Nhà dịch tễ học Gong Xiaohuan thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Thượng Hải (cách số 221B Phố Baker - nhà của thám tử lừng danh Sherlock Holmes - một quãng đường dài) và không có bác sĩ Watson hỗ trợ, nhưng vẫn được gọi là thám tử S.Homes thời hiện đại vì đã miệt mài theo dõi các manh mối của virus corona. Cô là một trong 700 "kẻ săn virus kỳ quặc" của TP này.
Trong nhiều tháng, Gong Xiaohuan, 32 tuổi, đã theo các bệnh nhân virus corona trong TP, hỏi han chi tiết họ và người thân để tìm ra những người mà họ đã tiếp xúc nhằm ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 ở khu đô thị phía đông Trung Quốc này.
Gong Xiaohuan (giữa) và các đồng nghiệp của cô thực hiện một cuộc khảo sát bên ngoài bệnh viện. Ảnh:CDC Thượng Hải
"Đối với bất kỳ người nào được xác nhận hoặc nghi ngờ đã nhiễm virus corona, chúng tôi sẽ hỏi họ làm gì, họ đã ở đâu và họ đã gặp ai trong 14 ngày qua để chúng tôi có thể tạo thành một bức tranh về quỹ đạo hoạt động của họ. Công việc của chúng tôi rất giống một cuộc điều tra của cảnh sát và chúng tôi phải rất cẩn thận và kiên nhẫn", nhà dịch tễ học Gong Xiaohuan nói.
Trước dịch bệnh, Gong đã theo dõi và điều tra các trường hợp nhiễm trùng đường ruột. Cô đã được phân công điều tra trường hợp nhiễm virus corona đầu tiên vào tháng 1. Bệnh nhân là một phụ nữ 50 tuổi đến Thượng Hải từ Vũ Hán để thăm con gái.
Theo thống kê của CDC Thượng Hải, khoảng 1/3 trong số hơn 330 trường hợp nhiễm virus được xác nhận đã bị nhiễm thông qua tiếp xúc gần với các bệnh nhân khác. Cho đến nay, Gong đã điều tra hơn 80 trường hợp được xác nhận hoặc nghi ngờ - mỗi trường hợp thường mất từ 2 đến 10 giờ, mặc dù một số cuộc điều tra có thể mất nhiều thời gian hơn.
"Vào thời điểm đó, chúng tôi biết rất ít về virus corona", Gong nói, "Tuy nhiên, từ ngày 31/12/2019, tất cả nhân viên CDC đã được thông báo chuẩn bị cho dịch bệnh có thể bùng phát. Vì vậy, chúng tôi cần tìm hiểu tất cả các chi tiết, như cách bà ấy đến Thượng Hải và bà ấy đã tiếp xúc với ai".
Các khảo sát dịch tễ học nhằm xác định nơi lây nhiễm để có thể khoanh vùng "ổ dịch" và xác định tất cả những người đã bị nhiễm virus để điều trị hoặc cách ly, ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.
Gong Xiaohuan kể: "Hầu hết các bệnh nhân đã hợp tác, nhưng một số người miễn cường chia sẻ thông tin vì những lo ngại về quyền riêng tư. Tôi nói với họ có nghĩa vụ phải hợp tác trong trường hợp điều tra về virus corona, nếu không họ có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý".
Theo nhận xét của tờ SCMP, "giống như bất kỳ thám tử giỏi nào, cô (nhà dịch tễ học Gong Xiaohuan -PV) đảm bảo mọi chi tiết (được thu thập bằng các cuộc phỏng vấn trực tiếp và phương tiện truyền thông xã hội) đều được nắm bắt, xác minh và ghi lại chính xác".
Một thách thức thực tế là không phải ai cũng có thể nhớ mọi nơi họ đã đến và những người họ đã gặp trong khoảng thời gian 14 ngày. Đó là lý do tại sao Gong Xiaohuan, với kinh nghiệm làm việc cho bộ phận phòng chống và kiểm soát bệnh truyền nhiễm cấp tính ở CDC trong 5 năm, đã phải dành rất nhiều thời gian giúp mọi người nhớ lại từng chút một, bắt đầu với những chuyển động gần đây nhất để họ có thể nhớ lại được mọi chuyện chi tiết nhất.
Nhà dịch tễ học Gong Xiaohuan (áo trắng) và các đồng nghiệp kiểm tra phát hiện của họ. Ảnh: CDC Thượng Hải
"Đối với những người rất già, hoặc những bệnh nhân bị bệnh nặng, tôi sẽ nói chuyện với vợ/chồng hoặc con cái của họ" Gong Xiaohuan cho biết.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi không phải mọi trường hợp đều đơn giản và đôi khi Gong và các nhà dịch tễ học đồng nghiệp của cô không đạt được kết quả mong muốn. Như một trường hợp vào đầu tháng 2 khiến họ không thể tìm ra nguồn lây nhiễm cho hai bệnh nhân sống ở các khu vực khác nhau của Thượng Hải. Những người này không hề đến Vũ Hán hoặc gặp bất kỳ ai đến từ Vũ Hán.
Sau khi xem qua hồ sơ, cuối cùng họ đã tạo được bước đột phá khi phát hiện ra hai người đàn ông đã ăn tối với một người đàn ông khác - đến từ tỉnh An Huy, phía đông nam Trung Quốc, người sau đó được xác nhận là bị nhiễm bệnh.
Một trường hợp khác là một phụ nữ ở độ tuổi 70 nhiễm virus. Bà sống một mình, không hòa đồng và không rời Thượng Hải. Cuộc điều tra đã đạt được rất ít tiến triển cho đến khoảng 10 ngày sau đó, nhóm điều tra xác định được người phụ nữ đã tiếp xúc một bệnh nhân COVID-19 tại một trung tâm hành chính công.
Đó là 2 trong rất nhiều trường hợp thành công của những "kẻ săn virus" của TP Thượng Hải với những phương pháp làm việc đòi hỏi tính tỉ mỉ, kiên trì và siêng năng như của nhân vật thám tử hư cấu ở Phố Baker. Vì thế, người ta nói rằng, tác phẩm thuộc thể loại trinh thám nổi tiếng của Arthur Conan Doyle kể về Sherlock Holmes đã trở thành vũ khí quan trọng trong cuộc chiến của Trung Quốc chống lại sự lây lan của virus corona.
Gong cho biết công việc của cô cũng có thể hỗ trợ chính quyền trong việc điều chỉnh các biện pháp kiểm soát dịch bệnh. Ví dụ, chính quyền Thượng Hải lúc đầu đã khuyến cáo với những người diện F1, F2 từ cách ly tại nhà nhưng, một cuộc khảo sát dịch bệnh đã sớm phát hiện ra rằng, cách đó lại gây ra các ổ dịch, buộc chính quyền phải cho cách ly tập trung đối với các diện này.
Sau tất cả những nỗ lực cho công việc, một trong những niềm vui lớn nhất của Gong là nhận được tin tốt từ các gia đình nạn nhân. "Một số người trong số họ nói với tôi rằng họ cảm thấy yên tâm khi biết công việc của chúng tôi và điều này khiến tôi càng cảm thấy tầm quan trọng của sứ mệnh mà chúng tôi đang đảm trách và cảm thấy tự hào về những gì tôi làm" - Gong chia sẻ.
Hu Shanlian, Giáo sư của Trường Y tế Công cộng tại Đại học Phúc Đán Thượng Hải, cho biết, cuộc khảo sát dịch bệnh là rất quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan virus corona. "Đây là một trong những công việc tốn nhiều công sức và thời gian, nhưng nó cũng rất cơ bản trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh", ông nói.
"So với các nhân viên y tế tuyến đầu, công việc của các nhà khảo sát dịch tễ học là vô hình đối với hầu hết mọi người trong xã hội, nhưng công việc này có tầm quan trọng đặc biệt, nhất là tìm kiếm các liên hệ khi rất nhiều bệnh nhân không có triệu chứng" - Giáo sư Hu Shanlian nhận xét.
Zhao Dahai, Giáo sư y tế công cộng tại Trường Quốc tế và Công vụ thuộc Đại học Giao Thông Thượng Hải, đánh giá, cuộc khảo sát đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu của đợt bùng phát trong việc ngăn chặn dịch bệnh lây lan trong cộng đồng.
