Vì sao phim tài liệu Việt vẫn loay hoay hút khán giả?

“Giữa những quê hương” -  phim tài liệu ấn tượng của VTV Awards - Ấn tượng VTV 2020.
“Giữa những quê hương” - phim tài liệu ấn tượng của VTV Awards - Ấn tượng VTV 2020.
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Mặc dù giải thưởng về truyền hình Việt thường được đánh giá cao bởi tính chuyên môn nhưng chưa đủ để chắp cánh cho các phim tài liệu Việt được ra rạp, đến gần hơn với công chúng.

Nhiều giải thưởng cao

Ngay từ khi ra đời, phim tài liệu Việt Nam đã khẳng định vị thế của mình trong nghệ thuật điện ảnh và trong đời sống. Nhiều bộ phim đã góp phần phản ánh một cách chân thực về cuộc sống của con người Việt Nam trong chiến tranh cũng như trong hòa bình, xây dựng đất nước. Đã có một thời, những bộ phim tài liệu nức lòng công chúng điện ảnh trong nước như: “Nước về Bắc Hưng Hải”, “Tiếng vĩ cầm ở Mỹ Lai”…

Những năm qua, công chúng được biết tới những bộ phim Việt Nam đạt giải thưởng “Cánh Diều Vàng” và các giải thưởng của truyền hình như: “Hai đứa trẻ”, “Nhật kí của ba”, “Những người giữ biển”, “Những người chốt giữ thành cổ”, “Từ trái tim đến trái tim”, “Mộ gió”… Năm 2018, top 5 phim tài liệu ấn tượng tại lễ trao giải VTV Awards bao gồm: “Ánh sáng tháng mười”, “Bản tình ca của đá”, “Hành trình bất tận”, “Miền đất hứa”, “Về quê hương mẹ”. Năm 2020, top 5 đề cử giải thưởng VTV Awards: “Ngôi nhà của Nguyên”, “Người mẹ”, “Cuộc chiến chưa kết thúc”, “Những chuyến tàu định mệnh”, “Giữa những quê hương”. 

Phim tài liệu đang được Nhà nước rất quan tâm đầu tư. Chỉ trong vòng 2 năm qua, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương đã sản xuất 27 phim đề cập đến những vấn đề bức xúc của cuộc sống, hoàn thành vai trò người chép sử bằng hình ảnh. Các tác giả đã bám sát thực tế và phản ánh nhiều khía cạnh đa dạng, đa chiều về hoàn cảnh, về cuộc sống của người dân lao động từ miền núi, vùng sâu, vùng xa, đến biên giới hải đảo như như: “Chuyện những người lính già”, “Ông Tây nước mắm”, “Chuyện từ hạt muối”…

Vẫn lộ yếu tố dàn dựng

Nhưng việc được giải cao tại các giải thưởng về truyền hình chưa đủ để chắp cánh cho các phim tài liệu Việt được ra rạp, đến gần hơn với công chúng. Hay nói cách khác, dù phim tài liệu có nhiều bước tiến, song để thu hút nhiều khán giả, nhất là mang phim ra rạp chiếu thương mại là điều không hề dễ dàng. Những năm trước, bộ phim tài liệu điện ảnh “Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng”, “Lửa thiện nhân”, “Chuyện ngày hôm qua” là số ít phim ra rạp thương mại thu hút một lượng khán giả nhất định. 

NSND Nguyễn Như Vũ lý giải, khán giả xem phim ngoài rạp chủ yếu độ tuổi từ 15-25. Không phải ai cũng thích xem phim tài liệu. Hệ thống rạp hiện nay phần lớn do cổ phần và tư nhân, kinh doanh đặt lên hàng đầu. Các rạp chiếu phim e ngại sắp xếp suất chiếu. Cùng đó, phim tài liệu ở Việt Nam muốn ra rạp phải biết chọn đề tài, đối tượng và thời điểm. Đặc biệt, lý do quan trọng được nhiều người đề cập đến là nội dung chưa thực sự hấp dẫn khán giả Việt.

NSND Đào Trọng Khánh phân tích, phim tài liệu Việt chưa thực sự hấp dẫn người xem, thiếu tư tưởng, sự đột phá mới mẻ. Lứa đạo diễn làm phim chất lượng và chuyên nghiệp hiện nay không nhiều. Còn những phim có tính chất nghệ thuật, đạt giải nhưng khoác “mác” tuyên truyền nên khó ra rạp thương mại.

Đạo diễn Nguyễn Hữu Phần, sau khi theo dõi Liên hoan phim tài liệu các năm, đã đưa ra nhận xét: “Phim tài liệu Việt Nam hàng chục năm vẫn dùng chung một công thức nên phim nào cũng giống nhau. Để có một bộ phim hay, các nhà làm phim nước ngoài sẵn sàng theo đuổi đề tài 3-5 năm, trong khi các hãng phim tài liệu nhà nước chỉ làm phim trong vài tháng do cơ chế làm phim theo kế hoạch, rót kinh phí năm nào là phải làm năm đó hoặc nhanh chóng nộp trong khoảng thời gian cho phép”.

Đạo diễn Đào Thanh Hưng từng chia sẻ: “Các bạn bè quốc tế đều công nhận Việt Nam có đề tài phong phú, những câu chuyện thú vị nhưng cách làm của chúng ta chưa ổn. Sự can thiệp của nhà làm phim vào nhân vật, câu chuyện chưa tinh tế, bị “lộ” khiến cho người xem cảm thấy sự dàn dựng. Trong khi đó với họ, có thể có, có thể không việc dàn dựng nhưng cách họ làm rất thật khiến khán giả tin vào câu chuyện họ đang kể. Điều đó rất quan trọng với phim tài liệu”.

Ngoài vấn đề chất lượng, việc thu hút khán giả quan trọng không kém. “Để thu hút khán giả, nâng cao hiệu quả tuyên truyền, sắp tới Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương mở rộng diện phủ sóng của các phim được sản xuất trên Youtube hay một vài kênh, mạng xã hội cũng như mong VTV sớm có “giờ vàng” chiếu phim tài liệu… Và các rạp cũng dành sự ưu ái cho loại phim này” - NSND Nguyễn Như Vũ chia sẻ.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cho rằng, người làm phim không thể kêu gọi khán giả hoặc bắt khán giả đến xem phim tài liệu. Thay vào đó, người làm phim nên tạo dựng sự đam mê cho khán giả, bắt đầu từ những người trẻ. Có thể bắt đầu từ việc tạo điều kiện để các em học sinh phổ thông biết đến phim tài liệu, học cách làm phim tài liệu, hướng dẫn các em cách thức làm phim tài liệu như thế nào, phong cách, trường phái để các em có sự lựa chọn… 

“Sáng tác kịch bản phim tài liệu và kịch bản phim hoạt hình năm 2021” là cuộc thi vừa được Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch phát động, giao cho Cục Điện ảnh chủ trì, tổ chức cùng một số đơn vị liên quan. Thời gian nhận tác phẩm bắt đầu từ sau ngày 17/5 đến hết 31/8/2021, lễ công bố và trao giải sẽ diễn ra trong tháng 12/2021. Đối tượng tham gia là tác giả trong nước chuyên nghiệp và không chuyên, không giới hạn về độ tuổi, đang sinh sống, học tập và làm việc tại Việt Nam. Mỗi tác giả chỉ gửi một kịch bản và mỗi kịch bản phải đảm bảo về mặt thời lượng 60 phút (phim tài liệu) và 90 phút (phim hoạt hình).

Tin cùng chuyên mục

Ca sĩ Ngọc Châm hy vọng hát bằng trái tim thì sẽ được mọi người yêu mến. (Ảnh: Bình Quách)

Ca sĩ Ngọc Châm cháy bỏng khi được hát ca khúc mình mê đắm

(PLVN) - Trong chặng đường hoạt động nghệ thuật rất phong phú của mình, Ngọc Châm ở rất nhiều vai trò, nhưng với "Giai nhân 2", cô sẽ chỉ là ca sĩ để được sống trọn vẹn trong tình yêu âm nhạc của một người ca sĩ, để thỏa nỗi khao khát hát của cô bấy lâu nay, để được hát những gì mình thích, mình yêu, mình say đắm.

Đọc thêm

'Tiếng hát Hà Nội 2024' lan tỏa thanh âm của tình yêu Hà Nội

Cuộc thi còn tạo điều kiện phát triển cho những tài năng âm nhạc trẻ. (Ảnh: BTC)
(PLVN) - Cuộc thi “Tiếng hát Hà Nội năm 2024” sẽ tạo cơ hội cho các nghệ sĩ sáng tạo, thể hiện những tác phẩm âm nhạc truyền thống và đương đại với chủ đề về ca ngợi Tổ Quốc, Đảng, Bác Hồ, tình yêu với Thủ đô, quê hương – đất nước góp phần thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển nghệ thuật.

MC Cát Tường đề nghị xử lý một số trang tin lấy tên mình 'giật tít câu view' để lừa tiền

Diễn viên - MC Cát Tường
(PLVN) - MC Cát Tường và nhà sản xuất “Bạn muốn hẹn hò” mời luật sư và Thừa phát lại lập vi bằng một số trang tin điện tử, fanpage, facebook, youtube… có hành vi “giật tít câu view”, làm sai lệch thông tin, gây hoang mang dư luận liên quan vụ MC cảnh báo có kẻ gian sử dụng hình ảnh của mình để lừa đảo số tiền lớn.

'Thư gửi mẹ' - sản phẩm truyền thông thực hiện bình đẳng giới lọt vào top 7 đề cử cho Giải thưởng Silvana S Film

'Thư gửi mẹ' - sản phẩm truyền thông thực hiện bình đẳng giới lọt vào top 7 đề cử cho Giải thưởng Silvana S Film
(PLVN) - Giải thưởng Silvana S Film là giải thưởng tôn vinh những bộ phim tài liệu xuất sắc về môi trường và giới trẻ, thuộc khuôn khổ chương trình LENScape: Documentary Shorts from Southeast Asia. Năm nay, Việt Nam tham gia Giải thưởng Silvana S Film với bộ phim tài liệu ngắn “Thư gửi mẹ” do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đồng sản xuất với đạo diễn Hà Lệ Diễm.

Vẻ đẹp từ những thước phim

Vẻ đẹp từ những thước phim
(PLVN) - Thời gian đã phủ lớp bụi lên những thước phim cổ, tấm ảnh cũ, tuy nhiên giá trị của chúng không mất đi. Ngày nay, dù cuộc sống hiện đại hối hả, sôi động với nhiều âm thanh, màu sắc đa dạng trên truyền hình, nhưng nhiều người trẻ vẫn dành tình cảm cho các bức ảnh cũ, thước phim xưa.

Đắm say với “Tình ta Hà Tĩnh”

Cảnh đẹp Hà Tĩnh được nhạc sĩ Ngọc Lê Ninh đưa vào trong ca khúc "Tình ta Hà Tĩnh) (ảnh trong MV).
(PLVN) -  Sau 12 năm ấp ủ, nhà khoa học, nhà thơ, nhạc sỹ Ngọc Lê Ninh cho ra đời ca khúc mang tên “Tình ta Hà Tĩnh”. Với âm hưởng dân ca xứ Nghệ, ca khúc tôn vinh đời sống văn hóa, chính trị, phong tục tập quán, các địa danh nổi tiếng, các đặc sản biển rừng, văn hóa phi vật thể (Ví Dặm, Ca trù Cổ Đạm)... và một tình yêu nồng nàn với mảnh đất nơi đây.

Trao giải Cuộc thi 'Tiếng vang lịch sử: Diễn giải Văn Miếu - Quốc Tử Giám qua hội họa'

Các tác phẩm hội họa đạt giải thưởng cao (ảnh P.V)
(PLVN) - Cuộc thi “Tiếng vang lịch sử: Diễn giải Văn Miếu-Quốc Tử Giám qua hội họa” là “sân chơi” lành mạnh nơi các bạn trẻ cùng nhau sáng tạo, cùng nhau tranh tài, thể hiện cảm xúc, quan điểm của mình qua các tác phẩm hội họa về các công trình kiến trúc, hiện vật, tượng thờ,… tại di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Cuộc thi Hoa hậu Di sản áo dài Việt Nam 2024 lần đầu tiên được tổ chức

Cuộc thi Hoa hậu Di sản áo dài Việt Nam 2024 lần đầu tiên được tổ chức. (Ảnh: Thùy Dương)
(PLVN) - Với mục đích tìm kiếm người đẹp có đủ “sắc, tâm, tài” để quảng bá hình ảnh của tà áo dài Việt Nam, cuộc thi Hoa hậu Di sản áo dài Việt Nam 2024 lần đầu được tổ chức nhằm phát huy vai trò, năng lực của phụ nữ Việt Nam trong tiến trình hội nhập phát triển, quảng bá đất nước, con người Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Liên hoan các ban nhạc toàn quốc năm 2024

BTC thông tin về Liên hoan các Ban nhạc toàn quốc năm 2024. (Ảnh: Thùy Dương)
(PLVN) - Liên hoan các ban nhạc toàn quốc năm 2024 là dịp để các nghệ sĩ đến từ mọi miền cả nước quy tụ gặp gỡ, giao lưu học hỏi, chia sẻ và trao đổi những kinh nghiệm trong hoạt động nghệ thuật, nhằm nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, tiếp tục tạo ra những sản phẩm nghệ thuật có chất lượng phục vụ xã hội.