Cần thiết phải sửa đổi
Phát biểu tại Hội nghị, ông Ngô Sách Thực, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (UBTƯ MTTQ) Việt Nam nêu rõ, sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, Luật Thanh tra đã tạo hành lang pháp lý quan trọng, góp phần tăng cường quản lý nhà nước, giữ gìn kỷ cương, phát triển kinh tế- xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai đã bộc lộ nhiều hạn chế, gây khó khăn, vướng mắc, làm giảm hiệu quả, hiệu lực của hoạt động thanh tra, chưa đáp ứng tốt yêu cầu của tình hình mới.
Vì vậy, việc sửa đổi Luật Thanh tra năm 2010 là cần thiết nhằm thể chế quan điểm của Đảng, Hiến pháp năm 2013 về công tác thanh tra, khắc phục những tồn tại, hạn chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, góp phần phát triển kinh tế-xã hội và phòng chống tham nhũng, tiêu cực.
Góp ý vào dự án Luật, ông Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật nhận định, dự thảo Luật chưa thể hiện đầy đủ tinh thần và nội dung của Hiến pháp 2013 và đường lối của Đảng về kiểm soát quyền lực Nhà nước.
“Theo Tờ trình dự thảo Luật mới chỉ là góp phần kiểm soát quyền lực Nhà nước. Từ mục đích hoạt động thanh tra, chức năng của cơ quan thanh tra đến nhiệm vụ quyền hạn của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bộ, Thanh tra của Tổng cục, cũng như Thanh tra tỉnh, huyện đều không có quy định về kiểm soát quyền lực Nhà nước trong nội bộ các cơ quan thực hiện quyền hành pháp.”- ông Đường đặt vấn đề.
Trên tinh thần đó, ông Đường cho rằng, cần quan niệm thanh tra trước hết thực hiện chức năng kiểm soát quyền lực nhà nước trong nội bộ cơ quan hành pháp và phải được đưa lên nhiệm vụ hàng đầu, sau đó mới thực hiện chức năng quản lý nhà nước, phục vụ cho quản lý nhà nước. Nếu quan điểm này được chấp nhận thì rất nhiều điều luật trong dự thảo Luật Thanh tra phải được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với chức năng hàng đầu của thanh tra.
Đề cập đến nội dung Báo cáo kết quả thanh tra, Luật sư Nguyễn Văn Chiến, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho rằng, Dự thảo quy định khá chi tiết về thời gian xây dựng dự thảo Kết luận thanh tra, nhưng lại không nói rõ trong bao lâu người ra quyết định thanh tra phải phân công tổ chức, cá nhân thực hiện việc thẩm định dự thảo Kết luận thanh tra… Điều này gây ra tình trạng mất cân đối trong quá trình thanh tra.
Bởi, theo Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, nếu người ra quyết định thanh tra làm nhanh thì các bộ phận thực hiện sẽ có thời gian để thực hiện đầy đủ, chặt chẽ. Còn nếu người ra quyết định thanh tra làm chậm, tới cận ngày mới chỉ đạo Trưởng đoàn thanh tra xây dựng dự thảo Kết luận thanh tra hay phân công tổ chức, cá nhân thực hiện việc thẩm định dự thảo Kết luận thanh tra thì các bộ phận này sẽ bị áp lực về mặt thời gian, từ đó có thể dẫn tới thiếu sót, sai phạm, hoặc không được chính xác đối với kết quả thanh tra.
Bên cạnh đó, việc để ngỏ thời hạn thực hiện các nhiệm vụ nêu trên sẽ dẫn tới tình trạng người tiến hành thanh tra (cụ thể là người ra quyết định thanh tra) chậm chỉ đạo xử lý, thiếu quan tâm đến việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra quá trình thanh tra; chậm triển khai tổ chức thức hiện, hoặc thực hiện thiếu nghiêm túc, không đầy đủ trách nhiệm. “Nội dung Kết luận thanh tra cần có sự xác định rõ ràng về trách nhiệm của các cá nhân và cơ sở pháp lý để xử lý vi phạm trong trường hợp phát hiện có sai phạm trong quá trình thanh tra”- Luật sư Nguyễn Văn Chiến đề xuất.
Phải cụ thể các giải pháp khắc phục và thời hạn hoàn thành
Đánh giá cao ý kiến của các đại biểu, ông Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam cho rằng, hầu hết ý kiến đều thống nhất cao sự cần thiết ban hành Luật thanh tra (sửa đổi), tuy nhiên, đa số các ý kiến cũng cho rằng tổ chức thanh tra còn nhiều tầng nấc, dẫn đến chồng chéo, trùng lắp trong thực hiện công vụ; chưa có sự phân định thật rõ ràng cũng như sự phối hợp đồng bộ giữa thanh tra và các cơ quan có chức năng tương đồng về kiểm tra, giám sát, gây khó khăn cho đối tượng thanh tra.
“Vì vậy, dự thảo Luật lần này cần phải thu gọn đầu mối tổ chức cơ quan thanh tra để khắc phục sự dàn trải, thiếu tập trung và tình trạng chống chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra”, ông Lê Tiến Châu nêu rõ.
 |
Ông Lê Tiến Châu phát biểu tại Hội nghị. |
Cho rằng Luật thanh tra hiện hành và dự thảo Luật thanh tra (sửa đổi) chưa đề cập đến vai trò, sự tham gia của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong hoạt động thanh tra, ông Lê Tiến Châu nhấn mạnh: Công tác thanh tra gắn liền với hoạt động của các cơ quan nhà nước và có tác động trực tiếp tới quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân… Hiện nay, MTTQ đã giám sát đối với hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo, do đó, đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật quy định về vai trò của nhân dân, vai trò của MTTQ, các tổ chức chính trị-xã hội và các cơ quan thông tin đại chúng trong hoạt động của Thanh tra; đồng thời có sự tham gia, phối hợp giữa MTTQ Việt Nam và cơ quan Thanh tra cùng cấp trong hoạt động thanh tra.
Đặc biệt, cần bổ sung quy định về giám sát của Mặt trận đối với hoạt động thanh tra để có thêm biện pháp giám sát mang tính xã hội, giúp phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các đối tượng thanh tra, góp phần kịp thời phát hiện và kiến nghị xử lý sai phạm, khuyết điểm; kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật…
Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả của việc thực hiện Kết luận thanh tra, ông Lê Tiến Châu cho rằng cần quy định rõ Kết luận thanh tra phải xác định cụ thể trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm về hành chính, kinh tế, công tác quản lý…; đồng thời kiến nghị cụ thể các giải pháp khắc phục sai phạm và thời hạn hoàn thành để đối tượng thanh tra xác định rõ trách nhiệm và tổ chức thực hiện đúng đắn, đầy đủ, kịp thời.
Bên cạnh đó, cần có giải pháp để nâng cao nhận thức đúng đắn, đầy đủ về hoạt động theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị của thanh tra; quy định đây là một tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng, hiệu quả cuộc thanh tra./.
