Thông tin trên được ông Võ Văn Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Nội chính Trung ương, ủy viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực chia sẻ với Báo PLVN.
Lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất trong cả nước
Thưa ông, việc bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng (Ban chỉ đạo) xuất phát từ thực tiễn công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực hay còn lý do nào khác?
Việc bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho Ban Chỉ đạo chủ yếu xuất phát từ thực tiễn công tác phòng chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực thời gian qua.
Thứ nhất, thực tiễn chỉ ra rằng tham nhũng và tiêu cực, nhất là suy thoái về đạo đức, lối sống có mối quan hệ chặt chẽ với nhau; nguyên nhân cơ bản, trực tiếp của tham nhũng là do suy thoái về đạo đức, lối sống; tiêu cực là môi trường làm nảy sinh tham nhũng; tham nhũng cũng tác động trở lại làm trầm trọng hơn tình trạng tiêu cực.
Muốn PCTN hiệu quả phải phòng chống tiêu cực, tức là phòng chống từ gốc, làm triệt tiêu những nguyên nhân làm nảy sinh tham nhũng; đồng thời, PCTN có hiệu quả sẽ góp phần thực hiện tốt việc phòng chống tiêu cực. Do đó, công tác PCTN phải gắn liền, đồng bộ với công tác phòng chống tiêu cực, nhất là chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, bởi nó là nguồn gốc dẫn đến tham nhũng. Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhấn mạnh “Đây mới là cái gốc, cái cơ bản cần chống”.
Thứ hai, công tác PCTN thời gian qua đã được lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện quyết liệt, toàn diện, đi vào chiều sâu với quyết tâm chính trị rất cao, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, do đó đã đạt được nhiều kết quả rất quan trọng; được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ; tham nhũng từng bước được kiềm chế, ngăn chặn và có chiều hướng giảm.
Trong khi công tác phòng chống tiêu cực (27 biểu hiện được nêu trong Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII) mặc dù có những chuyển biến rõ nét nhưng vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ vẫn còn diễn biến phức tạp.
Những bất cập trên do nhiều nguyên nhân, trong đó công tác phòng chống tiêu cực chưa được lãnh đạo, chỉ đạo đúng mức, đồng bộ, quyết liệt như công tác PCTN, không có Ban chỉ đạo ở TƯ như Ban Chỉ đạo TƯ về PCTN. Từ thực tế đó, để phòng chống tiêu cực đạt kết quả cao, cần có một Ban chỉ đạo ở TƯ để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo.
Thứ ba, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng xác định đấu tranh phòng chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, “lợi ích nhóm”, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Do vậy, cùng với tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đấu tranh PCTN, cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng chống tiêu cực. Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Chỉ đạo là yêu cầu khách quan, là đòi hỏi của cán bộ và nhân dân, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Chống tiêu cực là nhiệm vụ mà Đảng ta luôn đặt ra và được thực hiện rất quyết liệt trong thời gian qua. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII cũng đã xác định rất rõ. Đặc biệt, Hội nghị Trung ương 4 Khóa XIII tiếp tục khẳng định và mở rộng. Vậy nhiệm vụ chống tiêu cực mà Ban Chỉ đạo được bổ sung lần này có cách làm gì mới và mạnh mẽ hơn so với trước đây?
Điểm mới đầu tiên là công tác phòng chống tiêu cực thời gian tới sẽ được đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất trong phạm vi cả nước của Ban chỉ đạo Trung ương về PCTN, tiêu cực. Công tác phòng chống tiêu cực vẫn do các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được giao, nhưng việc lãnh đạo, chỉ đạo sẽ được tập trung ở Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, tiêu cực
Từ đó, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, hướng dẫn, đôn đốc, công tác phòng ngừa, phát hiện, xử lý tiêu cực sẽ được thực hiện quyết liệt, không dừng, không nghỉ; công tác phòng chống tiêu cực sẽ được chỉ đạo gắn chặt với công tác PCTN, khắc phục tình trạng thiếu gắn kết, đồng bộ giữa hai lĩnh vực công tác này trong thời gian qua.
Mặt khác, việc xử lý các vụ án, vụ việc tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm sẽ được Ban Chỉ đạo trực tiếp chỉ đạo như cơ chế chỉ đạo đối với các vụ án, vụ việc tham nhũng, sai phạm kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”.
Sẽ áp dụng cơ chế đưa các vụ án, vụ việc tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm vào diện theo dõi, chỉ đạo, theo ba cấp độ (cấp độ 1 thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; cấp độ 2 thuộc diện Ban Nội chính Trung ương theo dõi, đôn đốc; cấp độ 3 thuộc diện Ban Thường vụ tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương chỉ đạo, xử lý).
Bên cạnh đó, sẽ áp dụng cơ chế phối hợp liên ngành tố tụng Trung ương theo năm cấp độ để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án, vụ việc, vv.. Qua đó, sẽ khắc phục được những hạn chế trong công tác phát hiện, xử lý tiêu cực, nhất là sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ở một số bộ, ngành, địa phương; khắc phục được tình trạng nương nhẹ, thiếu quyết liệt trong xử lý một số vụ việc tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm trong thời gian qua.
Đẩy mạnh “ba trụ cột” để phòng, chống tiêu cực
Thưa ông, lâu nay việc tự phát hiện tiêu cực, tham nhũng vẫn được coi là hạn chế vì sự nể nang, né tránh, ngại va chạm…Với chức năng được bổ sung lần này, Ban Chỉ đạo có những giải pháp gì để việc nhận diện và xử lý sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống được chính xác, kịp thời và hiệu quả?
Ban Chỉ đạo sẽ chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng thực hiện nghiêm, đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả nhận diện, phát hiện, xử lý tiêu cực.
Thứ nhất, sẽ chỉ đạo đẩy mạnh “ba trụ cột” để phòng, chống tiêu cực. Đó là: Xây dựng và hoàn thiện quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước để hình thành thể chế chặt chẽ “không thể tiêu cực”. Theo đó, sẽ sửa đổi, bổ sung quy định của Đảng về kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật trong Đảng (Hội nghị Trung ương 3 vừa thông qua); sửa đổi Quy định những điều Đảng viên không được làm (Hội nghị Trung ương 4 vừa thông qua); nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Quy định về xử lý kỷ luật đảng viên; hoàn thiện các quy định về nêu gương của lãnh đạo và cán bộ, đảng viên cũng như xây dựng và hoàn thiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến phòng ngừa, phát hiện và xử lý tiêu cực, kiểm soát quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Xử lý nghiêm sai phạm “không có vùng cấm”, bảo đảm tính răn đe, cảnh tỉnh để “không dám tiêu cực”. Quan tâm giải quyết những điều kiện bảo đảm về cuộc sống, sinh hoạt, giải quyết căn cơ về những vấn đề mang tính nguyên nhân làm phát sinh tiêu cực của cán bộ, đảng viên; đặc biệt quan tâm giáo dục chính trị tư tưởng, nhất là làm tốt việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để “nói không với tiêu cực”.
Thứ hai, tăng cường chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát các cấp ủy, tổ chức đảng trong việc thực hiện các chủ trương, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tiêu cực; tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, vụ việc có liên quan đến tiêu cực; chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thanh tra, kiểm toán, việc xử lý các vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án các vụ án tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm.
Thứ ba, chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát các cấp uỷ, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương và cấp ủy viên, đảng viên có thẩm quyền trong giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành vi tiêu cực và công tác tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố về hành vi có dấu hiệu tội phạm có liên quan đến tiêu cực; việc giải quyết những phản ánh, kiến nghị có liên quan đến tiêu cực do các cá nhân, tổ chức phát hiện, cung cấp, kiến nghị.
Thứ tư, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan chức năng thông qua hoạt động thuộc phạm vi, trách nhiệm của mình làm rõ nguyên nhân, điều kiện phát sinh tiêu cực; thường xuyên rà soát những sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật để kiến nghị, yêu cầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị và người có thẩm quyền thực hiện các biện pháp khắc phục.
Thứ năm, chỉ đạo phát huy vai trò của báo chí và của nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tiêu cực; đinh hướng cung cấp thông tin về phòng chống tiêu cực; chỉ đạo xử lý vi phạm quy định về quản lý, cung cấp thông tin về phòng, chống tiêu cực; chỉ đạo thực hiện có hiệu quả việc bảo vệ người tố giác, phản ánh tiêu cực trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.
Sẽ có quy định về kiểm soát quyền lực trong 7 lĩnh vực
Dư luận đánh giá cao việc bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn cho các cơ quan có chức năng PCTN, tiêu cực, nhưng cũng không khỏi băn khoăn, nếu không có cơ chế giám sát tốt, sẽ dẫn đến lạm quyền. Vậy cơ chế giám sát sẽ được thực hiện như thế nào để tránh lạm quyền, thưa ông?
Đã có khá nhiều quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giám sát, kiểm soát quyền lực được ban hành để tránh lạm quyền trong thực thi quyền lực nói chung và trong đấu tranh phòng, chống tiêu cực nói riêng, như: Cơ chế giám sát của các cơ quan quyền lực nhà nước (Quốc hội, Hội đồng nhân dân); kiểm tra, giám sát của Đảng; kiểm tra, thanh tra của các cơ quan hành chính nhà nước; kiểm sát của các cơ quan tư pháp; giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam... Tuy nhiên, thể chế kiểm soát quyền lực hiện có chưa được thực thi nghiêm; mặt khác quyền lực trên nhiều lĩnh vực chưa có cơ chế kiểm soát chặt chẽ, trong đó có lĩnh vực PCTN, tiêu cực. Việc thiếu cơ chế giám sát, kiểm sát quyền lực đã tạo cơ hội cho việc lạm quyền, vượt quyền, cố ý làm trái, tham nhũng, tiêu cực, nguy hiểm hơn nếu nó được diễn ra trong các cơ quan có chức năng chống tham nhũng, tiêu cực.
Để cơ chế giám sát, kiểm soát quyền lực trong PCTN, tiêu cực có hiệu quả, trước hết phải thực thi nghiêm những quy định đã có (cả quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước); kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm. Đồng thời phải khẩn trương xây dựng và hoàn thiện các quy định về kiểm soát quyền lực trên các khâu quan trọng, như kiểm soát quyền lực trong lĩnh vực kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng; kiểm soát quyền lực trong lĩnh vực thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án.
Ban Nội chính Trung ương đang chủ trì xây dựng, trình Bộ Chính trị Đề án về tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành hoặc chỉ đạo ban hành các quy định về kiểm soát quyền lực để PCTN (chắc sẽ bổ sung thêm “tiêu cực”) đối với 7 lĩnh vực như: công tác kiểm tra, giám sát của Đảng; công tác cán bộ; công tác thanh tra, kiểm toán; công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; công tác quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; công tác xây dựng, ban hành văn bản pháp luật; hoạt động báo chí và truyền thông.
Đảng và Nhà nước ta chủ trương: Tất cả cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị hễ có quyền hạn, quyền lực thì đồng thời phải có quy định về kiểm soát việc thực thi quyền hạn, quyền lực đó và chế tài xử lý vi phạm. Các cơ quan có chức năng PCTN, tiêu cực cũng không thoát khỏi quy định đó.
Ông có thể cho biết, việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng về PCTN, tiêu cực trong thời gian tới có gì mới?
Việc phối hợp giữa các cơ quan có chức năng về PCTN thời gian qua được đánh giá là một thành công lớn trong công tác PCTN của chúng ta. Do đó, để công tác PCTN, tiêu cực đạt kết quả, chúng ta sẽ tiếp tục sự phối hợp này trên nền tảng đã có, trong đó sẽ phát huy những kinh nghiệm, bài học thành công từ công tác PCTN để bổ sung, hoàn thiện cơ chế phối hợp trong công tác phòng, chống tiêu cực thật sự chặt chẽ, phù hợp, hiệu quả.
Sự phối hợp giữa Ban Nội chính TƯ- Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo- với Ban Tổ chức TƯ, Ủy ban Kiểm tra TƯ và Thanh tra Chính phủ sẽ là một trong những nội dung quan trọng trong công tác phối hợp để thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ mới của Ban Chỉ đạo. Đặc biệt gần đây, tại Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo (tháng 3/2021), đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo đã kết luận bổ sung cơ chế phối hợp mới giữa các cơ quan chức năng trong xử lý tham nhũng, tiêu cực.
Theo đó, các cơ quan chức năng trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, thi hành án, nếu phát hiện sai phạm có dấu hiệu tội phạm thì chuyển ngay hồ sơ vụ việc đến cơ quan điều tra có thẩm quyền để thụ lý, điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật, không chờ đến khi kết thúc quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, thi hành án mới chuyển. Trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, nếu phát hiện vi phạm liên quan đến cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cấp ủy các cấp quản lý thì báo cáo ngay cho Ban Chỉ đạo, cấp ủy quản lý cán bộ để kịp thời chỉ đạo xử lý; đồng thời chuyển hồ sơ, tài liệu liên quan đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ủy ban kiểm tra thuộc cấp ủy quản lý cán bộ để kiểm tra, xử lý theo quy định của Đảng.
Cơ chế mới theo kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bảo đảm sự phối hợp kịp thời, nhịp nhàng giữa các cơ quan chức năng; bảo đảm xử lý đồng bộ giữa kỷ luật Đảng, xử lý hình sự, xử lý kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể đối với các sai phạm về tham nhũng, tiêu cực trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Cơ chế mới này đã và đang được các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng thực hiện nghiêm túc, được nâng lên thành chủ trương của Ban Chấp hành TƯ trong lĩnh vực kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng và PCTN.
Với việc bổ sung thêm nhiệm vụ, quyền hạn cho Ban Chỉ đạo, Ông kỳ vọng gì về công cuộc đấu tranh PCTN, tiêu cực của Đảng ta trong thời gian tới?
Tôi tin chắc công tác PCTN, tiêu cực sẽ đạt được kết quả rất quan trọng. Tham nhũng, tiêu cực chắc chắn sẽ được ngăn chặn, đẩy lùi nếu như quyết tâm chính trị như hiện nay; việc lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ như hiện nay, nhất là phải rút kinh nghiệm, khắc phục được những hạn chế, bất cập đã được chỉ ra trong công tác này thời gian qua.
Trân trọng cám ơn ông
