Điều kiện xét chức danh Giáo sư, Phó giáo sư: Chuyện dài chưa hồi kết

Điều kiện xét chức danh Giáo sư, Phó giáo sư: Chuyện dài chưa hồi kết
(PLVN) - Nhiều chuyên gia cho rằng, quy trình và tiêu chuẩn xét GS, PGS của Việt Nam hiện nay “không giống ai”, khi chức danh gắn với quyền lợi quản lý chứ không chỉ phục vụ cho công tác trong các trường ĐH như phần đa các nước tiên tiến.

Đến hẹn, lại lên

Mới đây, Hội đồng giáo sư (HĐGS) ngành Y, Dược năm 2020 đã thông báo kết quả kiểm tra đối với 33 ứng viên GS, PGS do GS Nguyễn Ngọc Châu phản ánh và đề nghị xem xét thẩm định lại.

Cụ thể: có 4 ứng viên có các bài báo đã được chấp thuận trên tạp chí GMR (trong danh mục tạp chí khoa học tính điểm xét phong GS, PGS) và đã được bỏ phiếu tín nhiệm nhưng đến nay chưa được xuất bản chính thức. HĐGS ngành Y đã báo cáo HĐGS Nhà nước và báo trực tiếp cho các ứng viên là sẽ đưa ra khỏi danh sách xét duyệt nếu đến ngày họp HĐGS Nhà nước các bài báo này chưa được xuất bản.

Có 4 ứng viên gồm: 2 ứng viên PGS không đủ phiếu tín nhiệm sau khi HĐGS ngành Y bầu, 1 ứng viên không đủ bài báo quốc tế uy tín, 1 ứng viên PGS thiếu thâm niên giảng dạy và ứng viên này đã có đơn gửi HĐGS Nhà nước và HĐGS ngành Y xin rút khỏi danh sách ứng viên PGS năm 2020.

Thực tế, trên thế giới, việc phong hàm GS, PGS chỉ dành cho những người làm công tác giảng dạy, nghiên cứu, làm khoa học chứ không dành cho những người làm công tác quản lý Nhà nước. Bởi thế, GS, PGS ở các nước này không phải là “nhãn mác” gắn suốt đời - một người ngừng nghiên cứu thì không được gọi là GS, PGS nữa và cứ mỗi nhiệm kỳ lại do nhà trường công nhận lại. Cùng với đó, những đãi ngộ mà các chức danh GS, PGS được hưởng là trường quy định chứ không dùng ngân sách nhà nước đãi ngộ. 

Trái lại, nước ta có nhiều Tiến sĩ, GS, PGS nhưng khá nhiều người không tham gia vào công tác đào tạo. Mặt khác, GS, PGS mặc nhiên được công nhận mà không cần có tiêu chí phải là thuộc trường ĐH và được sử dụng chức danh đó đi kèm với các quyền lợi: họ được xếp vào bậc lương có hệ số cao hơn một bậc so với hệ số lương bằng hoặc cao hơn gần nhất hệ số lương đang hưởng, trường hợp đã hưởng lương ở ngạch giáo sư - giảng viên cao cấp thì được xếp lên một bậc lương liền kề. Không chỉ có thế, GS, PGS còn có quyền được tham gia, phê duyệt các đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước, cấp quốc gia… 

Một chuyên gia cho biết, ở Việt Nam hiện nay Chính phủ quy định hệ số lương cho viên chức, giảng viên các trường ĐH, trong đó PGS, GS có hệ số lương cao hơn nhiều so với giảng viên chưa có học hàm có cùng thâm niên.

Trong khi ở Mỹ, các trường toàn quyền quyết định mức lương giảng viên, nên có trường hợp GS của một trường có lương cao nhưng khi qua trường khác có thể thấp hơn. Các trường trả lương theo năng lực làm việc, nghiên cứu khoa học và những đóng góp trực tiếp cho trường.

Cần uy tín hơn số lượng

GS Nguyễn Văn Tuấn - Viện Garvan (Australia) cho rằng, cũng như bất cứ ngành nghề nào, nghiên cứu khoa học lúc nào cũng đặt nặng chất lượng hơn số lượng. Chất lượng thể hiện qua nhiều tín hiệu, kể cả uy tín của tập san, số lần trích dẫn, số lần được tạp chí hay báo chí phổ thông đề cập đến, tác động đến khoa học, chính sách công, xã hội. “Khi chúng tôi xét duyệt đề bạt chức vụ GS, chẳng ai quan tâm đến số lượng bài báo ứng viên công bố, mà chỉ quan tâm đến công bố ở đâu và tầm ảnh hưởng ra sao...”.

Theo GS.TS Võ Văn Tới, nguyên trưởng bộ môn kỹ thuật y sinh Trường ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TP.HCM), các trường ĐH ở Mỹ được toàn quyền tự phong PGS, GS nhưng phải thông qua một hội đồng GS với luật định rất chặt chẽ. Những quy định này được nhà trường đặt ra nhưng phải được hội đồng GS chấp nhận. 

Ngoài ra, khi nhà trường muốn xét bổ nhiệm PGS, GS cho người nào đó, không phải chỉ nội bộ nhà trường xem xét quyết định mà họ còn lấy ý kiến của người bên ngoài. Ứng viên phải làm hồ sơ nêu những thành tích trong quá trình làm việc tại trường của mình, công bố bài báo khoa học, mời gọi tài trợ nghiên cứu và những đánh giá ứng viên của các chuyên gia trong lĩnh vực... nộp cho hội đồng bộ môn (khoa) xem xét. Sau đó, hội đồng bộ môn tiến cử người đó lên hội đồng trường xem xét quyết định bổ nhiệm.

Vì thế, một số ý kiến cho rằng, để đảm bảo chất lượng GS, PGS thì ngoài việc giao quyền tự chủ cho các trường, Nhà nước nên đưa ra các chuẩn tối thiểu phải đạt được đối với chức danh này.

Căn cứ vào đó, hội đồng từng trường sẽ xây dựng chuẩn riêng cho trường mình và không thấp hơn chuẩn tối thiểu. Có thể chuẩn trường này cao hơn trường kia, là GS, PGS của trường này nhưng khi sang trường kia công tác lại chỉ là giảng viên bình thường, điều này rất hợp lý để đánh giá tầm vóc của từng trường.

GS Nguyễn Văn Tuấn cho rằng, muốn nâng cao chất lượng việc xét GS, PGS, trước tiên phải xác định nguyên lý của đề bạt chức vụ hay xét duyệt công nhận chức danh. Bổ nhiệm giáo sư không đơn giản là công nhận hay trao cho họ một chức danh mà nhằm nhận dạng nhân tài trong khoa bảng, người có khả năng lãnh đạo.

Lãnh đạo thể hiện qua đa vai trò như: học giả, nhà nghiên cứu, thành viên của cộng đồng học thuật, là người có thẩm quyền, người phản biện xã hội. Một người chỉ có công bố khoa học mà thiếu những đóng góp đó thì khó có thể nói là giáo sư. Kế đến tiêu chuẩn xét duyệt, phải bỏ đi sự lệ thuộc vào số lượng bài báo khoa học mà nên nhấn mạnh đến chất lượng khoa học. Phải xem xét vai trò của ứng viên trong bài báo khoa học là tác giả lãnh đạo, hay là “tác giả quà cáp” hoặc “tác giả danh dự”… 

Như vậy, theo các chuyên gia giáo dục, nếu không có những nghiên cứu bài bản về số lượng công bố có thể chấp nhận được, năm nào cũng sẽ lặp lại những bức xúc, những tiếc nuối và có những ứng viên GS/PGS bị loại oan uổng trong những năm tiếp theo. 

Năm 2020 là năm đầu tiên thực hiện theo quy định mới của Chính phủ, nâng số lượng công trình khoa học công bố quốc tế và yêu cầu toàn bộ hồ sơ, quá trình xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS phải được công khai trên Internet, để xã hội cùng giám sát. Quy định này được giới khoa học đánh giá là tiến bộ nhiều so với các quy định trước đây.

Đọc thêm

Điều chỉnh “xét tuyển đại học sớm” để bảo đảm công bằng cho tất cả các thí sinh

Việc quy định chỉ tiêu xét tuyển sớm và quy định điểm chuẩn trúng tuyển cần bảo đảm được sự công bằng giữa các thí sinh trong các đợt xét tuyển. (Ảnh minh họa: Ngọc Hương)

(PLVN) - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hoàng Minh Sơn cho biết, việc có quy định chặt chẽ hơn nếu sử dụng học bạ để xét tuyển thì cần có kết quả học tập của cả năm lớp 12 cũng là hướng tới bảo đảm công bằng cho các thí sinh (TS) ứng tuyển. Nếu chỉ xét đến 5 học kỳ ở cấp THPT mà bỏ qua học kỳ II của lớp 12 sẽ khiến cho nhiều em chủ quan và không tập trung học tốt đều các môn.

Góp ý cho Kỳ tuyển sinh Đại học, cao đẳng năm 2025: Nên loại bỏ các phương thức tuyển sinh không bảo đảm chất lượng đầu vào

Tuyển sinh năm 2025 có nhiều thay đổi theo CTGDPT 2018. (Ảnh minh họa: PV)
(PLVN) - Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) Việt Nam vừa có kiến nghị gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về giải pháp bảo đảm tính đồng bộ giữa nội dung Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (CTGDPT 2018), việc triển khai thực hiện chương trình, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH từ năm 2025.

Nâng cao hiểu biết pháp luật trong học sinh, sinh viên

Việc một bộ phận học sinh, sinh viên thiếu hiểu biết về pháp luật là một thực trạng đáng báo động. (Ảnh: BD)
(PLVN) - Thời đại công nghệ phát triển, giới trẻ có cơ hội tiếp cận nhiều thông tin nhưng cũng đối mặt với những hệ lụy, nhất là khi không được trang bị nền tảng kiến thức pháp luật. Một số bạn trẻ hiện nay “vô tư” thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật gây ra hậu quả nghiêm trọng chỉ vì thiếu hiểu biết pháp luật.

Ngăn ngừa thuốc lá mới xâm nhập học đường

Ảnh minh họa: Sở GD&ĐT Hà Nội
(PLVN) - Trước tình trạng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng diễn biến phức tạp, gia tăng nhanh ở giới trẻ, nhiều trường học tại các tỉnh/thành đã tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao ý thức cho học sinh về tác hại của thuốc lá mới, góp phần đẩy lùi mối lo này ra khỏi trường học.

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô
(PLVN) -  Ngày 30/11/2024 đánh dấu cột mốc vàng son trong lịch sử của Trường Đại học Thành Đô – hai thập kỷ nỗ lực không ngừng để kiến tạo một môi trường giáo dục chuẩn mực, kiên định với sứ mệnh kiến tạo không gian tích hợp WILL, gắn kết hài hòa giữa học tập, nghiên cứu, giảng dạy, thực hành, hướng nghiệp và trải nghiệm cuộc sống. Lễ kỷ niệm có sự tham dự của đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trung tâm và cơ sở giáo dục, các doanh nghiệp đối tác, bệnh viện, nhà trường, báo chí…

Thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam

PGS.TS. Trần Việt Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM phát biểu tại Hội thảo.
(PLVN) - Sáng ngày 30/11/2024, tại Trường Đại học Luật TP.HCM đã diễn ra hội thảo khoa học với chủ đề “Chính sách pháp luật thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam – Kinh nghiệm và thực tiễn”. Đây là sự kiện do Nhóm đề tài cấp Bộ tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp trong lĩnh vực pháp luật, lao động và môi trường.

Dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học 2025: Tăng trách nhiệm của các cơ sở đào tạo trong công tác tuyển sinh

Thay đổi dự thảo quy chế tuyển sinh đại học 2025, bảo đảm công bằng cho thí sinh. (Ảnh minh họa: ĐHQGHN)
(PLVN) - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh đại học 2025. Theo đó, Bộ GD&ĐT đề xuất, các điểm xét, điểm trúng tuyển của các phương thức, tổ hợp môn sử dụng để xét tuyển phải được quy đổi tương đương về một thang điểm chung, thống nhất.

Bộ Công an thông tin về đề thi đánh giá năm 2025

Ảnh minh họa
(PLVN) - Bộ Công an cho biết, trong năm 2025, đơn vị sẽ hướng dẫn các cơ sở đào tạo trong ngành bám sát chương trình giáo dục phổ thông và thực hiện theo đúng các quy định trong tuyển sinh đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Trường Đại học Luật TP HCM đoạt giải nhất cuộc thi Phiên tòa giả định - VMoot 2024

Ban tổ chức trao giải nhất cho đội TSUNAMI đến từ Trường Đại học Luật TP HCM.
(PLVN) - Ngày 25/11/2024, tại Trường Đại học Luật TP HCM diễn ra vòng Chung kết và Lễ trao giải cuộc thi Phiên tòa giả định - VMoot cấp Quốc gia năm 2024, đánh dấu mùa thứ VIII thành công của sân chơi học thuật này. Sự tranh tài của hai đội xuất sắc nhất thu hút sự quan tâm lớn từ giới chuyên môn và các sinh viên ngành luật trong cả nước.