Cải tạo hồ Gươm thế nào?

Còn ý kiến khác nhau

Triển lãm, giới thiệu thông tin về việc chỉnh trang, sửa chữa, cải tạo khu vực xung quanh hồ Hoàn Kiếm vừa kết thúc đã có nhiều luồng quan điểm về phương án thi công sử dụng kè bê tông đúc sẵn cốt phi kim mà UBND quận Hoàn Kiếm đưa ra công chúng xin ý kiến.

Bà Meslanie Lan Doremus, Tổng giám đốc Công ty thiết kế AREP (Pháp) khu vực Nam châu Á khẳng định, phương án thi công sử dụng kè bê tông đúc sẵn cốt phi kim để thực hiện chỉnh trang, cải tạo hồ Hoàn Kiếm đã đảm bảo được nhiều “đề bài khó” mà UBND quận Hoàn Kiếm và thành phố đặt ra. Việc thi công sử dụng kè bê tông đúc sẵn cốt phi kim không gây ảnh hưởng đến giao thông đô thị và hoạt động hàng ngày của người dân. 

Việc thi công này không dùng tường vây, đê bao thay đổi hiện trạng hồ, cũng không thay đổi mực nước hồ, đảm bảo giữ nguyên nền tự nhiên đáy hồ và hiện trạng cây xanh quanh hồ; Không phá vỡ nền đất nguyên thổ dưới vỉa hè xung quanh hồ, mặt kè hồ được tạo nhám và phủ xanh bề mặt để hài hòa với khung cảnh cổ kính của hồ Hoàn Kiếm. Đặc biệt là thi công nhanh gọn (từ 22h đêm đến 5h sáng hôm sau) và không xả thải trong quá trình thi công.

Tuy nhiên, Giáo sư Hà Đình Đức cho rằng, hồ Gươm là di tích quốc gia đặc biệt nên cần đối xử đặc biệt. Ông ủng hộ việc trùng tu di tích này nhưng phải làm sao để đảm bảo hồ Gươm vẫn là một cá thể có thể giao tiếp với hệ sinh thái xung quanh. 

Theo ông Đức, nếu sửa chữa, chỉnh trang theo phương án sử dụng kè bê tông đúc sẵn cốt phi kim thì có thể biến hồ Gươm giống một bể bê tông trống đáy (không có đáy). Do đó, cần phải tạo các khoảng hở nhất định giữa các khối bê tông đúc sẵn để sinh vật tự nhiên vẫn có thể bám vào lòng hồ sinh sôi nảy nở.

Phải đảm bảo bền vững và kiến trúc thẩm mỹ

Trước những quan điểm này của ông Đức, GS.TS Vũ Đình Phụng, Trưởng Bộ môn Khoa học công trình (Đại học Thủy lợi) không đồng tình và có ý kiến cho rằng, thực chất, hồ Gươm hiện nay đã và đang là bể bê tông trống đáy nhưng là bể bê tông vỡ nát sạt lở, lún sụt. Vì vậy, cần phải trùng tu và tôn tạo lại bằng hai bước để đảm bảo chất lượng bền vững giải pháp kết cấu tường chắn đất chống lật, trượt, lún, xói lở... và đảm bảo kiến trúc thẩm mỹ bề mặt tạo nhám, tạo lỗ trồng cây phủ xanh bề mặt. 

Ông Phụng phân tích thêm, nếu nói kè bê tông cắm xuống đáy hồ ảnh hưởng đến hệ sinh thái cũng không chính xác vì đáy của kè mới sâu 2,5 m tương đương với đáy móng kè cũ đã và đang bị lún sụt. Trước khi nén ép kè mới xuống, nhà thi công sẽ phải tháo dỡ các tấm bê tông lát mái và móng kè cũ trong lòng đất đã xây dựng cách nay khoảng trên 10 năm. Do đó, kè mới không phá vỡ đất nguyên thổ đáy hồ, bao gồm 3 lớp dẻo mềm, dẻo chảy, bùn bề mặt hồ. 

Về ý kiến cho rằng phương án thi công kè này có thể ngăn chặn mạch ngang giữa bờ, kè, nước hồ, GS Phụng cho rằng, kè ruột rỗng, trống đáy và thông thiên  như cái nơm úp cá, bên trong ruột kè còn nhồi đất hữu cơ trồng cây. Mặt kè phía hồ và phía bờ đục lỗ. Giữa các đốt kè (khoảng cách 1m) sẽ được liên kết với nhau bằng khớp nối âm dương lót vải địa kỹ thuật. Như vậy, phương án kè này đã tính đến lưu thông mạch nước, dọc, ngang, chắc chắn đảm bảo được sự giao tiếp trong lòng hồ với hệ sinh thái tự nhiên xung quanh hồ. 

Một số ý kiến khác của các nhà chuyên môn về kiến trúc cũng đồng tình với phương án cải tạo, chỉnh trang này của quận Hoàn Kiếm. Theo họ, đây là phương án vừa sạch, vừa hiệu quả và đã được kiểm chứng vì sử dụng kè bê tông đúc sẵn cốt phi kim vẫn có khoảng trống để cỏ cây mọc và bám được vào lòng hồ. Các tấm bê tông này được làm bằng các vật liệu đặc thù, thích hợp cho hồ Hoàn Kiếm vì vẫn giúp hệ thống thủy sinh và cây cỏ sống được.