Dòng cảm thức thi ca
Trước hết phải kể đến tuyển tập “30 năm thơ”, với 150 bài được đăng trải đều suốt 30 năm trên ấn phẩm Nhân Dân cuối tuần, đã thật sự phản ánh được một giai đoạn phát triển lớn mạnh của thi ca nước nhà.
Nhiều tên tuổi lớn xuất hiện trong tuyển tập là các nhà thơ Tố Hữu, Nguyễn Đình Thi, Huy Cận, Thanh Thảo, Hữu Thỉnh, Giang Nam, Nguyễn Quang Thiều, Mai Văn Phấn, Hoàng Nhuận Cầm… Bạn đọc cầm trên tay tuyển tập dễ dàng nhận ra sự đa thanh, đa giọng điệu từ mỗi bài thơ của tác giả.
Có thể nói, cảm thức và ký ức chiến tranh của một thời gian lao mà anh dũng đã hiện lên trong “Lá rừng” của Lê Thành Nghị, “Màu hoa chuối đỏ” của Giang Nam, “Đi qua cơn giông” của Anh Ngọc, “Khát vọng Trường Sơn” của Nguyễn Hữu Quý…
Bạn đọc cũng có dịp đọc lại những tác phẩm từng làm say lòng biết bao thế hệ sinh viên, người yêu thơ trong cả nước. Thậm chí nhiều tác phẩm đã được các sinh viên chuyền tay nhau chép vào sổ để “đọc dần” như “Chiếc lá đầu tiên” của Hoàng Nhuận Cầm....
Các chủ đề về tình yêu, quê hương đất nước, thế sự, cảm hứng mùa xuân và hoa cũng góp mặt, làm nên sự đa dạng của những gương mặt thơ. Đặc biệt, khá nhiều nhà thơ tài hoa chắc tay với mảng thơ tình đã xuất hiện trong tuyển tập như Mai Văn Phấn, Trương Nam Hương, Đặng Thị Thanh Hương, Ngô Liêm Khoan, Nguyễn Thành Tuấn…
Thơ của những cây bút trẻ ngày nay rất đổi mới, câu từ ngân lên tâm thức của thời đại, với âm hưởng được kết tinh từ đời sống. Họ tiếp nhận kiến thức, chịu đọc các xu hướng đổi mới thơ ca trên thế giới.
Họ chịu tìm hiểu các nền văn minh, chịu khó suy tưởng, học hỏi người đi trước, không ngừng đào sâu trong vỉa quặng đời sống tinh thần bằng nỗ lực không mệt mỏi để chắt lọc ngôn từ. Họ đang mở ra những con đường sáng tạo thơ mới.
Bắt kịp hơi thở cuộc sống
Ở tuyển tập “30 năm truyện ngắn”, tuy chỉ chọn lựa 30 truyện. Nhìn thì có vẻ khiêm tốn, ít ỏi. Nhưng, theo nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng: “Ít chăng? Không ít, nếu nhìn nhận theo quy luật sáng tạo nghệ thuật “quý hồ tinh bất quý hồ đa”.
Nhiều cây bút thường xuyên gửi gắm những tác phẩm chắc tay của mình tại đây như nhà văn Ma Văn Kháng, Võ Thị Xuân Hà, Ngô Văn Phú, Đinh Phương, Nguyễn Thị Kim Hòa, Hoàng Công Danh…
Ma Văn Kháng là nhà văn viết kỹ càng, dụng công, nhiều chi tiết đắt nhưng cũng hết sức dí dỏm. “Mèo con tinh nghịch” là một trong nhiều truyện ngắn có yếu tố giễu nhại, quan sát tinh tế của lão nhà văn. Còn với “Giả sơn”, Khuất Quang Thụy đã đưa ra một thực trạng xã hội của những người hợp thời theo kiểu “quý nhân đãi kẻ khù khờ”. Các chi tiết trong truyện được ông sử dụng rất đắc địa.
Điều cuối cùng Khuất Quang Thụy muốn nói với độc giả rằng, con người nhiều khi tự phá đi cái núi non chung, cái thiên nhiên chung để rồi lại tự xây cho mình những hòn non bộ giả.
Truyện ngắn “Ba người ở xóm Voi Đi” của Trần Hồng Long nói về ba con người với ba số phận khác nhau, nhưng cùng chung một nỗi hoang mang bất hạnh, thế nhưng phía sau đó vẫn gợi lên khát vọng của tình yêu cuộc sống. Đinh Phương trung thành với lối viết “sương mù”, không có cốt truyện và anh đã phủ lên truyện “Mưa trong thành phố” những ám ảnh của kiếp người trong đô thị....
“30 năm thơ” và “30 năm truyện ngắn” đã hội tụ được nhiều gương mặt tiêu biểu của nền văn chương đương đại. Hy vọng rằng, sau những tuyển tập ấy sẽ còn nhiều sự sáng tạo bứt phá khác.
