Để hạn chế hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá trong phim, ảnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch mới ban hành Thông tư 14/2024 quy định về việc hạn chế sử dụng hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá trong tác phẩm điện ảnh và sân khấu.
Thông tư này thay thế Thông tư số 25 ngày 30/8/2018, có hiệu lực từ ngày 25/1/2025.
Phạm vi áp dụng của Thông tư bao gồm tất cả các tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động biểu diễn nghệ thuật, sản xuất phim, phát hành phim, phổ biến phim và phân loại phim. Điều này bao gồm cả các diễn viên tham gia trong tác phẩm điện ảnh và biểu diễn nghệ thuật.
Theo bà Phan Thị Hải - Phó Giám đốc Phụ trách Quỹ Phòng, chống tác hại (PCTH) thuốc lá, Thông tư 14/2024 quy định về việc hạn chế sử dụng hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá trong tác phẩm điện ảnh và sân khấu mới được ban hành là hết sức quan trọng và cần thiết.
"Hiện nay, việc các diễn viên, ca sỹ sử dụng việc hút thuốc lá như là một cách thể hiện tính cách nhân vật hoặc thể hiện tâm trạng trong quá trình biểu diễn gây ảnh hưởng rất lớn đến hành vi, lối sống của giới trẻ. Bên cạnh đó các công ty thuốc lá có thể thông qua những người nổi tiếng, tác phẩm sân khấu, điện ảnh, các MV ca nhạc để quảng bá cho hành vi hút thuốc", đại diện Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá nhận định.
Luật Quảng cáo đã có quy định cấm quảng cáo các sản phẩm thuốc lá dưới mọi hình thức, Luật Thương mại cấm khuyến mại hoặc sử dụng thuốc lá để khuyến mại dưới mọi hình thức.
Kinh nghiệm một số quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ cho thấy việc quản lý chặt chẽ các hình ảnh sử dụng thuốc lá và các dụng cụ liên quan tới thuốc lá như gạt tàn, biển quảng cáo, các nhãn hiệu, màu sắc liên quan tới các thương hiệu thuốc lá khác nhau là rất cần thiết và hiệu quả trong việc không gia tăng tỷ lệ hút thuốc trong giới trẻ.
Một số biện pháp mà Trung Quốc đang sử dụng để hạn chế hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá như quản lý cấp giấy phép hoặc yêu cầu chỉnh sửa các phim nếu có hình ảnh liên quan tới thuốc lá; Giảm thời lượng các cảnh hút thuốc; không được hút thuốc trong các cảnh quay tại các tòa nhà công cộng hoặc những nơi cấm hút thuốc; không được chiếu cảnh trẻ vị thành niên hút thuốc hoặc mua thuốc lá, cấm mọi hình thức quảng cáo thuốc lá trên truyền hình, kể cả nhận diện sản phẩm thuốc lá; các vở kịch có quá nhiều cảnh hút thuốc sẽ không được đề cử vào bất kỳ giải thưởng xuất sắc nào trong lĩnh vực điện ảnh; các cơ quan quản lý có trách nhiệm quản lý và giám sát, yêu cầu các nhà sản xuất trong phạm vi quyền hạn của mình thực hiện các tác phẩm truyền hình không khói thuốc và khuyên các đạo diễn và diễn viên không quay các cảnh hút thuốc.
Ấn Độ đã ban hành quy định: phim và nội dung truyền hình phát sóng tại Ấn Độ mô tả thuốc lá phải có lý do hợp lý tại sao phải sử dụng hình ảnh thuốc lá; nội dung phim phải có thông điệp cảnh báo về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, hiển thị trong ít nhất 30 giây ở phần mở đầu và giữa chương trình. Ngoài ra, cần có các tuyên bố miễn trừ trách nhiệm dưới dạng âm thanh và hình ảnh với thời lượng tối thiểu là 20 giây.
Tại Việt Nam, nhiều chuyên gia thống nhất sự cần thiết phải hạn chế hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá trong tác phẩm sân khấu điện ảnh. Một số ý kiến khuyến nghị mở rộng phạm vi của Thông tư ra các tất cả các hình thức, trên các nền tảng (sân khấu, màn ảnh rộng, truyền hình và nền tảng internet), phim sản xuất trong nước và nhập khẩu, bổ sung các thông tin quy định cụ thể hơn đối với từng lĩnh vực điện ảnh, sân khấu và đối tượng áp dụng thông tư.
