Biểu hiện điển hình của bệnh là sưng, đau đột ngột một bên bìu. Tinh hoàn bị xoắn thường nằm cao hơn bên lành, mất phản xạ da bìu, bị sưng, ửng đỏ, buồn nôn và đau khi sờ chạm vào. Xoắn tinh hoàn nếu không được phẫu thuật tháo xoắn kịp thời, tinh hoàn có thể bị hoại tử và phải cắt bỏ.
Cậu bé 12 tuổi phải cắt toàn bộ tinh hoàn trái
Mới đây, Trung tâm Nam học, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tiếp nhận 1 bệnh nhân nam L.D.T (12 tuổi) ở Phú Xuyên, Hà Nội đến khám vì đau tinh hoàn. Qua khai thác bệnh sử, các bác sĩ được biết em T đã bị đau tinh hoàn được 2 ngày nhưng vì ngại nên giấu không dám nói cho bố mẹ biết, chỉ đến khi không chịu đựng được nữa em T mới nói cho bố mẹ và được bố mẹ đưa đi khám.
Tại đây, người bệnh đã được ThS.BS Bùi Văn Quang, Trung tâm Nam học khám bệnh và cho siêu âm. T được chẩn đoán xoắn tinh hoàn ngày thứ 2. Các bác sĩ đưa ra chỉ định phẫu thuật cấp cứu kịp thời. ThS.BS Bùi Văn Quang cho biết: Khi mổ phát hiện toàn bộ tinh hoàn trái tím đen hoại tử do xoắn và không có khả năng bảo tồn. Bác sĩ đã tiến hành cắt toàn bộ tinh hoàn trái hoại tử, cố định tinh hoàn bên phải để hạn chế nguy cơ xoắn. Hiện tại, sau phẫu thuật tình trạng người bệnh ổn định, đang tiếp tục được theo dõi và điều trị, dự kiến ra viện trong 1, 2 ngày tới.
Theo PGS.TS. Nguyễn Quang, Giám đốc Trung tâm Nam Học, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức: Xoắn tinh hoàn là một cấp cứu nam khoa thường gặp chiếm khoảng 17% các trường hợp đau bìu cấp tính, 90% thường gặp ở lứa tuổi từ 13 đến 21. Xoắn tinh hoàn xảy ra khi tinh hoàn di động quá mức quanh thừng tinh dẫn đến tắc nghẽn hệ thống mạch máu. Hậu quả dẫn đến tắc mạch máu cấp tính nếu không giải phóng kịp thời sẽ dẫn đến hoại tử tinh hoàn.
Đây là một cấp cứu nam học cần được điều trị phẫu thuật cấp cứu sớm, đặc biệt trong 6 giờ đầu. PGS.TS Nguyễn Quang cũng cho biết, triệu chứng của xoắn tinh hoàn thường các bệnh nhân bị đánh thức trong giấc ngủ bởi một cơn đau chói ở bìu bệnh nhân thường nhớ rõ thời điểm đau. Khi khám lâm sàng tinh hoàn bên xoắn treo cao hơn bên đối diện. Siêu âm Doppler đánh giá phổ mạch tinh hoàn rất có giá trị để chẩn đoán xoắn tinh hoàn với dấu hiệu xoáy nước điển hình. Bệnh thường hay chẩn đoán nhầm với viêm tinh hoàn, đó là nguyên nhân dẫn đến sự chẩn đoán chậm trễ và phải cắt tinh hoàn.
Thời điểm đầu tháng 1/2020, các bác sĩ Khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân cũng phải phẫu thuật cấp cứu tháo xoắn tinh hoàn cho cháu trai N.T.K., 14 tuổi, TP HCM khỏi nguy cơ hoại tử.
Theo đó, sáng sớm, khi đang ngủ, cháu K. đột nhiên cảm thấy đau dữ dội vùng bìu trái, cảm giác đau tăng khi sờ vào, tinh hoàn bên trái nằm cao hơn bình thường và kém di động so với tinh hoàn bên phải. Khi cháu báo cho ba mẹ biết, ba mẹ lập tức đưa cháu đến Bệnh viện Bình Dân cấp cứu.
Bác sĩ chuyên khoa nam học khám, siêu âm và chẩn đoán bệnh nhân bị xoắn tinh hoàn trái. Bệnh nhân được phẫu thuật ngay để tháo xoắn thừng tinh trái. Khi bộc lộ bìu trái, các bác sĩ phát hiện thừng tinh trái của bệnh nhân bị xoắn hai vòng với nút xoắn chặt khiến thừng tinh và tinh hoàn trái phù nề, đã chuyển màu tím sẫm.
Theo các bác sĩ, người bệnh đã may mắn khi được đưa đến bệnh viện kịp thời, chỉ trong vòng 4 giờ sau khi cơn đau xuất hiện nên bảo toàn được tinh hoàn. Sau phẫu thuật, thừng tinh và tinh hoàn trái của người bệnh trở lại hồng hào, bác sĩ cố định hai tinh hoàn để tránh nguy cơ xoắn tái phát và xoắn bên đối diện.
Trên thực tế, một số nam giới hoặc phụ huynh có con trai bị xoắn tinh hoàn chần chừ đến bệnh viện mà ở nhà tự tìm kiếm các thông tin trên internet hoặc tự dùng thuốc giảm đau uống. Một nghiên cứu của Bệnh viện Bình Dân cho thấy, có 80% người bệnh xoắn tinh hoàn đến khám khi tình trạng đau bìu đã khởi phát vượt hơn 24 giờ.
Việc khám và điều trị muộn kéo theo những hậu quả nặng nề cho người bệnh, bao gồm tinh hoàn thiếu máu nuôi, mất tinh hoàn, sưng đau tinh hoàn, vô sinh thứ phát và gánh nặng tâm lý về sau.
Qua trường hợp trên, các bác sĩ Trung tâm Nam học khuyến cáo đến tất cả các nam giới cần đi khám ngay khi có các triệu chứng đau đột ngột ở vùng bìu, đặc biệt với các bé nam các bố mẹ cần dặn dò các em những bất thường để phát hiện, chẩn đoán và xử trí kịp thời tránh hậu quả đáng tiếc như trường hợp bé nam ở trên.
Nguyên nhân bị xoắn thừng tinh hoàn
Mặc dù tỉ lệ nam giới bị xoắn thừng tinh hoàn rất thấp nhưng nguyên nhân chính vẫn chưa được biết một cách chính xác. Xoắn có thể xảy ra trong lúc đang làm việc, có liên quan đến chấn thương hoặc xảy ra trong khi ngủ. Các quý ông có thể lưu ý một số trường hợp có thể gây xoắn thừng tinh hoàn như sau:
Bất thường bẩm sinh; Tinh hoàn không xuống bìu đầy đủ; Hoạt động thường ngày bất cẩn, sinh hoạt tình dục; Chấn thương; Tập luyện thể lực không đúng cách; Phản xạ thừng tinh; Khí hậu lạnh.
Triệu chứng khi bị xoắn thừng tinh hoàn
Bệnh nhân bị xoắn tinh hoàn thường có các biểu hiện như: Đau dữ dội và đột ngột ở một bên tinh hoàn (do tinh hoàn tự xoay quanh trục gây tắc nghẽn đột ngột thừng tinh, làm giảm hoặc tắc lượng máu đến tinh hoàn), kéo dài dưới 6 giờ; bìu sưng to; buồn nôn và nôn; đau bụng; phía tinh hoàn bị xoắn có thể ở vị trí cao hơn bình thường; đau tinh hoàn có thể đột ngột hết đau dù chưa điều trị do sự thay đổi tư thế của bệnh nhân giúp tinh hoàn tự tháo xoắn.
Nếu để tình trạng xoắn tinh hoàn quá lâu, tinh hoàn có thể bị tổn thương vĩnh viễn, ảnh hưởng tới khả năng sinh sản hoặc phải cắt bỏ.
Điều trị xoắn thừng tinh hoàn
Cần phẫu thuật ngay lập tức để tránh tổn thương vĩnh viễn hoặc mất tinh hoàn. Phẫu thuật viên sẽ gỡ xoắn tinh hoàn cùng thừng tinh và đặt chúng trở lại vị trí bình thường. Nếu trì hoãn phẫu thuật lâu hơn 4-6 tiếng sau khi cơn đau bắt đầu, có thể không cứu được tinh hoàn. Tinh hoàn còn lại thường được cố định để ngăn ngừa bị xoắn tương tự. Nếu tinh hoàn không còn sống, nó sẽ bị cắt bỏ. Nếu tinh hoàn còn lại khỏe mạnh và không bị cắt bỏ, đời sống tình dục và khả năng làm cha sẽ không bị ảnh hưởng.
Sau khi phẫu thuật, cần nằm nghỉ trên giường và có thể cần đến thiết bị hỗ trợ bìu hoặc khố đeo (để giảm sưng và khó chịu). Nên tránh nâng vật nặng hoặc chơi các môn thể thao tiếp xúc. Có thể quan hệ tình dục trở lại khi thấy thoải mái.
Tinh hoàn là bộ phận của tuyến sinh dục nam nằm ở bìu dái. Nó có vai trò sản xuất và dự trữ tinh trùng, đồng thời cũng tham gia vào hệ nội tiết với vai trò sản xuất ra hormone testosterone. Tinh hoàn thường được cố định chắc chắn tại bìu, tuy nhiên một số trường hợp do bất thường tinh hoàn chỉ bám lỏng lẻo nên rất dễ bị xoắn. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường tập trung ở tuổi sơ sinh và tuổi dậy thì.
Biểu hiện điển hình của bệnh là sưng, đau đột ngột một bên bìu. Tinh hoàn bị xoắn thường nằm cao hơn bên lành, mất phản xạ da bìu, bị sưng, ửng đỏ, buồn nôn và đau khi sờ chạm vào. Xoắn tinh hoàn nếu không được phẫu thuật tháo xoắn kịp thời, tinh hoàn có thể bị hoại tử và phải cắt bỏ.
