Truy trách nhiệm trong việc nợ đọng văn bản, hướng dẫn "vượt rào"

Hôm qua, tại phiên giải trình về việc ban hành văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh do Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tổ chức, hai vấn đề lớn được nhiều đại biểu quan tâm đó  là  tình trạng nợ đọng văn bản và văn bản hướng dẫn "vượt rào" so với nội dung văn bản gốc.

Ảnh minh họa

Giảm văn bản hướng dẫn

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam, một tiến bộ đáng ghi nhận là các văn bản quy định chi tiết được xây dựng, ban hành đúng trình tự, thủ tục, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật; giảm bớt số lượng văn bản phải ban hành; tiến độ xây dựng, ban hành văn bản được đẩy nhanh hơn, số văn bản nợ đọng giảm mạnh.

"Nếu như trước tháng 6/2009 trung bình một luật, pháp lệnh phải ban hành 11 văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết, thì đến nay trung bình một luật, pháp lệnh phải ban hành 3,6 văn bản (giảm 3 lần) - ông Vũ Đức Đam cho biết thêm.

Tuy nhiên, cũng theo ông Đam, hạn chế trong công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật là chưa giải quyết triệt để và vững chắc tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh đã có hiệu lực pháp luật. Tính đến ngày 15/10/2012 còn nợ đọng 24 văn bản quy định chi tiết 15 luật, pháp lệnh đã có hiệu lực pháp luật. Đáng lưu ý, Luật Tố cáo, Luật Lưu trữ, Luật Đo lường và Luật Cơ yếu đã có hiệu lực, nhưng đến thời điểm này còn tới 10 văn bản quy định chi tiết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chưa được ban hành

Một hạn chế khác cũng được Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ thắng thắn chỉ ra đó là vẫn còn tình trạng ban hành thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh, đặc biệt là thông tư liên tịch, chưa có chuyển biến rõ rệt, tiến độ ban hành còn chậm, chất lượng chưa cao, thậm chí có tình trạng ban hành văn bản trái với văn bản cấp trên.

Có 8 nhóm giải pháp được đưa ra nhằm đẩy nhạnh tiến độ, bảo đảm chất lượng, hạn chế nợ đọng văn bản, trong đó có việc đề cao trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật; thực hiện nghiêm quy định của Luật ban hành VBQPPL; đầu tư nâng cao chất lượng nguồn nhân lực...

Chỉ rõ địa chỉ, dễ quy trách nhiệm

Dẫn nhiều luật vẫn còn "nợ" văn bản hướng dẫn (như Luật các tổ chức tín dụng, Luật an toàn thực phẩm, Luật khám chữa bệnh...), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Trần Đình Long nói thẳng: “Qua thống kê thì thấy so với cách đây 5 năm, số văn bản nợ cũng nhiều tương đương".

Đáp lại ý kiến này, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam cho rằng: "Không nên nói bây giờ cũng như 5 năm trước đây. Vì trước đây thống kê cả những luật chưa có hiệu lực". Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cũng cho biết có nhiều luật khá phức tạp, nhiều văn bản hướng dẫn có nội dung rất chuyên sâu,  quá trình xây dựng, thông qua luật mới nảy sinh nhiều vấn đề, nhiều nội dung đưa ra Quốc hội chỉnh lý tiếp thu khác hẳn so với ban đầu nên hướng dẫn cũng phải làm lại hoàn toàn.

Trước câu hỏi của ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng), Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) về việc văn bản chậm ban hành, thời gian trễ Chính phủ sẽ điều hành ra sao, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường nói rõ hơn:  “Luật ban hành VBQPPL có hiệu lực từ 1/1/2009 đã quy định rõ nội dung không phải hướng dẫn thì áp dụng trực tiếp. Chính phủ điều hành theo quy định trực tiếp của luật, pháp lệnh mà không phải chờ hướng dẫn, còn nếu ban hành chậm thì sẽ hồi tố, để văn bản hướng dẫn có hiệu lực cùng ngày có hiệu lực của luật, pháp lệnh,  bảo đảm chế độ chính sách cho người dân”.

Trả lời câu hỏi của một số đại biểu về vấn đề chậm cấp phát kinh phí cho công tác xây dựng pháp luật, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, có thể chậm do nhiều nguyên nhân và khuyến khích “Bộ ngành cần đề xuất kịp thời”.

Phát biểu tại phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặc biệt quan tâm đến vấn đề nợ đọng văn bản. Cơ bản đồng tình với các giải pháp của Chính phủ nhưng theo Phó Chủ tịch “phải đưa ra các giải pháp hữu hiệu và rõ trách nhiệm từng Bộ trưởng, từng cơ quan”.

Đối với các văn bản “vượt quá” quy định của luật, pháp lệnh, không bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ của pháp luật Phó chủ tịch cũng yêu cầu “phải làm rõ trách nhiệm từ khâu soạn thảo, thẩm định hay thông qua”.

Thu Hằng