Biển Đông cần sớm có cơ chế pháp lý ràng buộc

Theo ông Naijib Razak, không nên để những bất đồng về vấn đề này leo thang vượt ra ngoài khuôn khổ ngoại giao. Thủ tướng Malaysia cũng đưa ra 6 nguyên tắc nhằm mang lại sự hợp tác an ninh quốc phòng hiệu quả hơn trong khu vực, đó là: tiếp cận đa phương, tôn trọng lẫn nhau, thúc đẩy đối thoại và hiểu biết sâu hơn giữa các bên thông qua các biện pháp xây dựng lòng tin, trên cơ sở đẩy mạnh hợp tác cả đa phương và song phương, cả ở cấp cao nhất cũng như cấp thấp hơn, giải quyết tranh chấp một cách cân bằng.

Tại Hội nghị hôm qua, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh có bài phát biểu với chủ đề: các thách thức mới đối với an ninh hàng hải, trong đó nhấn mạnh việc đối phó những nguy cơ an ninh hàng hải thực sự quan trọng, liên quan tới hòa bình, ổn định và phát triển trong khu vực và trên quốc tế.

Đại tướng nói tới một số vấn đề cần lưu ý, trong đó có việc cần thiết phải tăng cường cơ sở pháp lý cho những hoạt động trên biển với mục tiêu tạo thuận lợi cho hợp tác phát triển và ngăn chặn những nguy cơ làm tổn hại đến lợi ích chung trong khu vực cũng như trên thế giới. Các nước phải tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau trong khi tìm kiếm giải pháp thích hợp để giải quyết các tranh chấp phát sinh.

Theo Đại tướng, trên tất cả, cần phải tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh và đầy đủ Công ước Luật Biển cuả Liên Hợp Quốc năm 1982 (UNCLOS 1982). Đối với Đông Nam Á, các bên liên quan cần thực hiện đẩy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới ký kết một Bộ quy tắc ứng xử (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc.

Ngoài ra, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh nói rằng, những sự cố xảy ra trong thời gian qua đã tạo nên mối lo ngại cho các quốc gia ven biển. Ông nêu ra sự việc gần đây nhất hôm 26/5 tàu Bình Minh 02 của Việt Nam đang làm việc trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam thì bị tàu hải giám của Trung Quốc xông tới cắt cáp thăm dò – việc làm ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định trên Biển Đông, trong khu vực và quốc tế.

Đại tướng  Phùng Quang Thanh khẳng định Việt Nam đã kiên nhẫn giải quyết sự việc bằng biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế và nguyên tắc kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia của mình trong khi vẫn giữ hòa bình và ổn định trên Biển Đông, duy trì mối quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng. “Chắc chắn, chúng tôi thật sự mong đợi không có những sự số tương tự xảy ra”, Đại tướng nói.

Trước đó, tại phiên họp toàn thể đầu tiên của cuộc Đối thoại, trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates cũng có bài phát biểu, khẳng định an ninh biển là một vấn đề đặc biệt quan trọng đối với khu vực.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: IISS

Về vấn đề trên Biển Đông, ông Robert Gates cảnh báo rằng, xung đột có thể tái diễn nếu các bên không nhanh chóng đạt được các quy tắc và một cơ chế đa phương nhằm giải quyết tranh chấp trong hòa bình. Ông Gates nhấn mạnh, Washington có lợi ích quốc gia trong tự do hàng hải, phát triển kinh tế và thương mại không bị cản trở và tôn trọng luật pháp quốc tế.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, luật pháp quốc tế được phản ánh trong Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 đã quy định rõ ràng về những vấn đề trên biển. Ông cho rằng thông qua làm việc cùng nhau trong các diễn đàn đa phương cũng như tôn trọng triệt để các nguyên tắc đem lại lợi ích cho tất cả các nước trong khu vực, có thể đảm bảo rằng tất cả các bên đều bình đẳng sử dụng các đường hàng hải quốc tế.

Trong khi đó, đại diện cho Trung Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt có bài phát biểu tại Hội nghị về chủ đề hợp tác an ninh quốc tế của nước này.

Trong đó, ông Lương Quang Liệt khẳng định Bắc Kinh sẽ nỗ lực vì “hòa bình, ổn định” ở Biển Đông, “Trung Quốc cam kết duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông” và không có tham vọng bá quyền. Bộ trưởng Trung Quốc còn khẳng định nước này không phải là mối đe dọa đối với hòa bình ở châu Á, rằng quân đội Trung Quốc đang phát triển các loại vũ khí mới song mục đích chủ yếu là để bảo vệ chủ quyền của đất nước.

Trước khi phát biểu như vậy trước đông đảo đại biểu tham dự cuộc Đối thoại, ông Lương Quang Liệt đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh hôm 4/6. Tại cuộc gặp, Đại tướng Phùng Quang Thanh đã đề cập việc tàu Trung Quốc cắt cáp của tàu khảo sát Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Đại tướng Phùng Quang Thanh tuyên bố việc làm đó là vi phạm, gây bức xúc cho nhân dân và nhà nước Việt Nam; yêu cầu các bên kiềm chế không để tái diễn vi phạm.

Quang Minh