Tôn trọng tối đa ý chí các bên trong giải quyết tranh chấp dân sự

(PLO) - Đây là quan điểm được nhiều chuyên gia, nhà khoa học nêu lên tại cuộc họp Hội đồng khoa học Bộ Tư pháp cho ý kiến đối với Đề án hoàn thiện pháp luật về hợp đồng và giải quyết tranh chấp dân sự bằng phương thức ngoài tố tụng tòa án do Thứ trưởng Phan Chí Hiếu chủ trì vào ngày 27/12.

Tại Việt Nam, việc giải quyết tranh chấp bằng phương thức trung gian hoà giải và tố tụng trọng tài là hai phương thức giải quyết tranh chấp dân sự, kinh doanh thương mại ngoài tố tụng được khuyến khích trong giải quyết tranh chấp theo tinh thần cải cách tư pháp. Tuy nhiên, trên thực tế số lượng các tranh chấp được giải quyết theo phương thức này còn rất hạn chế, chưa được đặt trong danh sách ưu tiên lựa chọn cho quá trình giải quyết tranh chấp thương mại của các cá nhân, tổ chức kinh doanh do quy trình giải quyết còn nhiều bất cập, hiệu quả thực thi chưa cao...

Qua tổng hợp theo dõi thi hành pháp luật và khảo sát thực tiễn, tỷ lệ phán quyết trọng tài nước ngoài được công nhận và thi hành tại Việt Nam còn thấp, mới chỉ chiếm khoảng 54%, nhiều phán quyết trọng tài đã tuyên nhưng không khả thi trong việc thi hành theo quy định pháp luật về THADS. Trong khi đó, ở Nhật 100% phán quyết trọng tài nước ngoài được công nhận và thi hành. Còn tại Anh chỉ có 2/89 phán quyết bị từ chối; Pháp, Hà Lan, Singapore rất ít phán quyết trọng tài nước ngoài bị từ chối.

Các căn cứ pháp lý để huỷ phán quyết trọng tài còn được hiểu chưa thống nhất nên tình trạng huỷ phán quyết trọng tài thương mại thời gian qua chiếm tỷ lệ  cao. Theo số liệu thống kê của Toà án, tính đến tháng 6/2014, số lượng phán quyết trọng tài bị huỷ trong cả nước là 7/33 đơn yêu cầu huỷ phán quyết trọng tài, chiếm tỷ lệ khoảng 22%. Bên cạnh đó việc chậm thi hành phán quyết trọng tài; tỷ lệ đơn yêu cầu phán quyết trọng tài được thi hành trên thực tế chưa cao đã làm cho hoạt động trọng tài kém hấp dẫn

Sở dĩ hoạt động trọng tài thương mại ở nước ta còn chưa đạt hiệu quả như mong muốn do chất lượng đội ngũ trọng tài viên tuy đã được cải thiện nhưng vẫn còn một số trọng tài viên chưa được trang bị đầy đủ kiến thức thương mại quốc tế, trình độ ngoại ngữ hạn chế. Số lượng Trung tâm trọng tài được thành lập nhiều nhưng lượng vụ việc giải quyết rất ít, thậm chí có Trung tâm từ khi thành lập cho đến nay chưa ban hành một phán quyết trọng tài nào. Số vụ tranh chấp giải quyết bằng trọng tài Việt Nam mới chỉ chiếm chưa đến 1% trên tổng số vụ tranh chấp thương mại được toà án thụ lý, xét xử hàng năm.


Ngoài ra, công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động trọng tài còn chưa được quan tâm đúng mức; việc tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong tổ chức, hoạt động trọng tài còn chưa kịp thời, chưa hiệu quả. Công tác thanh tra, kiểm tra còn chưa thường xuyên; cơ chế phối hợp trong việc quản lý tổ chức, hoạt động trọng tài địa phương còn chưa được chặt chẽ dẫn đến hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước chưa cao.

Do vậy, cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về hợp đồng và giải quyết tranh chấp về hợp đồng bằng phương thức trọng tài, hoà giải thương mại theo hướng thống nhất, đồng bộ, từ đó góp phần hạn chế các tranh chấp. Theo đó, cần nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm quốc tế về giải quyết tranh chấp hợp đồng bằng phương thức trọng tài, hoà giải. Đồng thời rà soát, đánh giá tổng thể và xác định cụ thể các quy định về phương thức giải quyết tranh chấp bằng hoà giải, trọng tài cần được hoàn thiện để khắc phục những khó khăn vướng mắc trong thực tiễn thi hành; rà soát đánh giá quy định pháp luật về vai trò của Toà án và các cơ quan có liên quan đối với trọng tài (như áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, tương trợ tư pháp, huỷ, công nhận quyết định trọng tài, thi hành quyết định trọng tài...).

Nêu lên thực tế hiện nay người dân vẫn giữ thói quen muốn có sự can thiệp của Tòa án khi xảy ra các tranh chấp nên các hình thức ngoài tố tụng như hòa giải, trọng tài thương mại chưa được cá nhân, tổ chức lựa chọn, ông Đặng Vũ Huân, Tổng biên tập Tạp chí Dân chủ và Pháp luật cho rằng Bộ Tư pháp cần đề ra phương hướng, cách thức quản lý để các phương thức này hoạt động hiệu quả hơn. 

Còn GS.TS Hoàng Thế Liên nhấn mạnh, trong bối cảnh kinh tế thị trường hiện nay thì cần hạn chế tối đa sự can thiệp của Nhà nước vào thực thi hợp đồng và giải quyết tranh chấp dân sự bằng phương thức ngoài tố tụng. Theo đó, cần đảm bảo tự do ý chí các bên và lấy đó làm yếu tố cốt lõi để đánh giá mức độ can thiệp của Nhà nước. Đối với phương thức hòa giải và trọng tài thương mại, cần tìm ra nguyên nhân, đánh giá thực trạng từ đó đề ra biện pháp mang tính bền vững, lâu dài.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu yêu cầu việc đánh giá thực trạng về hợp đồng và giải quyết tranh chấp cần khái quát hơn, đảm bảo thống nhất, đồng bộ và phù hợp với thông lệ quốc tế. Thứ trưởng lưu ý, cơ chế giải quyết tranh chấp dân sự ngoài tố tụng cần theo hướng nhanh gọn, linh hoạt, tôn trọng ý chí các bên, hạn chế tối đa can thiệp của cơ quan Nhà nước và Tòa án đồng thời phải xử lý tốt mối quan hệ giữa các phương thức giải quyết tranh chấp. Cùng với đó, cần có các kiến nghị mang tính đột phá để Nhà nước quan tâm, đầu tư hơn để phát triển các hình thức trọng tài, hòa giải.

Đọc thêm

Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam thực sự của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
(PLVN) - Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quy luật phát triển tất yếu, là nguyện vọng và sự lựa chọn của Nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố then chốt để bảo đảm tính Đảng, tính định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng và vận hành Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
(PLVN) -Thực hiện Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021-2025 và Đề án về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp giai đoạn 2021-2030 năm 2024, chiều ngày 04/11/2024, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 26/4/2019 của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.

Tổ chức đấu giá Quyền sử dụng đất tại Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

Đồng chí Phùng Huy Thọ - Đấu giá viên, phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc điều hành cuộc bán đấu giá
(PLVN) - Căn cứ Quyết định số 22/QĐ-TNMT ngày 18/9/2024 của Phòng Tài nguyên và Môi Trường về việc phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thực hiện đấu giá QSD đất đối với 05 thửa đất thuộc dự án: Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên; Hợp đồng dịch vụ đấu giá quyền sử dụng đất số 24/2024/HĐ-DVĐGQSDĐ ngày 23/9/2024 ký giữa Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc với Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thành phố Vĩnh Yên. Vừa qua, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức bán đấu giá thành công 5/5 ô đất với tổng giá khởi điểm là 17.316.000.000 đồng.

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai
(PLVN) -  Ngày 4/11/2024, tại Trường THCS Bắc Cường, Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đã tổ chức phiên tòa xét xử lưu động vụ án hình sự mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 400 học sinh trường THCS Bắc Cường, thành phố Lào Cai.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.