Văn bản phục vụ công tác bầu cử nhiều nhưng thiếu cụ thể

Nhiều hướng dẫn còn chung chung

Theo báo cáo của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (UBTƯ MTTQ) Việt Nam, từ ngày 19/3 đến ngày 31/3/2021, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đã chủ trì tổ chức 05 Đoàn kiểm tra, giám sát công tác bầu cử tại 16 tỉnh, trong đó có Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Phú Thọ, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước…

Đánh giá về công tác này, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam cho biết, công tác chỉ đạo, tổ chức cuộc bầu cử tại 16 tỉnh được triển khai khẩn trương, kịp thời, dân chủ, công khai, đúng luật. Phát huy dân chủ trong quá trình hiệp thương để thỏa thuận về cơ cấu, thành phần giới thiệu người ứng cử ĐBQH và đại biểu HDND các cấp.

Vấn đề người tự ứng cử ở các địa phương không nhiều và được ứng xử dân chủ, bình đẳng, theo đúng quy định pháp luật về bầu cử. Công tác tuyên truyền bầu cử được quan tâm triển khai tích cực, hiệu quả và có nhiều điểm mới, sáng tạo…

Bên cạnh những ưu điểm trên, các địa phương cũng phản ánh không ít khó khăn, vướng mắc trong công tác bầu cử. Cụ thể, theo các tỉnh Quảng Bình, Bạc Liêu và Bình Dương, hệ thống văn bản phục vụ công tác bầu cử quá nhiều, dẫn chiếu và chỉ dẫn văn bản phức tạp, dẫn đến cơ sở nghiên cứu chưa rõ, chưa đầy đủ. Trong các văn bản hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh vẫn còn một số vấn đề hướng dẫn còn chung chung, chưa thật cụ thể- nhất là những nội dung liên quan đến cấp xã và những tình huống phát sinh trong thực tiễn đã làm khó khăn trong quá trình thực hiện công tác bầu cử.

Ngoài ra, một số cán bộ MTTQ Việt Nam các cấp mới được kiện toàn sau sáp nhập xã, sáp nhập khu dân cư (nhất là sau Đại hội Đảng) chưa có kinh nghiệm tham gia công tác bầu cử nên còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình chỉ đạo, hướng dẫn và thực hiện công tác bầu cử, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ, chất lượng tham mưu trong công tác bầu cử, đặc biệt là tại các khu dân cư.

Trong khi đó, tỉnh Thanh Hóa phản ánh việc tổ chức lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cư tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu HĐND các cấp, nhất là ở các địa phương khu dân cư sáp nhập với số lượng cư tri nhiều, điều kiện nơi tổ chức hội nghị nhiều nơi còn khó khăn. Trên địa bàn tỉnh có 03 khu dân cư khi lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cư tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã không đạt trên 50%.

Liên quan tới việc tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác bầu cử, theo báo cáo, tính đến thời điểm kiểm tra, giám sát, Ủy ban bầu cử, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam 09/16 tỉnh: Lai Châu, Sơn La, Thái Nguyên, Yên Bái, Quảng Ninh, Nghệ An, Kon Tum, Lâm Đồng, Bình Phước chưa nhận được đơn thư khiếu nại, tố cáo về công tác bầu cử. 

Các tỉnh còn lại, có tỉnh xuất hiện đơn tố cáo nặc danh, có tỉnh có từ 02 đến 07 đơn đề nghị, tố cáo (đang trong quá trình giải quyết). 

Đặc biệt, tại tỉnh Bắc Ninh, Ủy ban bầu cử cấp tỉnh tiếp nhận 03 đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh; cấp huyện tiếp nhận 03 đơn khiếu nại, tố cáo; cấp xã 16 đơn khiếu nại, tố cáo (đang trong quá trình giải quyết).

Tỉnh Đắk Nông, Ủy ban bầu cử các cấp tiếp nhận 08 đơn khiếu nại, tố cáo. Trong đó, có 06 trường hợp đã được cấp có thẩm quyền làm rõ nội dung tố cáo sai, tố cáo không có cơ sở; 01 trường hợp lãnh đạo cấp huyện đang thực hiện quy trình xem xét, thi hành kỷ luật kết hợp với quy trình kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm; 01 trường hợp lãnh đạo cấp huyện có nội dung tố cáo (đang trong quá trình giải quyết).

Không để xảy ra các “điểm nóng” phức tạp trong bầu cử

Rút ra những kinh nghiệm sau kiểm tra, giám sát, UBTƯ MTTQ Việt Nam cho rằng, một số đơn vị cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã có tình trạng người được giới thiệu ứng cử là thành viên Ban bầu cử cùng cấp, việc này sẽ vi phạm quy định tại Điều 27 Luật Bầu cử nếu không được rà soát, có biện pháp khắc phục kịp thời.

 Cùng với đó, ở một số địa phương, danh sách giới thiệu người ứng cử trình tại các hội nghị hiệp thương chưa đảm bảo số dư theo quy định. Việc này có thể sẽ gây khó khăn về dự phòng đại biểu được bầu nếu có bất trắc xảy ra và làm cho quá trình hiệp thương phần nào mang tính hình thức. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát công tác bầu cử của một số địa phương đã triển khai và có kết quả bước đầu, tuy nhiên chưa thường xuyên, chưa kịp thời phát hiện sai sót, vẫn còn bỏ lọt những tồn tại, hạn chế nêu trên. Cá biệt có đơn vị cấp tỉnh còn chưa chủ động triển khai việc kiểm tra, giám sát công tác bầu cử.

Trên cơ sở những tồn tại nêu trên, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đề xuất với Hội đồng bầu cử quốc gia kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong công tác bầu cử ở địa phương trên cả nước để thực hiện thống nhất. 

Ban hành ngay hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện các nhiệm vụ về bầu cử trong điều kiện nếu có bùng phát dịch Covid-19 và thiên tai, bão lụt, nhất là đối việc xác định tư cách, lập và niêm yết danh sách cử tri tại những khu cách ly xã hội, khu chữa bệnh tập trung và đảm bảo các điều kiện cho các cử tri trong các khu vực này thực hiện quyền bầu cử của mình.

Đối với Ủy ban bầu cử các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đề nghị tiếp tục thực hiện tốt Chỉ chị của Bộ Chính trị và các văn bản có liên quan về công tác bầu cử; chỉ đạo sâu sát, thường xuyên để kịp thời phát hiện, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh. Kịp thời giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác bầu cử; nắm chắc tình hình nhân dân, không để xảy ra các “điểm nóng” phức tạp trong bầu cử…

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực phát biểu tại hội nghị.

Chia sẻ với các địa phương gặp khó khăn, vướng mắc trong công tác chuẩn bị bầu cử, nhưng ông Ngô Sách Thực - Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cho rằng, vướng mắc trong quá trình triển khai là không tránh khỏi và nhiều địa phương đã có cách làm đúng, linh hoạt, hiệu quả cao. Theo ông Thực, công việc chuẩn bị bầu cử nhiều, trong khi lại nhiều nội dung phát sinh, nhiệm vụ thuộc nhiều cơ quan khác nhau, nhưng nhiều địa phương lại dồn việc cho Mặt trận, do đó các địa phương phải chủ động hơn nữa trong công việc để đạt yêu cầu đề ra.

Cùng với đó, tích cực đấu tranh với việc kích động, nói xấu ứng cử viên trên mạng Internet, khi phát hiện việc làm này phải phản ánh ngay với các cơ quan chức năng xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.