Vi phạm trong mua, bán ngoại tệ, vàng: Khoảng cách phạt quá rộng có tạo nên sự bất bình đẳng?

Giao dịch 1 USD cũng chịu chung khung xử phạt như giao dịch triệu USD?

Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Nghị định số 96/2014/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng. 

Trong Dự thảo nói trên, về vi phạm quy định về hoạt động ngoại hối, khoản 38 Điều 1 Dự thảo sửa đổi, bổ sung Điều 24 Nghị định 96/2014/NĐ-CP quy định “Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với một trong các hành vi: a) Mua, bán ngoại tệ giữa cá nhân với nhau; b) Mua, bán ngoại tệ với tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ”.

Theo quan điểm của các doanh nghiệp mà Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thu thập được, quy định trên cần được xem xét lại. Bởi, khoảng cách phạt quá rộng (thấp nhất là “cảnh cáo”, cao nhất là “20 triệu đồng”) có thể trao quá nhiều quyền cho cơ quan thực thi quyết định mức phạt và có nguy cơ tạo ra sự bất bình đẳng giữa các đối tượng có hành vi vi phạm.

So với Nghị định 96/2014/NĐ-CP, Dự thảo đã điều chỉnh lại khung xử phạt đối với hành vi “mua, bán ngoại tệ đối với tổ chức không được phép thu đổi ngoại tệ” để đảm bảo tính hợp lý giữa hành vi vi phạm với mức phạt. “Tuy nhiên, việc quy định một khung chung mức phạt cho hành vi vi phạm mà không xác định dựa vào giá trị giao dịch có thể tạo ra sự bất bình đẳng giữa các đối tượng vi phạm, ví dụ giao dịch 1 USD cũng sẽ chịu chung khung xử phạt đối với giao dịch 1 triệu USD. Điều này là chưa hợp lý vì mức phạt chưa tương ứng với tính chất của vi phạm” – văn bản góp ý Dự thảo mà VCCI gửi Ngân hàng Nhà nước nêu rõ.

Vì thế, cộng đồng doanh nghiệp đề nghị điều chỉnh lại quy định xử phạt nói trên theo hướng xác định các khung xử phạt tương ứng với giá trị giao dịch.

Trao quá nhiều quyền cho người thực thi

Khoản 39 Điều 1 Dự thảo sửa đổi Điều 25 Nghị định 96/2014/NĐ-CP xử lý hành vi vi phạm quy định về hoạt động kinh doanh vàng. Theo VCCI, thời gian vừa qua, Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung/thay thế Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng đang được soạn thảo, trong đó có nhiều quy định thay đổi về cơ chế quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Điều này sẽ khiến các quy định liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động kinh doanh vàng sẽ phải thay đổi theo. Vì thế, VCCI lo ngại việc các quy định tại Dự thảo vẫn căn cứ vào Nghị định 24/2012/NĐ-CP thì sẽ có nguy cơ phải thay đổi nếu Nghị định sửa đổi/thay thế Nghị định 24 sẽ được ban hành trong thời gian tới. 

Còn liên quan trực tiếp đến những quy định cụ thể được nêu trong dự thảo, cộng đồng doanh nghiệp và các chuyên gia vẫn băn khoăn về việc cơ quan soạn thảo đề xuất về khoảng cách phạt quá rộng, ví như khoản 3 Điều 25 (sửa đổi) quy định “phạt tiền từ 60 triệu đồng đến 120 triệu đồng đối với các hành vi vi phạm …”. Theo họ, khoảng cách của khung xử phạt rộng với mức trần gấp đôi mức sàn có thể trao quá nhiều quyền cho cán bộ thực thi và tạo ra sự bất bình đẳng giữa các đối tượng bị xử phạt. Vì thế, cần phải xem xét thu hẹp khoảng cách của khung xử phạt này.

Ngoài ra, cơ quan soạn thảo cân nhắc bỏ khoản 4 Điều 25 (sửa đổi) quy định xử phạt đối với hành vi “xuất khẩu, nhập khẩu vàng trang sức, mỹ nghệ; vàng nguyên liệu dưới dạng bột, dung dịch, vẩy hàn, muối vàng và các loại vàng trang sức dưới dạng bán thành phẩm không đúng theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp” là chưa phù hợp với Luật Doanh nghiệp 2014 vì giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp không còn ghi ngành nghề đăng ký kinh doanh.