Trong nỗ lực nâng cao hiệu quả cứu hộ những người mất tích trong môi trường hoang dã, các nhà nghiên cứu tại Đại học Glasgow (Scotland) đã tạo ra một hệ thống máy tính độc đáo, có khả năng "suy nghĩ như người thật" trong tình huống bị lạc. Hệ thống này sử dụng dữ liệu thực tế về hành vi của những người từng bị mất tích ngoài tự nhiên để mô phỏng và dự đoán những vị trí họ có khả năng xuất hiện – giúp lực lượng cứu hộ định hướng chính xác và tiết kiệm thời gian quý giá.
Dưới sự dẫn dắt của nghiên cứu sinh Jan-Hendrik Ewers tại Trường Kỹ thuật James Watt (thuộc Đại học Glasgow), nhóm nghiên cứu đã phân tích hàng loạt báo cáo và nghiên cứu lịch sử về cách con người phản ứng khi bị lạc trong rừng núi, nhằm xây dựng các “tác nhân mô phỏng” (simulated agents). Những tác nhân này đại diện cho con người thật trong trạng thái tâm lý khác nhau, từ hoảng loạn đến lý trí, và hành vi của họ được điều khiển bởi các thuật toán riêng biệt – chẳng hạn như tìm kiếm nguồn nước, con đường, nhà cửa hoặc nơi trú ẩn.
Hệ thống AI sau đó tạo ra bản đồ nhiệt (heat map) – một bản đồ thể hiện xác suất người mất tích có thể xuất hiện tại các khu vực khác nhau trong địa hình. Nhờ đó, các đội cứu hộ có thể tập trung tìm kiếm tại những điểm có khả năng cao nhất thay vì dàn trải lực lượng.
“Lớn lên ở vùng cao nguyên Scotland và là một người đam mê leo núi, tôi hiểu rõ mức độ nguy hiểm khi bị lạc và tầm quan trọng của các đội cứu hộ. Họ thường là tình nguyện viên và luôn phải làm việc trong điều kiện thiếu thốn,” Ewers chia sẻ.
Để kiểm chứng độ chính xác, nhóm nghiên cứu đã triển khai các "tác nhân AI" tại nhiều điểm trên bản đồ mô phỏng đảo Isle of Arran, một khu vực rừng núi nổi tiếng ngoài khơi bờ tây Scotland. Bản đồ nhiệt thu được cho thấy sự trùng khớp đáng kinh ngạc với dữ liệu thực tế về các vị trí mà người mất tích thường được tìm thấy.
Điều này chứng minh rằng các tác nhân mô phỏng hành xử rất giống với con người thật, từ đó mang lại tiềm năng ứng dụng thực tiễn to lớn cho công tác cứu hộ trong tương lai.
Giáo sư David Anderson, đồng tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh: “Điều đáng chú ý là phương pháp mô hình tâm lý này có thể áp dụng cho mọi loại địa hình – từ núi rừng, rừng rậm nhiệt đới cho đến sa mạc. Nó mở ra cơ hội hỗ trợ các đội cứu hộ trên toàn thế giới.”
Ngoài việc mô phỏng hành vi người lạc, nhóm nghiên cứu còn đang hướng đến tích hợp hệ thống này với drone cảm biến (thiết bị bay không người lái có trang bị camera và cảm biến). Điều này sẽ giúp tự động quét các khu vực có xác suất cao, tăng tốc độ phản ứng và giảm thiểu rủi ro cho cả người bị nạn lẫn lực lượng cứu hộ.
Ewers cho biết: “Dù cần thêm thời gian để hoàn thiện và kiểm định trong môi trường thực tế, nhưng kết quả bước đầu cho thấy hiệu quả đầy hứa hẹn của mô hình AI kết hợp bản đồ hóa thống kê này.”
Nghiên cứu này không chỉ là thành tựu công nghệ, mà còn thể hiện cách AI có thể được khai thác nhân đạo, phục vụ cứu người chứ không chỉ là công cụ thương mại. Trong bối cảnh tai nạn leo núi, trekking, du lịch hoang dã ngày càng phổ biến, đây có thể là chìa khóa để giảm thiểu thương vong, tăng cơ hội sống sót cho người gặp nạn.
