Yêu cầu chung đối với người hoạt động trong lĩnh vực kiểm sát
Quy tắc chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của người cán bộ kiểm sát (Quy tắc) quy định những tiêu chí về chuẩn mực đạo đức của người cán bộ kiểm sát theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh; điều chỉnh thái độ, hành vi, cách ứng xử, việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người cán bộ kiểm sát khi thi hành công vụ.
Quy tắc áp dụng đối với cán bộ, kiểm sát viên, điều tra viên, kiểm tra viên, công chức khác, viên chức công tác tại Viện KSND, Viện kiểm sát quân sự các cấp; khuyến khích áp dụng đối với cán bộ kiểm sát đã nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khác.
Quy tắc là cơ sở để các cơ quan, đơn vị, người có thẩm quyền thực hiện việc giám sát, đánh giá về phẩm chất, đạo đức, bản lĩnh, trách nhiệm, sự tận tâm, chuyên nghiệp trong thi hành công vụ của người cán bộ kiểm sát; khi xem xét bổ nhiệm các chức danh tư pháp, chức vụ lãnh đạo, quản lý; khen thưởng, kỷ luật cán bộ; Quy tắc là cơ sở để cán bộ kiểm sát tu dưỡng, rèn luyện bản thân, tạo nền nếp, tác phong, hành vi ứng xử trong xử lý công việc, góp phần xây dựng môi trường công vụ văn minh, hiện đại, chuyên nghiệp.
Về yêu cầu chung đối với người cán bộ kiểm sát, Quy tắc đưa ra 5 nguyên tắc: Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam, với Đảng Cộng sản Việt Nam; nghiêm chỉnh chấp hành kỷ luật, nguyên tắc tổ chức hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân; Luôn nói, viết và làm theo đúng cương lĩnh, điều lệ, nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định, quy chế, quyết định của Đảng, pháp luật của Nhà nước và quy định của ngành KSND trong thi hành công vụ; tận tụy, chuyên nghiệp trong xử lý công việc; Có bản lĩnh chính trị vững vàng, không né tránh trách nhiệm, dũng cảm đấu tranh với vi phạm, tội phạm và với những hành vi tham nhũng, tiêu cực; Kiên quyết bảo vệ Hiến pháp, pháp luật, lẽ phải và sự công bằng;
Có phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết, trung thực, nghiêm túc, đúng mực và nhân văn; Luôn đặt lợi ích của Đảng, của Nhà nước, của nhân dân và tập thể lên trên lợi ích của cá nhân mình; Chuyên tâm tu dưỡng, rèn luyện bản thân, thường xuyên cảnh giác, kiên định lý tưởng, ý chí, ý thức tổ chức kỷ luật, thực hành lối sống lành mạnh.
5 đức tính cần có của người cán bộ kiểm sát
Về chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, người cán bộ kiểm sát cần bảo đảm 5 đức tính: công minh, chính trực, khách quan, thận trọng và khiêm tốn.
Cụ thể, tính công minh là phẩm chất đòi hỏi người cán bộ kiểm sát phải đáp ứng các yêu cầu sau: luôn công tâm, công bằng, sáng suốt, minh bạch, nghiêm minh, nhân văn trong xử lý công việc. Trong quá trình giải quyết các vụ án, vụ việc phải luôn bảo đảm đáp ứng yêu cầu chính trị, pháp luật, nghiệp vụ. Phải luôn nhận thức các vấn đề một cách đúng đắn, không vì động cơ cá nhân, tư lợi, vụ lợi mà làm trái pháp luật, trái với lẽ công bằng. Không bị tác động, chi phối bởi bất kỳ sự can thiệp trái pháp luật nào; không sợ quyền uy, không thể mua chuộc.
Người cán bộ kiểm sát, không chỉ công minh mà còn phải chính trực trong công việc. Phẩm chất chính trực đòi hỏi người cán bộ kiểm sát phải luôn trung thực, thẳng thắn, chân thành, theo đúng lẽ phải, luôn coi trọng công việc, có quan điểm rõ ràng trong giải quyết công việc. Bên cạnh đó, phải có bản lĩnh vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao; dám đấu tranh với cái sai, bảo vệ cái đúng. Trong giải quyết công việc, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm về các quyết định của mình; mạnh dạn, quyết đoán đề xuất các hình thức, biện pháp sáng tạo, linh hoạt và hiệu quả.
Để bảo đảm sự công minh, chính trực, yêu cầu người cán bộ kiểm sát phải có tác phong và phương pháp làm việc một cách khách quan. Tính khách quan biểu hiện ở chỗ, khi giải quyết công việc cán bộ kiểm sát phải chí công vô tư, luôn tôn trọng sự thật khách quan; giải quyết công việc theo đúng pháp luật và quy định của Ngành; không vì lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, không thiên vị hoặc áp đặt định kiến cá nhân chủ quan bất cứ bên nào trong giải quyết vụ án, vụ việc. Không được can thiệp trái pháp luật vào hoạt động thực thi công vụ của các cá nhân, cơ quan, đơn vị trong và ngoài ngành Kiểm sát.
Về tính thận trọng, đòi hỏi người cán bộ kiểm sát khi giải quyết công việc phải cân nhắc, đi sâu tìm hiểu, phân tích làm rõ bản chất sự việc để tránh sai sót khi đưa ra quyết định. Xác định đầy đủ yêu cầu chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn để giải quyết vụ án, vụ việc đúng pháp luật, bảo đảm nghiêm minh, kịp thời; đồng thời phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của Trung ương và địa phương. Tính thận trọng còn đòi hỏi người cán bộ kiểm sát phải kiên quyết chống lại “căn bệnh” qua loa, đại khái, xem xét sự việc một cách hời hợt, thiếu trách nhiệm. Tuy nhiên, thận trọng nhưng không được do dự, chần chừ; kiên quyết nhưng không được chủ quan, nóng vội dẫn đến giải quyết vụ, việc thiếu chính xác.
Bộ quy tắc cũng yêu cầu người cán bộ kiểm sát phải có tác phong khiêm tốn. Sự khiêm tốn của người cán bộ kiểm sát có nghĩa là luôn có ý thức, thái độ đúng mực trong nhìn nhận, đánh giá bản thân, cầu thị, nêu gương, giản dị, hòa đồng, có ý thức giữ gìn hình ảnh của ngành KSND. Không quan liêu, cửa quyền, hách dịch; không tự mãn, tự cao, tự đại, coi thường người khác; luôn tôn trọng và phục vụ nhân dân.
Cùng với việc thực hiện Quy tắc này, người cán bộ kiểm sát cần áp dụng, vận dụng đồng bộ các quy định của Đảng, Nhà nước và quy định khác của Ngành về đạo đức, văn hóa ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức.
