Bảo vệ bản quyền tranh trên thị trường trực tuyến - khó chồng khó

Thị trường tranh trực tuyến khởi sắc ở Việt Nam nhiều năm nay.
Thị trường tranh trực tuyến khởi sắc ở Việt Nam nhiều năm nay.
(PLVN) - Sau nhiều năm hoạt động, thị trường tranh trực tuyến vốn mang đến nhiều lợi ích cho giới mỹ thuật Việt Nam nay đã bộc lộ hạn chế. Nhiều nghệ sĩ, nhà sưu tầm và người yêu thích mỹ thuật nghi ngại về tranh giả tại các sàn giao dịch trực tuyến hay việc đưa tranh lên Internet khiến tác phẩm của họ dễ bị sao chép hơn. 

Vi phạm tác quyền vẫn tràn lan

Hơn thập kỷ qua, thị trường mỹ thuật Việt Nam rơi vào tình trạng ảm đạm, một trong những nguyên nhân chính là tình trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Các bức tranh giả, tranh nhái tràn lan trên thị trường với đủ mọi mức giá khiến những bức tranh thật bị giảm giá trị, kênh kiếm sống của các hoạ sĩ chân chính bị thu hẹp. Không chỉ thế, một thị trường tranh “vàng thau lẫn lộn” khiến người mua và công chúng trong nước mất lòng tin, mỹ thuật Việt mất uy tín trên trường quốc tế.

Trước khi mô hình sàn giao dịch tranh trực tuyến du nhập vào Việt Nam, các hoạ sĩ thường phải gửi tranh bán qua các phòng tranh (gallery), hoặc qua người quen giới thiệu và khách đã mua hàng. Các hoạ sĩ cũng có thể đăng tải bức tranh mình sáng tác lên trang cá nhân, website cá nhân và tự quảng cáo đến công chúng qua Internet.

Nếu lướt qua các trang mạng xã hội, không khó để tìm thấy những phiên chợ tranh trực tuyến như “All about Art and Artist” (hơn 80 nghìn thành viên), "Vietnam Art space" (hơn 40 nghìn thành viên), “Vietnam Art now” (hơn 10 nghìn thành viên)... 

Khi bắt đầu có các sàn giao dịch tranh trực tuyến, hoạ sĩ có thể chỉ cần chụp lại rồi đăng tải trên sàn và điền các thông tin về bức tranh kèm giá bán. Đây là một kênh cho các hoạ sĩ công bố tác phẩm của mình và thông qua đó, họ có thể tiếp cận đến nhiều nhóm người mua tiềm năng hơn.

 Đáng nói, trên các sàn giao dịch này còn có chính sách về bản quyền tác giả và cơ chế để người dùng báo cáo các tác phẩm có dấu hiệu vi phạm bản quyền. Đơn cử, trong chính sách của sàn giao dịch Inhochines Art – một sàn giao dịch tranh lâu năm, đã hướng dẫn người dùng báo cáo ngay cho bộ phận quản lý tác phẩm thông qua trang web hoặc số hotline trong trường hợp phát hiện tác phẩm đăng tải có nội dung vi phạm bản quyền.

Theo đó, tùy theo mức độ vi phạm về chính sách bản quyền, Indochine Art có thể xem xét gỡ bỏ nội dung vi phạm, tạm dừng hoặc chấm dứt hoạt động tài khoản, hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

Cách đây vài ba năm, giới mỹ thuật đã đặt nhiều kỳ vọng thị trường tranh trực tuyến có thể thay đổi phần nào thị trường hội hoạ theo hướng tích cực hơn, bảo đảm được quyền lợi hoạ sĩ tốt hơn. Bởi lẽ, nếu chỉ công bố tác phẩm một cách cục bộ như bày bán ở một số phòng tranh, bức tranh này vẫn có thể bị đạo nhái và bày bán ở những vùng khác.

Thông qua việc công bố tác phẩm trực tuyến trên một sàn giao dịch có uy tín, tác giả vừa có thể khẳng định quyền sở hữu của mình với sáng tác, những tác phẩm đạo nhái có thể sẽ bị báo cáo và loại trừ ra khỏi hệ thống, mà các nhà sưu tầm chuyên nghiệp, người mua tranh có thể tin tưởng hơn khi lựa chọn mua hàng. 

Thiếu cơ chế, thiếu lòng tin

Dù vậy, sau nhiều năm hoạt động, thị trường tranh trực tuyến được kỳ vọng mang đến nhiều lợi ích cho giới mỹ thuật Việt Nam nay đã bộc lộ nhiều hạn chế. Nhiều nhà sưu tập tranh ở Hà Nội có chung đánh giá rằng, những nhóm tranh bán online thường là giá trị thấp, tranh của họa sĩ mới hoặc là để trang trí là chính, không phải là tranh để sưu tập. Còn nhiều hoạ sĩ sáng tạo những bức tranh có giá trị lớn thường có xu hướng không đưa lên Internet bởi lo ngại sẽ bị sao chép ngay lập tức. 

Lo ngại này là hoàn toàn có lý khi tình trạng chép tranh lậu bày bán tại các cửa hàng vốn chưa giải quyết được thì nay lại nảy sinh nạn chép tranh bán trực tuyến. Bên cạnh những tài khoản chính chủ, sàn mua tranh uy tín thì cũng xuất hiện một loạt các tài khoản giả mạo, sàn giao dịch giả để bán tranh cho khách.

Còn có hiện tượng nhiều bức tranh được hoạ sĩ chụp lại, đăng tải trên trang cá nhân nhưng bị các chợ tranh trực tuyến “ăn cắp” qua trang web của mình để rao bán hoặc để in lên các sản phẩm thương mại khác.  

Do vậy, không lạ khi nhiều hoạ sĩ, người sưu tầm tranh chuyên nghiệp đang nghi ngờ tính khả thi của việc mua bán tranh online. Người sưu tập tranh chuyên nghiệp chỉ dùng các kênh online để thu thập thông tin, sau đó sẽ tìm gặp trực tiếp tác giả và xem tác phẩm. 

Dù pháp luật Việt Nam đã có những quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, ngăn chặn các hành vi vi phạm tác quyền và các tổ chức, cơ quan chuyên môn thẩm định tranh thật tranh giả nhưng nạn tranh giả vẫn ngang nhiên tiếp diễn. Nếu không có cơ chế hợp lý kịp thời giải quyết được thực trạng nhức nhối về vi phạm bản quyền, nền mỹ thuật Việt Nam không biết đến bao giờ mới có thể khởi sắc, được thế giới ghi nhận? 

Tin cùng chuyên mục

Điện ảnh Việt và nỗi lo tăng thuế

Điện ảnh Việt và nỗi lo tăng thuế

(PLVN) - Những năm qua, điện ảnh Việt Nam đã có những bước tiến, tăng trưởng hàng năm và có những tác phẩm “ăn khách”.Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đáng ghi nhận, ngành điện ảnh vẫn đang đối mặt với những khó khăn, rào cản về chi phí, đặc biệt vấn đề dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng - GTGT (sửa đổi) sắp tới.

Đọc thêm

'Ông vua chân dung' của nhiếp ảnh Việt Nam

Bức ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp ngồi bên nhạc sĩ Văn Cao vào ngày mùng 6 Tết Nhâm Thân 1992. (Ảnh: Nguyễn Đình Toán)
(PLVN) - Sở hữu tư liệu đồ sộ với hàng vạn bức ảnh quý giá chụp chân dung các văn nghệ sĩ, nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Đình Toán được người trong nghề gọi với cái tên thân thương là “ông vua chân dung”. Đây không chỉ là một nghệ danh, mà còn là sự ghi nhận cho những đóng góp không ngừng nghỉ của ông trong việc lưu giữ và tôn vinh vẻ đẹp nghệ thuật qua từng khuôn mặt, từng nhân vật mà ông đã có cơ hội ghi lại trong suốt mấy chục năm qua.

'Multiverse - Đa vũ trụ' - Khám phá một vũ trụ bên trong mỗi con người

"Multiverse - Đa vũ trụ” ẩn chứa những câu hỏi về bản chất con người (Ảnh: BTC)
(PLVN) - Album “Multiverse - Đa vũ trụ” của Tùng Dương có các ca khúc ẩn chứa những câu hỏi về bản chất con người, về sinh tồn và ý nghĩa cuộc sống, về khả năng vượt thoát khỏi không gian sống chật hẹp để vươn tới những vũ trụ xa xăm hoặc để trở về khám phá một vũ trụ bên trong mỗi con người…

Khát khao làm phim điện ảnh “bom tấn”

Bộ phim "Khóc hay cười" thu hút nhiều khán giả.
(PLVN) - “Chúng tôi cố gắng một năm sẽ làm 3 - 4 phim chiếu rạp. Chúng tôi mong muốn làm phim điện ảnh bom tấn, kiểu Hollywood ”. Đó là lời chia sẻ của Đạo diễn Phạm Đức Dũng tại họp báo ra mắt Hãng phim Bạch Mã ngày 13/11/2024 tại Hà Nội.

Huỳnh Thị Thanh Thủy- Tự hào nhan sắc Việt

Huỳnh Thị Thanh Thủy- Tự hào nhan sắc Việt
(PLVN) -  Xuất sắc vượt qua nhiều đại diện đến từ các quốc gia trên thế giới, Huỳnh Thị Thanh Thủy đã đăng quang ngôi vị cao nhất, mang về chiếc vương miện danh giá Hoa hậu Quốc tế đầu tiên cho Việt Nam, đây là sự kiện quan trọng, đánh dấu tên tuổi Việt Nam trên bản đồ nhan sắc thế giới.

'Giọng hát hay Hà Nội năm 2024' - khơi dậy tình yêu Hà Nội

Cuộc thi “Giọng hát hay Hà Nội năm 2024” chính thức trở lại, tiếp tục hành trình tìm kiếm và vinh danh những giọng ca trẻ đầy tài năng của Thủ đô. (ảnh Thùy Dương)
(PLVN) - Cuộc thi “Giọng hát hay Hà Nội năm 2024” không chỉ là sân chơi nghệ thuật, mà còn là dịp để các thí sinh cũng như người dân Hà Nội ôn lại những trang sử hào hùng và khơi dậy tình yêu, niềm tự hào về quê hương trong trái tim mỗi người.

Văn hóa kinh doanh là giải pháp quan trọng để phát triển đất nước

Các đại biểu thảo luận tọa đàm: "Doanh nghiệp thời 4.0: Chuyển đổi văn hóa số tạo nên sự khác biệt."(Ảnh: BTC).
(PLVN) -  “Trong giai đoạn hiện nay, trước các cơ hội và thách thức đặt ra, chúng ta đã xác định văn hóa là nguồn lực nội sinh quan trọng. Bảo vệ bản sắc văn hóa, phát huy tiềm năng sức mạnh văn hóa dân tộc trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh là giải pháp quan trọng để phát triển đất nước”.

200 tác phẩm "Hiện Linh" khám phá thế giới của đất mẹ

200 tác phẩm "Hiện Linh" khám phá thế giới của đất mẹ (ảnh P.V)
(PLVN) - Triển lãm gốm "Hiện Linh" mang tới công chúng, những người yêu nghệ thuật gần 200 tác phẩm lần đầu được ra mắt của Giáo sư, họa sĩ Ngô Xuân Bính. Trong không gian đương đại tại Bảo tàng Hà Nội, các tác phẩm gốm ‘Hiện Linh’ sẽ dẫn dắt người xem bước vào thế giới vừa quen thuộc, vừa mới lạ của đất Mẹ.