ về bảo tồn làng tranh này đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý đệ trình lên UNESCO để vinh danh và bảo vệ khẩn cấp.

Ở nước Hà Lan xa xôi còn giữ được một cái làng nghề đẽo guốc thủ công và đã trở thành một địa điểm thu hút du khách quốc tế cực kỳ hấp dẫn. Tại đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những chiếc guốc xỏ vừa chân búp bê hoặc to như cái thuyền, những đôi guốc có tuổi vài trăm năm với các kiểu dáng khác nhau phục vụ mục đích khác nhau (làm vườn, đi dạo, dự tiệc hay đi trong nhà) mà còn được xem người thợ làm ra một chiếc guốc như thế nào.

Dù cho người Hà Lan chẳng còn đi guốc nữa thì những đôi guốc được sản xuất ra ngày hôm nay trở thành kỷ vật của du khách và có mặt trên khắp thế giới này do những người đi du lịch Hà Lan mang về như món quà kỷ niệm.

Hy vọng rằng làng tranh Đông Hồ của chúng ta cũng được bảo tồn theo cách đó. Một bảo tàng tranh, một xưởng in tranh tại chỗ với những nghệ nhân làng nghề tài hoa và tranh Đông Hồ sẽ theo chân du khách đi khắp thế giới, trong phòng khách của mỗi ngôi nhà.

Đọc thêm

Hà Nội: Những bước tiến lớn trong cải cách hành chính

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải chia sẻ về cải cách hành chính.
(PLVN) - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải chia sẻ, một trong những vấn đề rất quan trọng trong cải cách hành chính là, xác định nhận thức với một tâm thế, tinh thần, tư tưởng phục vụ, điều này đã lan tỏa từ người đứng đầu xuống đến hệ thống, xuống đến cán bộ bên dưới. 

Trưởng Văn phòng luật sư Hạnh Nguyễn: Nỗ lực bảo vệ trẻ em, phụ nữ bị xâm hại, bạo hành

Luật sư Nguyễn Thị Bích Hạnh, Trưởng Văn phòng luật sư Hạnh Nguyễn.
(PLVN) - Trên con đường thực hiện ước mơ của mình, luật sư Nguyễn Thị Bích Hạnh, Trưởng Văn phòng Luật sư Hạnh Nguyễn luôn nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức để bảo vệ công lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ của mình. Có những vụ án, dù đã “đóng sổ” song luật sư Hạnh vẫn là chỗ dựa tinh thần, là “người mẹ”, giúp đứa trẻ bị tổn thương “chữa lành”.

"Bạn xứng đáng được an toàn và hạnh phúc”

"Bạn xứng đáng được an toàn và hạnh phúc”
(PLVN) - Hơn 20 năm làm luật sư, cơ duyên của nghề đã đưa tôi đến với nhiều thân chủ là phụ nữ. Mỗi người có cuộc đời và hoàn cảnh khác nhau, nhưng chung một nỗi đau từ sự bạo hành trong hôn nhân

Sự việc hộ dân mở lối đi thứ 2 tại Hà Nội: Huyện ủy Gia Lâm giao UBND huyện xác minh, giải quyết

Sự việc hộ dân mở lối đi thứ 2 tại Hà Nội: Huyện ủy Gia Lâm giao UBND huyện xác minh, giải quyết
(PLVN) - Mới đây, Báo Pháp luật Việt Nam (PLVN) có bài phản ánh việc ông Nguyễn Xuân Hoa và Nguyễn Xuân Nho (ngụ số 4, số 6 ngách 8/74 đường Dương Đình, xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, TP Hà Nội) có đơn phản ánh về việc mới đây một cá nhân ngụ hẻm 8/64/1 Dương Đình đã đập tường phía sau nhà cũ, mở lối đi vào ngách 8/74 đường Dương Đình có dấu hiệu chưa phù hợp quy định.

UBND phường Thảo Điền (Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) trả lời một số phản ánh của cư dân chung cư Thảo Điền Pearl

Chung cư Thảo Điền Pearl. (Ảnh trong bài: Trần Tiến)
(PLVN) - Báo PLVN vừa nhận được Văn bản 750/UBND của UBND phường Thảo Điền (Thủ Đức, TP HCM) đề ngày 18/10/2024 trả lời một số vấn đề xảy ra tại chung cư Thảo Điền Pearl (số 12 đường Quốc Hương; do Cty CP Địa ốc và Xây dựng SSG2 làm chủ đầu tư (CĐT)). Tại chung cư này, thời gian qua giữa Cty SSG2, Ban quản trị tòa nhà (BQT) và cư dân đã phát sinh một số bất đồng, mâu thuẫn cần giải quyết.

Dự án 307 tỷ đồng xây xong rồi “nằm chờ” giấy phép môi trường ở Quảng Nam: “Bác” đề nghị gia hạn

Dự án 307 tỷ đồng xây xong rồi “nằm chờ” giấy phép môi trường ở Quảng Nam: “Bác” đề nghị gia hạn
(PLVN) - Theo Bộ KH&ĐT, việc UBND tỉnh Quảng Nam tiếp tục xin gia hạn thời gian thực hiện dự án Hệ thống thoát nước và vệ sinh môi trường đô thị Núi Thành (dự án vốn vay ODA) đến năm 2025 là không có cơ sở. Tỉnh cần làm rõ nguyên nhân không hoàn thành đúng tiến độ, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan trong phối hợp thực hiện.