Điện Kremlin giải thích lý do Nga rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở

Trong một cuộc họp báo ngày 11/5, Người phát ngôn Điện Kremlin đã một lần nữa nêu lý do Nga rời khỏi Hiệp ước Bầu trời mở - hãng thông tấn TASS cho biết.

Theo ông Peskov, hệ thống này vận hành phụ thuộc vào việc trao đổi thông tin có được trong khuôn khổ Hiệp ước. Mặc dù Mỹ đã từ bỏ hiệp ước này, nhưng vẫn tiếp tục sử dụng hệ thống trao đổi thông tin trong khuôn khổ hiệp ước Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tức là, chính các quốc gia châu Âu vẫn là thành viên Hiệp ước Bầu trời mở sẽ chia sẻ thông tin này với Mỹ. “Như thế, trên thực tế, Mỹ sẽ có quyền truy cập thông tin này. Trong khi Nga sẽ không tiếp cận được các thông tin tương xứng”, ông Peskov nói.

Hiệp ước Bầu trời mở được ký kết tại thành phố Helsinki (Phần Lan) vào ngày 24/3/2012, cho phép các nước tham gia thực hiện các chuyến bay qua lãnh thổ của nhau để giám sát hoạt động quân sự phù hợp với hạn ngạch đã thỏa thuận. Hiệp ước thiết lập các quy tắc của các chuyến bay và cơ chế xác minh sự tuân thủ các điều khoản của hiệp ước và bao gồm các yêu cầu mà các máy bay liên quan phải đáp ứng, cũng như các hạn chế về thành phần và thông số kỹ thuật của các thiết bị giám sát.

Theo phía Nga, Hiệp ước "đã góp phần xây dựng đáng kể lòng tin trong lĩnh vực quân sự." Nga đã đóng góp rất nhiều vào việc thực hiện Hiệp ước. Hàng năm, nước này đã tổ chức và thực hiện số lượng chuyến bay quan sát lớn nhất, cũng là nước đầu tiên tạo ra và bắt đầu sử dụng thiết bị giám sát kỹ thuật số.

Tuy nhiên, trong nhiều năm, Washington đã cáo buộc Moscow thực hiện một cách tiếp cận có chọn lọc để thực hiện Hiệp ước Bầu trời mở và vi phạm một số điều khoản của Hiệp ước này. Nga đã đưa ra các tuyên bố phản bác cáo buộc trên.

Ngày 22/11/2020, Mỹ đã rời khỏi Hiệp ước, do đó phá vỡ đáng kể sự cân bằng lợi ích của các bên tham gia Hiệp ước. “Do đó, đã gây thiệt hại nghiêm trọng đến việc tuân thủ Hiệp ước và ý nghĩa của Hiệp ước trong việc xây dựng lòng tin và sự minh bạch, đồng thời xuất hiện mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Nga. Trong bối cảnh đó, Nga đã quyết định khởi động các thủ tục rút khỏi Hiệp ước", Chính phủ Nga viết trong giải trình gửi Quốc hội.

Hổi đầu năm 2021, Bộ Ngoại giao Nga thông báo Moscow đã khởi động các thủ tục nội bộ nhà nước để rời khỏi Hiệp ước về bầu trời mở. 

Vào ngày 5/5, chính phủ Nga đã thông qua một nghị quyết phê chuẩn việc chấm dứt Hiệp ước và chuyển đề xuất này lên Tổng thống. Vào ngày 9/5, Tổng thống Putin đã bổ nhiệm Thứ trưởng Ngoại giao Sergey Ryabkov làm đặc phái viên chính thức của ông tại Quốc hội Liên bang, hay lưỡng viện quốc gia của Nga, về các vấn đề bãi bỏ Hiệp ước Bầu trời Mở.

Hôm qua – 11/5, Tổng thống Putin đã trình lên Duma Quốc gia dự luật về việc rời Hiệp ước Bầu trời mở.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hồi tháng 4 cho biết, nước này chưa xem xét việc có quay trở lại Hiệp ước Bầu trời mở hay không.