Chủ động phòng chống cúm gia cầm

Tình hình cúm gà tại nước ta

Từ đầu năm 2020 đến nay, đã có 11 quốc gia và vùng lãnh thổ ghi nhận các ổ dịch cúm gia cầm.

Tại Trung Quốc, ngày 1/2 của Bộ Nông nghiệp Trung Quốc cho hay họ đã phát hiện ra ổ dịch cúm gia cầm H5N1 tại một trang trại nằm ở Thiệu Dương, tỉnh Hồ Nam.

Trang trại có 7.850 con gà và 4.500 con đã chết. Giới chức địa phương đã tiến hành tiêu hủy 17.828 gia cầm.

Thông tin về dịch cúm gia cầm được công bố trong bối cảnh chính quyền Trung Quốc vẫn đang huy động mọi nguồn lực để kiểm soát virus Corona chủng mới gây nên bệnh viêm phổi lạ ở Hồ Bắc, tỉnh nằm sát ngay Hồ Nam. Chỉ cần một sự thiếu cẩn trọng, lơ là sẽ đủ tạo điều kiện cho dịch cúm A(H5N1) tái phát. 

Để chủ động ngăn chặn dịch bệnh cúm A(H5N1) bùng phát trên gia cầm và nguy cơ lây sang người. Ngày 5/2, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo: Không để xảy ra hiện tượng dịch chồng dịch trong bối cảnh bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus Corona Covid-19 trên người đang xảy ra, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương, các tổ chức, cá nhân tiếp tục thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống trước các diễn biến phức tạp mới của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp. 

Tại Việt Nam theo tìm hiểu, từ đầu tháng 1/2020 đến nay, một  số nơi trên cả nước mới chỉ xuất hiện A(H5N6). Ngay từ khi bắt đầu có thông tin về dịch cúm gia cầm nhà nước đã có những chỉ đạo nhanh chóng, kịp thời để giảm nguy cơ thiệt hại đến mức thấp nhất.

Theo thông tin từ Chi cục Chăn nuôi và Thú y Hà Nội (Sở NN&PTNT Hà Nội), trên địa bàn thành phố Hà Nội đã xuất hiện ổ dịch cúm gia cầm chủng A/H5N6 tại huyện Chương Mỹ. Tổng số gia cầm phải tiêu hủy là 2.397 con.

Tại Thanh Hóa có 23.000 gia cầm nhiễm cúm A(H5N6) đã bị tiêu hủy, tính đến trưa ngày 10/2, bệnh cúm gia cầm A(H5N6) đã xảy ra tại 10 hộ chăn nuôi của 4 thôn, thuộc 2 huyện Nông Cống và Quảng Xương.

Dịch cúm A(H5N6) cũng đã xuất hiện trên đàn gia cầm tại Nghệ An. Trong sáng 7/2, chính quyền xã Quỳnh Hồng và cơ quan thú y tiến hành tiêu hủy 160 con ngan, gà của 2 gia đình bà Hồ Thị Tình và ông Hồ Hữu Thắng ở xóm Hồng Phú, thuộc xã Quỳnh Hồng (Quỳnh Lưu).

Nguy hiểm và thiệt hại

Cúm A(H5N1) gây nên bệnh hô hấp nghiêm trọng ở gia cầm và có khả năng lây nhiễm cho con người. Virus này lần đầu được phát hiện năm 1996 tại Trung Quốc và có thể làm gia cầm chết hàng loạt.

Từ năm 2003 dịch cúm gia cầm H5N1 đã làm 455 người tử vong trên thế giới. Trên thực tế, dịch cúm H5N1 đã gây thiệt hại lớn ở Việt Nam. Tháng 12/2003 Việt Nam thông báo ca đầu tiên nhiễm cúm gia cầm độc lực cao (HPAI) H5N1. Chỉ trong vòng vài tháng bệnh này đã được phát hiện tại 57 trên 64 tỉnh, thành trên toàn quốc. Khoảng 44 triệu gia cầm, chiếm 17% tổng đàn gia cầm cả nước, đã bị tiêu hủy nhằm ngăn chặn dịch bệnh và các ca chết do dịch.

 Dịch bệnh đã gây thiệt hại nặng nề cho nông dân và nền kinh tế nói chung. Thiệt hại kinh tế vào khoảng 250 triệu USD, tương đương 0,5% GDP. Ngoài ra, trong năm 2004 đã ghi nhận 15 trường hợp người chết và ngày càng có bằng chứng cho thấy virus có thể lây sang người. Đồng thời, từ năm 2004 – 2014, Việt Nam đã ghi nhận 127 người mắc bệnh, trong đó có 64 người chết vì cúm H5N1.

Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cúm có thể lây từ người qua người nhưng việc lây nhiễm không phải là dễ dàng. Theo trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Mỹ, hầu hết các ca người nhiễm cúm A(H5N1) đều do một thời gian dài tiếp xúc với gia cầm nhiễm bệnh.

Tuy nhiên, cúm gia cầm cũng gây ra tỉ lệ tử vong cao với người, khoảng hơn 50% trong 15 năm qua (SARS là 10%, trong khi virus Corona chủng mới là hơn 2%).

Đối với A/H5N6; theo thông tin từ Bộ Y tế, bệnh cúm gia cầm H5N6 là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, do virus cúm thuộc nhóm A(H5N6) gây ra. Bệnh có tốc độ lây lan rất nhanh làm chết hàng loạt gia cầm ở nhiều loài khác nhau như: Gà, vịt, ngan, chim cút... Đặc biệt bệnh cúm gia cầm H5N6 có thể lây sang người và có khả năng gây tử vong cao.

Tại Hàn Quốc, năm 2016 kinh tế Hàn Quốc có nguy cơ mất hơn 1 tỷ USD do dịch cúm gia cầm.

 Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Các lực lượng chức năng nước này đã tiêu hủy khoảng 20 triệu gia cầm trong bối cảnh dịch H5N6 đang hoành hành trên khắp nước này. Con số trên chiếm gần 25% quy mô đàn gia cầm hiện nay tại Hàn Quốc.

Chuyên gia phân tích thuộc Viện Nghiên cứu Hyundai dự đoán nếu 30% quy mô đàn gia cầm tại Hàn Quốc bị nhiễm dịch cúm gia cầm, các thiệt hại kinh tế gây ra ước tính lên đến 1.400 tỷ won (1,17 tỷ USD).

Tại Việt Nam, năm 2014 đã ghi nhận các ổ dịch cúm A(H5N6) trên gia cầm tại một số tỉnh Lạng Sơn, Lào Cai, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Ngãi. Phú Thọ, Bắc Giang, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam. Kết quả xét nghiệm bằng giải trình tự gen của các mẫu virus cúm A(H5N6) phát hiện ở Việt Nam thấy có sự tương đồng đến 99% với chủng virus cúm A(H5N6) gây bệnh trên người tại Trung Quốc.

Gần đây nhất năm 2019, bệnh dịch cúm gia cầm xảy ra tại 70 hộ chăn nuôi, 44 xã, 41 huyện thuộc 24 tỉnh, thành phố với số gia cầm tiêu hủy 133.000 con.

Ảnh minh họa

Chủ động phòng dịch 

Ngày 3/2, Bộ NN&PTNT đã có Công điện khẩn số 735/CĐ-BNN-TY gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, TP về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng chống dịch cúm gia cầm.

Theo đó, Bộ NN&PTNT đề nghị các địa phương tập trung hướng dẫn chủ chăn nuôi gia cầm tăng cường áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, chủ động các biện pháp phòng dịch, tiêm phòng vaccine cúm gia cầm cho đàn gia cầm bảo đảm đạt tỷ lệ tối thiểu trên 80% tổng đàn có nguy cơ và thuộc đối tượng tiêm phòng.

Bên cạnh đó, bố trí các nguồn lực, kinh phí để tổ chức giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh và sự lưu hành virus cúm A(H5N1) cũng như các loại cúm gia cầm khác, phát hiện sớm và xử lý triệt để ổ dịch, không để dịch bệnh lây lan diện rộng.

Bộ Công Thương có trách nhiệm tăng cường công tác quản lý thị trường, ngăn ngừa nhập lậu gia cầm, xử lý nghiêm các hộ kinh doanh trái phép, không để hiện tượng buôn bán gia cầm và các sản phẩm gia cầm không được kiểm dịch, không rõ nguồn gốc trên thị trường, đặc biệt tại các chợ đầu mối.

Để phòng chống cúm gia cầm cần: Tránh tiếp xúc với gia cầm gây bệnh, nguy cơ bị bệnh cao nhất là khi tiếp xúc với gia cầm nhiễm bệnh. Vì vậy, khi phát hiện gia cầm ốm, chết tuyệt đối không được giết mổ và sử dụng mà phải thông báo ngay cho chính quyền địa phương. Không vận chuyển, mua bán gia cầm và sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc.

Rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với gia cầm cho dù gia cầm có nhiễm bệnh hay không. Nếu gia đình có nuôi gia cầm thì khi dọn dẹp sân chuồng nên đeo khẩu trang, tiêu hủy chất thải của gia cầm một cách an toàn ở xa nơi sinh hoạt và chăn nuôi.

 Tuân thủ quy tắc an toàn khi giết mổ gia cầm, nếu phải giết mổ gia cầm thì cần tuân theo quy tắc an toàn như: Đeo khẩu trang, găng tay, cẩn thận để tránh tiếp xúc với chất thải, lông, máu và lòng của gia cầm. Sau khi mổ thì phải rửa tay bằng xà phòng để diệt khuẩn. 

Giữ vệ sinh là khâu vô cùng quan trọng trong công tác phòng chống dịch bệnh cúm gia cầm, trong đó quan trọng nhất là rửa tay. Rửa tay trước, trong và sau khi chế biến thức ăn; rửa tay trước và sau khi ăn; rửa tay sau khi tiếp xúc với bất kì bộ phận nào của gia cầm... Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch là tốt nhất vì xà phòng có khả năng sát khuẩn, tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh.

 Giữ vệ sinh khi chế biến thức ăn bằng cách dùng riêng dao, thớt cho thức ăn sống và thức ăn chín. Thực phẩm cần nấu chín kỹ, nhất là thịt và trứng gia cầm, vì nếu không các vi khuẩn sẽ không chết đi và vẫn có khả năng gây bệnh.

Khi có những dấu hiệu như sốt cao đột ngột (trên 38oC), đau đầu, đau nhức cơ, ho khan kéo dài, đau họng, tức ngực dữ dội, khó thở, nghe phổi có tiếng ran, tím tái nhanh, mệt mỏi rã rời, tiêu chảy, rối loạn ý thức thì cần đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời.