Cải tiến kỹ thuật
Mỗi nhà máy lọc dầu được thiết kế riêng để phù hợp với từng loại dầu thô. Nước ta có hai nhà máy lọc hóa dầu, nhưng mỗi nhà máy lại được thiết kế để phù hợp với mỗi loại dầu thô khác nhau. Nếu NMLD Nghi Sơn được thiết kế để sử dụng dầu nhập về từ Trung Đông thì NMLD Dung Quất được thiết kế để vận hành 100% dầu thô từ mỏ Bạch Hổ do Việt Nam khai thác.
Tuy nhiên, trữ lượng và sản lượng khai thác dầu thô mỏ Bạch Hổ ngày càng sụt giảm theo thời gian, dẫn đến tỷ lệ chế biến tại NMLD Dung Quất giảm đáng kể, hiện nay chỉ còn chiếm khoảng 40%. Như vậy, để đủ nguyên liệu cho Nhà máy vận hành tối đa công suất, Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR - chủ sở hữu NMLD Dung Quất) buộc phải mua thêm lượng lớn dầu thô ở trong hoặc ngoài nước.
Bài toán đặt ra lúc này là phải nhập loại nguyên liệu nào để phù hợp với nhà máy vốn đã được thiết kế chỉ phù hợp vận hành mỏ dầu Bạch Hổ. Theo phân tích của các kỹ sư BSR, dầu thô mua ngoài chứa nhiều thành phần cần loại bỏ mới có thể phù hợp với thiết kế của Nhà máy Dung Quất. Do đó, có thời điểm, phân xưởng chưng cất dầu thô (CDU) vận hành ở công suất cao 110% - 116% nhưng vẫn không đủ nguyên liệu Residue cung cấp cho phân xưởng RFCC (“trái tim” của Nhà máy, nơi sẽ tạo ra các sản phẩm xăng dầu) vận hành ở 100% công suất thiết kế.
Như vậy, cần tìm loại nguyên liệu mới bổ sung, để phân xưởng RFCC được chạy với công suất 100% hoặc cao hơn. Qua nghiên cứu, giới chuyên gia của BSR nhận thấy, nếu cải tiến một số kỹ thuật, loại nguyên liệu VGO (Vacuum Gas Oil) sẽ phù hợp với Nhà máy.
Theo BSR, trên thị trường, nguồn dầu VGO được chào bán giá cạnh tranh với khối lượng khoảng 45.000 - 55.000 tấn/chuyến. Với cấu hình hiện tại của Nhà máy thì chỉ cho phép nhập các lô nguyên liệu có khối lượng nhỏ hơn 10.000 tấn. Để khắc phục điều này, đội ngũ chuyên gia BSR đã tối ưu phương án nhập, thực hiện nhiều cải tiến bổ sung đối với hệ thống đường ống dầu thô, dầu xả để nhập các lô nguyên liệu VGO tới chế biến trực tiếp tại phân xưởng RFCC.
Phương án nhập VGO đã khả thi, nhưng theo BSR, để có thể sử dụng VGO ở phân xưởng RFCC cần loại bỏ các loại tạp chất. Nguyên liệu VGO có hàm lượng lưu huỳnh, chloride cao kéo theo nhiều rào cản kỹ thuật trong quá trình chế biến, có thể gây rủi ro ăn mòn hệ thống, khói thải tăng vượt ngưỡng quy định, hàm lượng lưu huỳnh vượt quá tiêu chuẩn dầu đốt cho nhiên liệu hàng hải.
Để xử lý các vướng mắc này, theo BSR, Nhà máy đã thực hiện nhiều cải tiến như nâng công suất phân xưởng SRU2 lên 110% để tăng khả năng xử lý H2S; tối ưu phối trộn để kiểm soát hàm lượng S trong sản phẩm FO; mua và sử dụng phụ gia DeSOx để bảo đảm hàm lượng SOx trong khói thải RFCC luôn tuân thủ quy định môi trường trong quá trình chế biến VGO.
Kiếm hàng triệu USD
Sau khi đã làm chủ công nghệ, cải tiến kỹ thuật, đại diện BSR nhớ lại, ngày 24/12/2022, BSR nhập lô hàng VGO đầu tiên có khối lượng hơn 51.000 tấn và chế biến thành công tại phân xưởng RFCC. Thành công của giải pháp đã mở ra triển vọng lớn cho cơ hội nhập và chế biến các nguồn nguyên liệu bổ sung cho NMLD Dung Quất, giúp khai thác tối đa công suất khả dụng của phân xưởng RFCC lên đến 111%, đem lại hiệu quả rất cao cho BSR.
Theo BSR, việc sử dụng loại nguyên liệu mới này càng tối ưu hơn khi thuế nhập khẩu VGO được áp dụng 0% từ 1/1/2023. Cả năm 2023, đơn vị này đã chế biến tổng cộng xấp xỉ 240.000 tấn VGO tương đương 7% công suất RFCC, lợi nhuận thu được từ 8 - 20 USD/thùng tùy từng thời điểm, tương ứng 13,5 - 34 triệu USD/năm. Tiếp nối thành công và kế thừa kết quả của việc nhập và chế biến lô VGO trong năm 2023, BSR tiếp tục lập kế hoạch mua và chế biến VGO liên tục với tỷ lệ cao trong năm 2024 để khai thác tối đa công suất khả dụng của phân xưởng RFCC.
Theo BSR, năm 2023 là cột mốc ấn tượng khi vận hành NMLD Dung Quất đạt công suất trung bình cả năm là 111%, cao nhất trong 15 năm vận hành. Trong năm này, BSR đã chế biến khoảng 7,8 triệu tấn dầu thô và sản xuất hơn 7,3 triệu tấn sản phẩm các loại, đem lại doanh thu lớn, đóng góp vào ngân sách nhiều.
