Minh bạch trong đấu thầu và những “chiêu trò” cạnh tranh không lành mạnh

Hiện tượng "thường xuyên trúng thầu"

Đánh giá về "hiện tượng" này, chuyên gia tư vấn đấu thầu Bùi Đình Hiến (nguyên Tổng Giám đốc một doanh nghiệp xây dựng tại TP. HCM) cho rằng một số doanh nghiệp thường xuyên trúng thầu có thể gây khó hiểu với người ngoại đạo nhưng không có gì lạ lẫm đối với giới thầu khoán chuyên nghiệp hiện nay.

"Có rất nhiều cách để lý giải hiện tượng này trong hoạt động đấu thầu. Đầu tiên, một nhà thầu hoặc liên danh nhà thầu thường xuyên trúng thầu có thể là do nguyên nhân chủ quan khi họ có năng lực vượt trội hơn hẳn so với các đối thủ cạnh tranh khác khi tham gia dự thầu", chuyên gia Bùi Đình Hiến nói.

Hồ sơ năng lực chứng minh khả năng của một đơn vị, doanh nghiệp khi thầu một dự án

"Hồ sơ năng lực chứng minh khả năng của một đơn vị, doanh nghiệp khi thầu một dự án, công trình nào đó. Các tiêu chí căn bản mà bên mời thầu đưa ra có thể nhiều nhà thầu cùng đáp ứng được nhưng về năng lực kinh nghiệm thi công các gói thầu tương tự, năng lực tài chính, năng lực về kỹ thuật... thì không phải nhà thầu nào cũng giống nhau", chuyên gia Bùi Đình Hiến phân tích.

Còn một yếu tố khách quan dẫn đến việc một nhà thầu hoặc liên danh nhà thầu thường xuyên thắng thầu, theo chuyên gia tư vấn đấu thầu Bùi Đình Hiến đó là do tính chất chuyên biệt cao của mỗi gói thầu. "Đây là yếu tố mà chỉ có một số nhà thầu nhất định mới có thể đáp ứng được yêu cầu của chủ đầu tư hoặc bên mời thầu. Đó thường là những dự án mang tính đặc thù kỹ thuật cao với yêu cầu rất khắt khe nên số nhà thầu đủ nhân lực và kinh nghiệm thi công đáp ứng được chỉ đếm trên đầu ngón tay", ông Hiến nhận định.

Những "chiêu trò" cạnh tranh

Là người từng hoạt động nhiều năm trong lĩnh vực tư vấn đấu thầu, chuyên gia Bùi Đình Hiến khẳng định "thị trường thầu khoán" hiện nay rất khốc liệt khi xuất hiện những "chiêu trò" cạnh tranh không lành mạnh giữa các nhà thầu với nhau.

"Các "chiêu trò" cạnh tranh không lành mạnh được các nhà thầu sử dụng ở đây có thể là tung tin lãnh đạo doanh nghiệp đối phương bị bắt, khủng hoảng về tài chính, chất lượng công trình thi công trước đó không đảm bảo, nhiều doanh nghiệp do trượt thầu thường có tâm lý "không ăn được thì đạp đổ" do cay cú, hằn học nên đã tìm cách tung tin thất thiệt cho rằng có sự mờ ám, có dấu hiệu "thông thầu" nhằm trì hoãn, cản trở bên mời thầu hoàn thiện và ký kết hợp đồng với bên trúng thầu...để hạ uy tín đối phương", chuyên gia Bùi Đình Hiến chia sẻ.

"Tất cả các "chiêu trò" cạnh tranh không lành mạnh này đều không mang lại hiệu quả tích cực. Thay vì tập trung hoàn thiện năng lực, hồ sơ của mình mà lại chỉ nhăm nhăm đi soi mói, đặt điều chỉ thể hiện sự yếu kém của doanh nghiệp trước đối thủ cạnh tranh. Ở đây giống như việc anh bốc bùn ném người khác không biết có trúng người ta không nhưng trước hết tay anh đã vấy bẩn", chuyên gia Bùi Đình Hiến phân tích.

Cách đây chưa lâu, sau khi Công ty cổ phần Nước - Môi trường Bình Dương (BIWASE) công bố kết quả lựa chọn nhà thầu tại một số gói thầu triển khai trên địa bàn tỉnh Bình Dương như gói thầu BDAF - 07 xây dựng tuyến ống thu gom nước thải cấp 1, 2 và trạm bơm nâng (lưu vực Rạch Cái Cầu);  gói thầu xây dựng nhà máy xử lý, các trạm bơm và lắp đặt thiết bị, hệ thống điện phụ trợ, điện chiếu sáng Dự án Thoát nước và xử lý nước thải khu vực Dĩ An - Thuận An - Tân Uyên (tỉnh Bình Dương) cũng bị dấy lên thông tin đồn đoán về tính minh bạch của hoạt động đấu thầu mà đơn vị này là chủ đầu tư.

Quang cảnh lễ ký kết và trao hợp đồng sau khi Công ty Cổ phần Xây dựng số 5 trúng thầu tại một dự án do Ngân hàng Thế giới tài trợ.

Trao đổi với PV về vấn đề này, ông Lâm Minh Kỳ - Phó Giám đốc BQL Dự án Công ty TNHH một thành viên Cấp thoát nước - Môi trường Bình Dương khẳng định quy trình và hoạt động đấu thầu khi triển khai các dự án của công ty này đều diễn ra công khai, minh bạch và đúng quy định của pháp luật…

Theo tìm hiểu của PV, một trong những nhà thầu thường xuyên trúng các gói thầu do BIWASE làm chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Xây dựng số 5 (quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh) - một doanh nghiệp từng trúng thầu và thi công hàng trăm dự án lớn trên khắp cả nước. Doanh nghiệp này được đánh giá có tiềm lực về tài chính mạnh, có năng lực, kinh nghiệm thi công các công trình đòi hỏi kỹ thuật cao, gói thầu đặc thù tại tỉnh Bình Dương

Chính sự chuẩn bị đầy đủ và tập trung vào các gói thầu chuyên biệt là thế mạnh của mình nên hiện nay Công ty Cổ phần Xây dựng số 5 được các chủ đầu tư đánh giá là một trong những nhà thầu có kinh nghiệm và chuyên môn tốt, chất lượng các công trình thi công đảm bảo và thường xuyên trúng thầu và thi công những dự án lớn từ vài trăm tỷ cho đến hàng nghìn tỷ đồng.

Mới đây nhất, nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng và phát huy thế mạnh của mình nên doanh nghiệp này tham gia dự thầu và trúng gói thầu BDAF-09B: Xây dựng tuyến cống cấp 3 và đấu nối hộ gia đình (Lưu vực suối Nhum); Khối lượng ống từ D110 đến D160: 135 km; Hộp đấu nối: 11.000 hộp.

"Việc đấu thầu hiện nay, nhà thầu nào có được sự chuẩn bị càng tốt về kỹ thuật, nhân sự, kinh nghiệm thi công, năng lực về tài chính, nghiên cứu, phân tích kỹ về thực địa, thị trường đầy đủ, hợp lý nhất so với tình hình thực tế thì cơ hội thắng thầu càng cao", chuyên gia tư vấn đấu thầu Bùi Đình Hiến nhìn nhận.