Ngày 30/5, QH tiến hành phiên họp đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KTXH) và ngân sách nhà nước năm 2018; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển KTXH và NSNN những tháng đầu năm 2019; quyết toán NSNN năm 2017.
Hà Tĩnh tiết kiệm trên 40 tỉ đồng/năm nhờ sáp nhập thôn, xóm
Tại phiên họp, nhiều đại biểu Quốc hội (ĐB) bày tỏ băn khoăn về chủ trương sáp nhập các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. ĐB Trần Tất Thế (đoàn Hà Nam) chỉ ra rằng, trong hơn 30 năm trở lại đây, từ năm 1986 đến năm 2016, số đơn vị hành chính cấp huyện từ 431 đã tăng lên 713; đơn vị hành chính cấp xã tăng 9.657 lên 11.162, bình quân mỗi năm tăng khoảng 50 xã và con số này giữ nguyên cho đến nay.
Vì vậy, chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính, cải cách bộ máy, tiết kiệm ngân sách để đầu tư phát triển là một chủ trương đúng đắn, mang tính đột phá theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6. Theo ĐB, qua tiếp xúc cử tri và ý kiến của nhân dân, đại đa số nhân dân đều đồng tình với chủ trương sáp nhập các xã và thôn, xóm.
ĐB Nguyễn Văn Sơn (đoàn Hà Tĩnh) cho biết, trước thềm Đại hội Đảng và bầu cử Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Chính phủ và Bộ Nội vụ đã có chỉ đạo cho các địa phương sớm hoàn thiện việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo Nghị quyết số 37 của Trung ương và của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 653 của Thường vụ Quốc hội.
"chúng tôi cũng thấy rằng, công việc này thực sự cần có quyết tâm chính trị cao và tạo sự đồng thuận thống nhất trong hệ thống chính trị và sự ủng hộ của nhân dân”, ĐB nói và đề nghị Chính phủ, Quốc hội, Bộ Nội vụ và các cơ quan cần quan tâm một số vấn đề.
Cụ thể, theo ĐB, cần kịp thời ban hành các quy định hướng dẫn cụ thể để tạo hành lang pháp lý và cơ chế để các địa phương thuận lợi cho việc triển khai thực hiện sao cho việc sắp xếp lại phải căn bản, cách làm phù hợp, đặc biệt nhiều nơi có điều kiện thuận lợi làm trước và phù hợp với quy hoạch tổng thể, yêu cầu phát triển, đảm bảo ổn định chính trị xã hội.
“Chúng tôi cũng nghĩ rằng, ngoài các chỉ tiêu cần đặc biệt quan tâm các tiêu chí phù hợp với phong tục tập quán và điều kiện địa lý của cộng đồng”, ĐB nhận định và cho biết, năm 2011, Hà Tĩnh đã mạnh dạn trình Hội đồng nhân dân tỉnh phê duyệt Đề án sắp xếp kiện toàn các cơ quan hành chính và đặc biệt là sáp nhập các thôn, xóm.
“Chúng tôi đã sáp nhập hàng nghìn thôn, xóm và giảm được hàng ngàn cán bộ, tiết kiệm cho ngân sách một năm trên 40 tỷ đồng. Thực hiện việc này, trong giai đoạn này cũng có áp lực”, ĐB thông tin.
ĐB Sơn cũng cho hay, các địa phương đang lúng túng việc sắp xếp sáp nhập các xã như thế nào, quy trình ra sao, chưa có hướng dẫn của Chính phủ nên rất lo lắng khi Đại hội Đảng đã tới gần. “Đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành liên quan sớm có hướng dẫn để đạt lộ trình nghị quyết trung ương đề ra”, ĐB kiến nghị.
 |
| ĐB Nguyễn Văn Sơn phát biểu tại phiên họp. |
ĐB Cao Đình Thưởng (đoàn Phú Thọ) cũng khẳng định việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã là chủ trương đúng, hợp lý và cần thiết nhằm giảm đầu mối, tinh giảm biên chế kể cả chuyên trách và không chuyên trách.
Tuy nhiên, ĐB băn khoăn về việc đến nay Chính phủ chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể trong khi còn nhiều vướng mắc nảy sinh như việc kiện toàn các tổ chức trong hệ thống chính trị, vấn đề sắp xếp lại cán bộ trong đội ngũ công chức và cán bộ không chuyên trách của tổ chức Đảng, chính quyền, mặt trận tổ quốc, các hội đoàn thể, việc xử lý cán bộ dôi dư và chế độ chính sách đối với họ.
Ngoài ra, nhiều vấn đề liên quan đến quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phong tục tập quán, truyền thống văn hóa, giấy tờ công dân và các nguồn lực khác để giải quyết các vấn đề phát sinh khi sáp nhập lại các đơn vị hành chính, nhất là nguồn lực tài chính và giải quyết chính sách đối với cán bộ.
Đặc biệt, ĐB cho rằng cần có giải pháp cụ thể để xử lý mối quan hệ sau sáp nhập khi các đơn vị được sáp nhập có những điều khác biệt.
“Ví dụ như khi sáp nhập 3 xã hợp nhất thành 1 xã, trong đó có 1 xã nông thôn mới, 1 xã trung bình, 1 xã đang hưởng chính sách 135 thì thực hiện chế độ chính sách như thế nào đối với đội ngũ cán bộ và người dân nơi đây?. Điều này đang rất cần phải có văn bản hướng dẫn và quy định thống nhất cho các địa phương trong cả nước. Nếu không giải quyết kịp thời sẽ ảnh hưởng đến tâm lý người dân, dễ tạo bức xúc, thậm chí thành điểm nóng”, ĐB nhận định.
Không sắp xếp bằng mọi giá
Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, mục tiêu của sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã là nhằm tổ chức hợp lý lại các đơn vị cho phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, từ đó góp phần phát huy mọi nguồn lực để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống của nhân dân, tinh giản biên chế và thực hiện chính sách tiền lương mới vào năm 2021.
“Quan điểm của việc sắp xếp là phải đảm bảo tính tổng thể, đồng bộ và thực hiện từng giai đoạn, mỗi giai đoạn cần có trọng tâm, trọng điểm, cách làm phù hợp, chặt chẽ, thận trọng, hiệu quả. Những nơi đã rõ, những nơi thuận lợi làm trước và không phải sắp xếp bằng mọi giá các đơn vị hành chính mà không đảm bảo yếu tố thuận lợi và gây xáo trộn lớn làm mất ổn định về chính trị, xã hội”, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân khẳng định.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, lộ trình sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã sẽ thực hiện trong giai đoạn 2019- 2021. Tuy nhiên, để sớm ổn định cho các đơn vị cấp huyện, xã tổ chức Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020- 2025, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Nội vụ và các bộ ngành khẩn trương xây dựng kế hoạch sắp xếp phải cơ bản hoàn thành trong năm 2019. Đợt này sẽ sắp xếp 16 đơn vị hành chính cấp huyện và 631 đơn vị hành chính cấp xã chưa đạt 50% cả 2 tiêu chí về diện tích tự nhiên và quy mô dân số.
Ông Lê Vĩnh Tân cho biết, qua xem xét phương án tổng thể chung của các địa phương đã gửi về Bộ Nội vụ cho thấy các tỉnh đã ráo riết chỉ đạo để lập các đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã.
Nhiều tỉnh khuyến khích việc sắp xếp thêm các đơn vị ngoài quy định như Hòa Bình có 24 đơn vị hành chính cấp xã, tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh có thêm 10 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện khuyến khích. Ngoài ra, nhiều địa phương đã sắp xếp cả 3 đơn vị cấp xã thành một đơn vị cấp xã như Hà Tĩnh, Thái Bình...
 |
| Ảnh minh họa. |
Sau khi sắp xếp, số đơn vị hành chính cấp xã, huyện đã giảm như Cao Bằng giảm 3/13 đơn vị hành chính cấp huyện, giảm 4/199 đơn vị hành chính cấp xã; Hòa Bình giảm 1 đơn vị hành chính cấp huyện, 59 xã; Thanh Hóa giảm 76 xã...
Trong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với các bộ ngành như Công an, Bộ tài nguyên và Môi trường, Tổng cục thống kê và các địa phương để rà soát, xây dựng các phương án cụ thể nhằm giúp các địa phương tổ chức tốt đề án.
Vướng mắc nhất là cán bộ dôi dư
Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cũng cho biết, đến nay, theo phản ánh của các địa phương, vấn đề khó khăn, vướng mắc nhất trong việc sắp xếp và tổ chức các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã là số lượng lớn cán bộ, công chức dôi dư, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý.
“Nghị quyết 653/2019/UBTVQH14 và Nghị quyết 32/NQ-CP của Chính phủ cũng đã đề ra một số giải pháp giải quyết việc cán bộ công chức, viên chức dôi dư sau khi sắp xếp, tuy nhiên những giải pháp này chưa thực sự hấp dẫn để giải quyết chế độ. Vì vậy, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu và phối hợp với các cơ quan của Chính phủ ban hành một số chính sách giải quyết theo nhu cầu thực tiễn ở một số đơn vị địa phương đã được sắp xếp”, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết.
Để đảm bảo đồng bộ, Bộ Nội vụ đề nghị Ban Tổ chức Trung ương, các tổ chức chính trị- xã hội, Mặt trận Tổ quốc cần có hướng dẫn trong việc tổ chức sắp xếp các việc tương ứng cho phù hợp với đề án sắp xếp cấp huyện, xã.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương
Về sắp xếp cơ quan chuyên môn của cấp tỉnh, huyện, theo Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân, thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 Khóa XII và Nghị quyết 56/2017/QH14 của Quốc hội, Kết luận 34 của Bộ Chính trị, Bộ Nội vụ đã tham mưu cho Chính phủ ban hành 2 Nghị định mới theo nguyên tắc Chính phủ chỉ quy định khung cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp huyện, trong đó số lượng cơ quan chuyên môn sau khi sắp xếp không được nhiều hơn số lượng hiện có.
“Lần sắp xếp này chia theo nhóm, nhóm 1 là số cơ quan thống nhất quản lý chung cho cả nước. Nhóm thứ 2 là nhóm tổ chức sắp xếp lại cho phù hợp. Nhóm thứ 3, thực hiện thí điểm theo tinh thần Nghị quyết 158 của Quốc hội và Kết luận 34 của Bộ Chính trị và nhóm thứ 4 là nhóm đặc thù”, ông Lê Vĩnh Tân thông tin.
Về vấn đề quy định khung biên chế tối thiểu và số lượng cấp phó tối đa để thành lập các tổ chức bên trong của các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp huyện, Chính phủ giao Hội đồng nhân dân của tỉnh quyết định.
Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cho biết thêm lần này cũng đẩy mạnh vấn đề phân cấp, phân quyền cho địa phương.
“Đây là vấn đề mới và phức tạp trong việc tổ chức, sắp xếp lại cơ quan chuyên môn của cấp tỉnh, huyện trong thời gian tới và được xã hội rất quan tâm. Chính phủ sẽ thảo luận và cho ý kiến về việc sắp xếp đơn vị cơ quan chuyên môn của cấp tỉnh, huyện trong buổi họp Chính phủ thường kỳ tháng 5, tổ chức vào chiều 31/5”, ông Tân cho hay.
Theo Bộ trưởng Nội vụ, đến nay, có 4 tỉnh là Bạc Liêu, Bắc Ninh, Hà Giang, Lào Cai giảm 5 cơ quan chuyên môn cấp tỉnh; 15 tỉnh thí điểm sắp xếp cơ quan chuyên môn cấp huyện, đã giảm 185 phòng chuyên môn.
