“Khoảng trống” lĩnh vực sức khỏe cần sớm khắc phục

Bên cạnh đó, cũng có một số hội thảo khoa học chuyên đề, một số báo cáo về một số vấn đề chúng ta cần chú trọng hơn nữa, khắc phục hơn nữa trong lĩnh vực bảo vệ sức khỏe Nhân dân, phòng, chống bệnh tật… Một trong số đó, rất quan trọng với bất cứ ai, là khía cạnh sức khỏe tâm thần.

Theo thống kê của Bộ Y tế, gần 15 triệu người dân Việt Nam, tương đương 14,9% dân số, đang phải vật lộn với 1 trong 10 chứng rối loạn tâm thần phổ biến.

Sự gia tăng các rối loạn tâm thần, gồm trầm cảm, lo âu, rối loạn stress sau chấn thương, nghiện rượu và chất kích thích… đang trở thành một trong những gánh nặng y tế hàng đầu của quốc gia. Đáng lo ngại là sự trẻ hóa tỷ lệ mắc các rối loạn tâm thần khi có đến 3 trong 15 triệu người có vấn đề về sức khỏe tâm thần là những người trẻ, trong độ tuổi học tập, là tương lai của đất nước.

Đáng lo ngại nữa là việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc và điều trị. Chỉ khoảng 29% số người mắc rối loạn tâm thần và 1/3 số người bị trầm cảm được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần chính thức.

Tình trạng thiếu cơ sở vật chất và nhân lực y tế cũng là một vấn đề nan giải. Khảo sát năm 2022 của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho thấy, chỉ có 9,1% trong số 649 bệnh viện huyện/trung tâm y tế quận, huyện có khả năng điều trị nội trú cho người bệnh tâm thần. Số lượng nhà tâm lý lâm sàng và tâm lý trị liệu trên toàn quốc lại rất hạn chế, chỉ khoảng 143 người và dịch vụ này vẫn chưa được bảo hiểm y tế chi trả. Nói cách khác, số người bị rối loạn tâm thần và đi trị liệu là rất hiếm hoi, số chuyên gia y tế có thể đáp ứng nhu cầu này còn hiếm hoi hơn nữa.

Trong cuộc sống hiện đại, ngoài những người bị rối loạn tâm thần do bệnh lý, do các yếu tố sinh lý (như chấn thương, ăn uống)… thì còn có một yếu tố ai cũng có thể gặp, là áp lực từ cuộc sống, từ quan niệm lệch lạc…

Có một số người trong xã hội, sai lầm khi luôn chạy theo đồng tiền, sai lầm khi quá quan trọng chuyện ái tình, luôn đố kỵ với người khác, luôn cảm thấy bất toại nên luôn cau có, bực bội, giận dữ… và cứ tích tụ lâu dần ngày qua ngày, sẽ rối loạn tâm thần.

Có thể dẫn chứng một số vụ án vừa xảy ra gần đây như người đàn ông ở Bình Dương sát hại người tình và cả con riêng của người tình chỉ vì bị đòi chia tay; hay một số người bực bội chuyện gia đình nên ra đường nếu gặp va chạm giao thông có thể “giận cá chém thớt”, tấn công, hành hung người đi đường… Xin nói rõ dẫn chứng như vậy không phải để biện bạch cho vi phạm pháp luật, hành vi tội phạm. Nhưng chắc chắn những người này nếu trước đó biết chăm sóc sức khỏe tâm thần chính mình, thì có thể họ đã không phạm tội như vậy.

Ngày Thầy thuốc Việt Nam, suy nghĩ về vấn đề sức khỏe tâm thần như vậy, để mong mỏi Nhà nước và ngành Y tế cần chú trọng hơn nữa vấn đề chăm sóc sức khỏe tâm thần cho người dân. Và bản thân mỗi người trong xã hội cũng phải ý thức việc tự chăm sóc sức khỏe tâm thần chính mình; tránh xa, diệt trừ những điều tiêu cực, phát thải; luôn suy nghĩ tích cực, sống tích cực, để mỗi ngày mới là một ngày vui.